تلقی غلط از جاهلیت در نو سلفیه و نقش آن در عدم فهم تمدن اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت‌علمی موسسه امام خمینی(ره)

2 دانشجوی دکتری موسسه امام خمینی(ره)

چکیده

نو سلفیه، سید جمال و اتباع او، مهم‌ترین منادیان انحطاط تمدن اسلامی و لزوم بازسازی آن در فضای اهل سنت هستند. آنان با تکیه بر مفهوم «جاهلیت»، مدعی جاهلی بودن وضعیت امروز جهان اسلام بوده، و راه نجات آن را از این وضعیت انحطاط جاهلی، تکیه بر سنت‌های اصیل اسلامی عنوان می‌کنند. تلقی خاص این جریان از مفهوم جاهلیت، و جاهلی خواندن وضعیت فعلی جهان اسلام، سبب نوعی رویکرد خاص به دین و تمدن اسلامی‌شده است. رویکردی که به‌شدت منتقد وضعیت موجود بوده، و با نوعی تلقی صدر اسلامی از وضعیت موجود خواستار استفاده از سنت‌های سلف صالح در مواجه با این وضعیت است. این نوشتار مدعی است که این تلقی از جاهلیت صحیح نبوده، و عملاً موجب عدم فهم اسلام و تمدن اسلامی‌شده، و به‌جای تشکیل تمدن نوین اسلامی، عملاً باقی‌مانده تمدن اسلامی را نابود خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Misconception of ignorance in neo-Salafism and its role in not understanding Islamic civilization

نویسندگان [English]

  • Abuzar Mazaheri 1
  • Seyed Mohammad Hadi Pishvaei 2
1 Member of the Academic Board of Imam Khomeini Institute
2 Ph.D students of Imam Khomeini Institute
چکیده [English]

Neo-Salafis, Seyyed Jamal and his followers are the most important preachers of the decline of Islamic civilization and the need to rebuild it in the Sunni domain. Relying on the concept of "ignorance", they claim that the current situation of the Islamic world is ignorance, and the way to save it from this state of ignorance is to rely on the original Islamic traditions. This particular understanding of the concept of ignorance, and the ignorance of the current state of the Islamic world, has led to a special approach to Islamic religion and civilization.
An approach that has been highly critical of the current situation, and with a kind of early Islamic perception of the current situation, calls for the use of the traditions of the righteous predecessors in the face of this situation. This article claims that this view of ignorance is not correct, and has practically led to a lack of understanding of Islam and Islamic civilization. Instead of forming a new Islamic civilization, it will practically destroy the remnants of Islamic civilization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salafism Neo
  • Salafism New Islamic civilization Ignorance Seyyed Jamal Seyyed Qutb
  1. ابن تیمیه (1407ق)، اقتضاء صراط المستقیم، بیروت، دار الکتب العلمیه.
  2. عاصم الدسوقى(23 اکتبر 2112)، «إسلام بلا مسلمین.. ومسلمون بلا إسلام»، مجله «یوم السابع»، قاهره.
  3. ابن تیمیة، احمد بن عبدالحلیم(1426 هـ / 2005 م)، مجموع الفتاوى، ریاض، دار الوفاء.
  4. ابن سعد، الطبقات الکبری(1418ق)، بیروت، دارصادر، چاپ اول.
  5. ابن عبدالوهاب، محمد(2010)، مسائل الجاهلیه، کویت، المکتبه الشامله.
  6. ابن منظور، جمال‌الدین(1414 هـ)، لسان العرب، بیروت ، دار صادر، ج11.
  7. ابن کثیر، إسماعیل بن عمر(1976م)، السیرة النبویة، بیروت، دار المعرفة.
  8. الازهری، اسامه السید محمود (2015)، الحق المبین فی الرد علی من تلاعب بالدین، ابوظبی، دار الفقیه.
  9. الافغانی، سید جمال الدین(1422ق، 2002م)، الآثار الکامله، السید جمال‌الدین الحسینی الافغانی، مکتبه الشروق الدولیه، القاهره، ج1تا 9.

10. پاکتچی، احمد و هوشنگی ، حسین(1390)، بنیادگرایی و سلفیه، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).

11. جمالی، لطف الله(1379)، زندگی و مبارزات سید جمال‌الدین اسدآبادی، تحقیق سید هادی خسروشاهی، انتشارات شروق.

