ارکان حجیت در اندیشه تمدن سازی اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار فرهنگستان علوم اسلامی قم

چکیده

مفهوم تمدن در سایه  ادبیات قرآنی درسایه واژگان قرآنی امت ، مدینه ، بلد معنا پیدا می کند و لذا تمدن به معنای شکل گیری امتی با هویت واحد و جهتگیری واحدی است که در سایه آن، تمامی عرصه های حیات اجتماعی شکل می گیرد .از طرفی تمدن سازی اسلامی به معنای ساماندهی همه شئون حیات اجتماعی بر پایه معارف وحیانی و اقامه سبک زندگی اسلامی در جهان اسلام می‌باشد. لذا اساس شکل گیری اندیشه تمدنی ، جریان اسلامیت و حجیت در این اندیشه می‌باشد و ارکان حجیت عبارت از «تعبد ، قاعده‌مندی ، تفاهم و کارآمدی عینی» می‌باشد. تعبد به معنای ایمان به جامعیت دین اسلام و عزم بر حاکمیت وحی بر همه شئون حیات، قاعده‌مندی به معنای روش مند بودن اندیشه در نسبت دادن آن به منابع دین، تفاهم به معنای ایجاد تفاهم عقلائی نسبت به اندیشه تمدن اسلامی در بین اندیشمندان جهان اسلام، داشتن کارآمدی عینی به معنای ارائه معادلات تغییر و تصرف در پدیدهای اجتماعی و طبیعی در راستای ایجاد بستر بندگی خدا  و داشتن ظرفیت مقابله با اندیشه تمدنی کفر پیچیده دنیای امروز و امکان ارائه نسخه های کارآمد به جوامع اسلامی متناسب با اقتضائات اجتماعی ، جغرافیائی هرجامعه در حوزه اقامه تمدن اسلامی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The principals of authority in the idea of Islamic civilization

نویسنده [English]

  • Mustafa Jamali
Assistant Professor of Qom Academy of Islamic Sciences
چکیده [English]

The concept of civilization in the shadow of Quranic literature finds meaning in words of the Ummah, Medina, and Balad. Therefore civilization means the formation of a nation with a single identity and a single orientation in the shadow of which all areas of social life are formed. Islamic construction means organizing all aspects of social life based on revelatory teachings and establishing an Islamic lifestyle in the Islamic world. Therefore, the basis of the formation of the idea of ​​civilization is the flow of Islam and authority in this idea, and the principals of authority are "worship, regularity, understanding and objective efficiency." Worship means belief in the comprehensiveness of Islam and determination to rule revelation over all aspects of life, regularity means methodical in attributing thought to the sources of religion. Regularity means creating a rational understanding of the idea of ​​Islamic civilization among the thinkers of the Islamic world. Having objective efficiency means presenting the equations of change and occupation in social and natural phenomena in order to create a bed of worship of God and having the capacity to confront the civilization of complex infidelity in today's world and the possibility of providing effective versions to Islamic societies according to social and geographical requirements in the establishment process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic civilization
  • Validity
  • Servitude
  • Regularity
  • Understanding
  • Efficiency
  1. قرآن کریم
  2. مفاتیح‌الجنان
  3. آشوری، داریوش (1381)، تعریف و مفهوم فرهنگ، تهران، انتشارات آکه ، چ دوم.
  4. ابن خلدون (1375)، مقدّمه ابن خلدون، ترجمه محمّدپروین گنابادی ، تهران، علمی و فرهنگی، چ هشتم.
  5. امام خمینی (1379)، صحیفه امام، تهران، سازمان چاپ و انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج 15 و 21، چ سوم.
  6. بن نبی ، مالک (1988م)، مشکله الافکار فی العالم الاسلامی، لبنان ، انتشارات دارالفکر.
  7. جعفری، محمد تقی (1359)، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  8. جوادی املی، عبدالله (1381)، شریعت در آیینه معرفت، قم، مرکز نشر اسرار.
  9. حسینی الهاشمی ، سید منیر الدین (1379)، جهانی شدن فرهنگی دوره دوم، کد پژوهش 435، پرتال فرهنگستان علوم اسلامی.

10. زرشناس، شهریار(1382)، مبانی نظری غرب مدرن، تهران، انتشارات کتاب صبح، چ دوم.

11. طاهرزاده، علی اصغر(1388)، فرهنگ مدرنیته و توهم، انتشارات لب المیزان، چاپ سوم

  1. طباطبایی، سید محمدحسین (1373)، المیزان‌ فی‌ تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین حـوزه عـلمیه قم.

13. گولد جولیوس، ویلیام کولب (1376) فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه گروه مترجمان، تهران، انتشارات مازیار.

14. لوئیس معلوف (1374 ) ، المنجد، ترجمه محمّد بندر ریگی، تهران.

15. لوکاس، هنری (1366 )، تاریخ تمدّن، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران، آذرنگ.

16. ماکس وبر (1374)، اخلاق پروتستان و روح نظام سرمایه‏داری، تهران، انتشارات سمت، چ دوم.

17. محمّد معین (1371)، فرهنگ فارسی، چ هشتم، تهران، انتشارات امیرکبیر.

18. محمدبن مکرم بن منظورالأفریقی المصری، (1410ق)، لسان العرب، الطبعةالأولی، ناشر: دار صادر- بیروت.

19. نصر، سید حسین(1379)، نیاز به علم قدسی، قم ، مؤسسه فرهنگی طه.

20. نصیری ، مهدی(1381) اسلام و تجدد، نصیری مهدی، کتاب صبح، چاپ دوم.

21. ولایتی، علی اکبر  (1382)، پویایی فرهنگ و تمدّن اسلام و ایران ، تهران، مرکز اسناد و خدمات پژوهشی، چ دوم.

22. ویل دورانت (1370)، تاریخ فلسفه، مترجم  عباس زریاب، تهران.

23. ویل دورانت(1368 )، درآمدی بر تاریخ تمدّن، ترجمه احمد بطحایی و خشایار دیهمی، تهران، آموزش انقلاب اسلامی، چ دوم.

24. هانتینگتون،ساموئل(1378)، برخورد تمدن‌ها و بازسازی نظم جهانی،مترجم،محمد علی حمید رفـیعی ، تهران،دفتر پژوهـش‌های فرهنگی،چاپ اول.