ابعاد تمدن ایرانی- اسلامی در خط‌مشی‌های توسعه گردشگری پس از انقلاب اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت و اقتصاد گردشگری، دانشکده گردشگری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 گروه مدیریت و اقتصاد گردشگری، دانشکده گردشگری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

توسعه گردشگری در هر کشوری متأثر از ایدئولوژی‌ها و سیاست‌های حاکمیت است. بنابراین، با تأثیرگذاری دیدگاه‌های سیاسی بر گردشگری می‌توان آن را فراتر از یک حرکت و جابجایی دانست که می‌تواند سبب گسترش الگوهای فکری و فرهنگی ‌شود. هدف؛ نظر به تفاوت در ارزش‌ها و ایدئولوژی‌های قبل و بعد از انقلاب و تأثیرپذیری گسترده گردشگری از آرمان‌ها و سیاست‌های حاکمیت، هدف این مطالعه، تحلیل ابعاد تمدنی ایرانی- اسلامی در خط‌مشی‌های توسعه گردشگری با محوریت سه بدیل از تمدن نوین اسلامی یعنی اسلام، فرهنگ و سیاست در گردشگری است. روش‌شناسی؛ بدین‌منظور، به روش‌ تحلیل محتوا 22 سند بالادستی انقلاب اسلامی ایران شامل قوانین و سیاست‌های اصلی برای توسعه گردشگری کشور بررسی‌شده‌اند. یافته‌ها؛ مؤلفه‌های به‌دست‌آمده شامل کیفیت زندگی، عدالت، اصالت ایرانی- اسلامی، همبستگی، توسعه بازار، دیپلماسی فرهنگی، توسعه علمی و هویت انقلابی هستند. نتایج نشان می‌دهد در خط‌مشی‌های گردشگری به توزیع عادلانه فرصت‌ها و منافع گردشگری، تقویت انسجام اجتماعی و هویت ملی از طریق گردشگری، معرفی فرهنگ و ارزش‌های ایرانی- اسلامی به جهانیان از طریق گردشگری، توجه شده است. همچنین، نتایج ناظر بر اهمیت نگرش علمی از طریق آموزش و پژوهش به گردشگری برای حفظ میراث فرهنگی و هویتی کشور است. بدین ترتیب، مؤلفه‌های استخراج‌شده حاکی از ظرفیت گردشگری در تحقق غایت تمدن نوین اسلامی است.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Dimensions of Iranian-Islamic Civilization in the Tourism Development Policies of Post-Islamic Revolution Iran

نویسندگان [English]