12. جمعی از نویسندگان(1373)، مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین‌المللی فرهنگ و تمدن اسلامی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

13. الجوهری، إسماعیل بن حماد(1987)، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، بیروت، دار العلم للملایین، ج4.

14. حورانی، آلبرت(1968)، الفکر العربی فی عصر النهضه، مترجم: کریم عزقول، بیروت، دار النشر.

15. داروی، رضا(1363ش)، شمه‌ای از تاریخ غرب زدگی ما (وضع کنونی تفکر در ایران)، تهران، انتشارات سروش.

16. دهقان، زهرهو معصومی، محسن(تابستان 1391)، نقش ایرانیان در فتح ایران به دست اعراب، مطالعات تاریخ اسلام،‌سال چهارم، شمارة 13.

17. رشید رضا، سید محمد(1973)، تفسیر المنار، بیروت‌، دارالمعرفه.

18. رشیدرضا، سید محمد(2010م)، مجلة المنار، کویت، المکتبه الشامله، ج35 .

19. رمضان نرگسی، رضا(1396)، ظرفیت‌های تمدن گذشته اسلامی برای بازسازی تمدن نوین اسلامی، در ذیل کتاب مجموعه مقالات نخستین هفتة علمی تمدن نوین اسلامی، قم، شرکت چاپ اوقاف.

20. سبحانی، جعفر(1392)‌، سلفی‌گری در آیینة تاریخ، قم، توحید.

21. سبحانی، جعفر(1380)، وهابیت مبانی فکری و کارنامۀ عملی، قم، انتشارات امام صادق(ع).

22. سلیمانی، مریم و چلونگر، محمدعلی(1386)، بررسی جایگاه قبایل عرب مسیحی ایران در روند فتوحات مسلمانان در عراق، مجله تاریخ اسلام شماره32.

23. الشحود، علی بن نایف(2010)، القُرآنُ الکریمُ فی مواجهِةِ الجاهلیَّة.

24. أکرم، آغا إبراهیم ، سیف الله: خالد بن الولید (1982)- دراسة عسکریة تاریخیة عن معارکه وحیاته، مؤسسة الرسالة.

25. طباطبائی، سید محمد حسین(1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی.

26. طهرانی، ابوالفضل(۱۴۰۹ق)، شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور، تحقیق: علی موحد ابطحی، قم.

27. عبدالحمید، محسن(1983)، جمال الدین الافغانی المصلح المفتری علیه، بیروت، موسسه الرساله.

28. العشماوی، علی(‌1993)، تاریخ السری للاخوان المسلمین، دار الهلال، قاهره.

29. فراهیدی، خلیل بن احمد(1410 هـ)، کتاب العین، قم، دار الهجره، ج3

30. فرمانیان، مهدی(1394)، تاریخ تفکر سلفی گری از آغاز تا عصر حاضر، قم، انتشارات دار الاعلام لمدرسه اهل البیت.

31. فرمانیان، مهدی(1395)، سلفیه از گذشته تا حال، قم، انتشارات ادیان.

32. قرشى، سید على اکبر(1412ق)، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیة.

33. قطب، سید(۱۴۱۲ ق)، فی ظلال القرآن، دارالشروق، بیروت- قاهره.

34. قطب، سید(1393)، نشانه‌های راه، ترجمه «معالم فی الطریق»، محمود محمودی، مرکز نشر اندیشه اسلامی، «www.ghotb@gmahl.com» .

35. کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب(1407ق)، الکافی، تهران ، دار الکتب الإسلامیة، ج1.

36. مصطفی، ابراهیم و ...( 1989)، معجم الوسیط، استانبول.

37. مظاهری، ابوذر(1393)، افق تمدنی آیندة انقلاب اسلامی، اصفهان، نشر آرما.

38. موسوی، سید امیر(پاییز و زمستان 1394)، اندیشه جاهلیت محمد قطب در بوته نقد تشیع، تسنن و عقل، پژوهشنامه مذاهب اسلامی، مقاله 6، دوره 2، شماره 4.

39. نجات، سید علی(1396)، نوسلفی‌گری در سوریه، پژوهشگاه مطالعات راهبردی، تهران.

40. نعیمیان، ذبیح­الله(زمستان 1386)، جریان نوسلفی در دوران معاصر، فصلنامه پژوهشی انقلاب اسلامی، سال سوم، شماره­ی یازدهم.