  • Nasrin Kazemi 1
  • Faranak Ranjbar Motalegh 2
1 Department of Tourism Management and Economics, Faculty of Tourism, University of Tehran, Iran.
2 Department of Tourism Management and Economics, Faculty of Tourism, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Purpose: The development of tourism in any country is dependent on the priorities, goals, and policies of governments; to the extent that some experts consider the development or lack of development of this industry to be a reflection of government policies. The importance of this issue is such that some consider the government, especially in developing countries, to be the most powerful stakeholder in tourism development due to its management of a large portion of cultural and tourism heritage assets. Therefore, with the influence of political views on tourism, it can be considered more than just a movement and displacement that leads to the spread of thought patterns and cultures. This issue is of great importance for Iran because evidence indicates the cultural perspective of the country's policymakers and planners towards tourism in the overarching laws. Given the points mentioned, this research seeks to answer the question of what aspects have been considered in tourism development policies to promote and disseminate Iranian-Islamic culture and identity.
Methodology: In this research, 22 high-level documents were examined, encompassing four groups of primary laws and policies for the country's tourism development. These included the Vision Document for the Development of Iran's Cultural Heritage and Tourism Sector, the Strategic Development Plan for the Country's Tourism, the Five-Year Economic, Social, and Cultural Development Plans of the Islamic Republic of Iran, and the General Budget Laws of the country. The collected data was analyzed using a conventional content analysis method. This method is the most common approach used by researchers in studies aimed at describing a phenomenon.
In this approach, pre-determined categories are avoided to allow for new insights by exploring implicit meanings. To achieve this goal, a three-stage framework was used to carry out the content analysis process. In the first stage, known as the preparation stage, the data extracted from the document texts was reviewed multiple times. In the second stage, based on the study's objective, open coding and primary categorization were performed using an inductive approach and organized. In the third stage, the codes and categories were finalized to ensure clear, logical, and systematic conclusions.
Findings: The 141 codes obtained from the analysis of documents related to tourism development were categorized into 19 categories (Figure 1) and 8 themes (Figure 2). 'Language, culture, and local identity,' 'territorial/geographic equity and balance,' 'lifestyle,' and 'social justice' were the categories with the highest frequency, indicating that the main focus in tourism development policies has been on the expansion and promotion of local culture and identity. In contrast, 'gender equity,' 'values of the Islamic Revolution,' and 'values of Iranian-Islamic culture' had the lowest frequency, suggesting that while less attention has been paid to value symbolization in tourism development, it has not been completely neglected.
Conclusion: Although the related documents provide a relatively comprehensive model for the dissemination of Iranian-Islamic culture and identity through tourism, the requirements for monitoring and evaluating them are essential. Therefore, developing a monitoring and evaluation system to measure the effectiveness of tourism policies in the identified dimensions is necessary. Additionally, given the country's conditions, various intervening factors affect the realization or non-realization of the identified policies, so identifying these intervening factors is important. Considering the diversity of policies, strengthening inter-sectoral cooperation in the direction of tourism policies, and cooperation and coordination among stakeholders in disseminating Iranian-Islamic culture and identity through tourism is essential. Creating interaction and cooperation between religious, cultural, and scientific centers with tourism-related organizations, and holding joint educational, research, and cultural programs to preserve the authenticity and values of Iranian-Islamic culture require efforts from managers and policymakers in these areas. Establishing appropriate mechanisms to facilitate this, such as forming strategic committees and specialized working groups, can be beneficial. In the dimension of advertising, which is one of the most important existing policies, managers should pay attention to developing appropriate indicators for evaluating Iran's advertising programs in terms of their compliance with Iranian-Islamic values. Also, considering the role of education in tourism development, educating and empowering the staff of tourism centers in the field of Iranian-Islamic values and methods of promoting them through tourism is important.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian-Islamic Identity
  • Tourism
  • Development Policies
  • Justice
  • Islamic Revolution of Iran

مراجع

  • ابراهیمی، م.، یاوری‌گوهر، ف.، و حسن‌کاشی، م. (1398). اولویت‌بندی عوامل رقابت‌پذیری ایران در گردشگری حلال. برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 8(28)، 137-113.https://www.sid.ir/paper/403273/fa
  • امینی‌کمیجانی، ح.، فراهانی، ا.، گودرزی، م.، و قربانی، ل. (1401). سیاست‌گذاری گردشگری در اسناد توسعه‌ای جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر گردشگری ورزشی. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 11(2)، 12-1. https://doi.org/10.30473/ARSM.2022.8534
  • بیضایی، م.، و صداقتی، ع. (1396). ارائه شاخص‌های هویت فرهنگی ایرانی-اسلامی منطبق با انواع گردشگری فرهنگی و با ملاحظه عامل پایداری گردشگری. میراث و گردشگری، 2(7)، 131-111. https://www.sid.ir/paper/257192/fa
  • پورفرج، ا.، ایمانی‌خوشخو، م.، و بهبودی، ر. (1385). تأثیر معماری ایرانی-اسلامی بر انگاره‌ی ادراکی گردشگران اروپایی از مقصد ایران. مطالعات مدیریت گردشگری، 4(11)، 80-57.https://tms.atu.ac.ir/article_5057.html
  • پورفرج، ا.، صالحی‌پور، م.، محمودزاده، م.، و گل‌محمدی، ا. (1402). الگوی تعامل پایدار سیاست‌ و میراث فرهنگی در توسعه گردشگری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. گردشگری و توسعه، 12(2)، 140-121. https://doi.org/10.22034/JTD.2021.311886.2489
  • حافظ‌نیا، م.، و رمضانی‌دارابی، ع. (1382). بررسی تطبیقی بازتاب‌های فضایی سیاست‌های گردشگری در قبل و بعد از انقلاب اسلامی مطالعه موردی: بابلسر. تحقیقات جغرافیایی، 18(4)، 59-47. https://ensani.ir/fa/article/97320
  • حسنوند، د.، و آسایش، ح. (1402). اثر آموزه‌های اسلامی پرهیز از اسراف و تشویق انفاق بر رفتار مصرفی افراد و توزیع درآمد. مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایران، 11(2)، 104-79.https://www.ipoba.ir/article_163742.html
  • خاکساری، ع. (1391). برنامه‌ریزی توسعه گردشگری در ایران: ویژگی‌ها و نقش برنامه‌ریزان توسعه گردشگری در کشورهای اسلامی. فصلنامه علوم اجتماعی، 58، 32-1.https://doi.org/10.22054/qjss.2012.6872
  • درویشی، م.، استعلاجی، ع.، و ارمغان، س. (1402). تحلیل نقش سیاست‌های گردشگری در ارتقاء جایگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در قلمرو ژئوپلیتیکی شامات. انسان و محیط‌زیست، 64، 17-1. https://journals.srbiau.ac.ir/article_22120.html
  • دهشیری، م.، و فقیهی، م. (1398). بررسی تأثیر سیاست گردشگری بر دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی (1990-2017). برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 8(28)، 49-33. https://www.sid.ir/paper/377430/fa
  • رضازاده، م.، و نجفلو، ر. (1391). مبانی فقهی و ضوابط حاکم بر سرمایه‌گذاری خارجی. همایش ملی حقوق بین‌الملل در آیینه علوم روز، جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی، ارومیه.https://www.sid.ir/paper/820724/fa
  • سعیدیان جزی، م. (1399). خطوط کلی مهندسی تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیت‌الله جوادی آملی. مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، 1(5)، 304-271.https://doi.org/10.22070/NIC.2021.5772.1038
  • شجاعی، م.، و نوری، ن. (1386). بررسی سیاست‌های دولت در صنعت گردشگری و ارائه الگوی توسعه پایدار صنعت گردشگری کشور. دانش مدیریت، 20(78)، 90-63.https://jmk.ut.ac.ir/article_19076.html
  • صالحی‌پور، م.، و محمودی‌رجا، ز. (1395). واکاوی و تحلیل الگوی گردشگری در گفتمان راهبردی جمهوری اسلامی ایران. میراث و گردشگری، 1(4)، 31-13.https://sid.ir/paper/257208/fa
  • صفایی‌پور، م.، و دامن‌باغ، ص. (1396). بررسی توسعه گردشگری حلال در ایران. میراث و گردشگری، 2(6)، 97-71. https://www.sid.ir/paper/257195/fa
  • علی‌نقی، ج.، و رهدار، ا. (1402). ضرورت‌شناسی مطالعات تمدنی در اندیشه امامت. مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، 7(13)، 121-177. https://doi.org/10.22070/nic.2024.18631.1284
  • عمرانی، ا. (1401). نقش دیپلماسی فرهنگی با تأکید بر گردشگری در افزایش منزلت و پرستیژ سیاسی جمهوری اسلامی ایران. دولت‌پژوهی ایران معاصر، 3(8)، 43-11.https://irsj.ihu.ac.ir/article_207830.html
  • فرزانه، م.، خیاط، ع.، و صفرپور، ه. (1397). تبیین عوامل ایجاد تمدن نوین اسلامی از نگاه مقام معظم رهبری. پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 24(118)، 206-177.https://iss.razavi.ac.ir/article_50.html
  • گل‌افشان‌یوسفی، ا.، امینی‌سابق، ز.، ساده، ا.، و مجیدی، م. (1399). تبیین مدل گردشگری ایرانی اسلامی در رونق اقتصادی و فرهنگی کشور. نشریه مطالعات هنر اسلامی، 17(39)، 401-388.https://doi.org/10.22034/IAS.2019.206395.1060
  • وارثی، ح.، و حیدری‌سورشجانی، ر. (1389). نقش گردشگری در همگرایی کشورهای اسلامی. چهارمین کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام، زاهدان، ایران.https://civilica.com/doc/82884
  • ویسی، ه. (1396). بررسی سیاست‌گذاری صنعت گردشگری در قوانین بالادستی جمهوری اسلامی ایران. مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 7(25)، 112-93.https://sspp.iranjournals.ir/article_29728.html
  • یاری‌فومنی، م.، و خرمشاد، م. (1399). دیپلماسی فرهنگی انقلاب اسلامی در حوزه روابط فرهنگی بین‌المللی. جامعه‌شناسی سیاسی ایران، 3(9)، 173- 146.https://doi.org/10.30510/PSI.2020.113611
  • یوسفی، ا. (1394). تحلیل فقهی رقابت آزاد اقتصادی براساس مفهم متداول آن. فقه و تاریخ تمدن، 12(45)، 163-131. https://journals.iau.ir/article_527789.html

 

  • Ali Naghi, J., & Rahdar, A. (2024). Necessity of studying Civilization in Imamate thought. Scientific Journal of New Islamic Civilization Fundamental Studies, 7(1), 177-196.

https://doi.org/10.22070/nic.2024.18631.1284 [In Persian]Amini Komijani, H., Farahani, A., Goodarzi, M., & Ghorbani, L. (2022). Policy of the tourism industry in the development documents of the Islamic Republic of Iran with emphasis on sports tourism. Quarterly Journal Applied Research of Sport Management, 11, (2), 1-12.

https://doi.org/10.30473/ARSM.2022.8534 [In Persian].

  • Badri, S. A., Kazemi, N., Khodadadi, P., & Mohammadnehad, A. (2021). Why rural development policies have not contributed to rural development in Iran, rual society, 30(2-3), 84-100.https://doi.org/10.1080/10371656.2021.1997423
  • Beyzaei, M., & Sedaghati, A. (2017). Presenting Indicators of Iranian-Islamic Cultural Identity in Line with Different Types of Cultural Tourism and Considering the Factor of Tourism Sustainability. Heritage and Tourism, 2, (7), 111-131. https://www.sid.ir/paper/257192/fa [In Persian].
  • Chookaew, S., Chanin, O., Charatarawat, J., Sriprasert, P., & Nimpaya, S. (2015). Increasing halal tourism potential at Andaman Gulf in Thailand for Muslim country. Journal of Economics, Business and Management, 3(7), 739-741. https://www.joebm.com/papers/277-T20002.pdf
  • Dehshiri, M., & Faghihi, M. (2019). The Impact of Tourism Policy on Cultural Diplomacy of the Islamic Republic of Iran in Central Asia (1990-2017). Journal of Tourism Planning and Development, 8(28), 33-49. https://www.sid.ir/paper/377430/fa [In Persian].
  • Dervishi, M., Estelaji, A., & Armaghan, S. (2023). Analysis of the role of tourism policies in promoting the position of diplomacy of the Islamic Republic of Iran in the geopolitical territory of Shamat. Human and Environment, 21(64), 1-17. https://journals.srbiau.ac.ir/article_22120.html [In Persian].
  • Dredge, D., & Jamal, T. (2015). Progress in Tourism Planning and policy: A Post-structural Perspective on Knowledge Production, Tourism Management, 51, 285-297. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2015.06.002
  • Ebrahimi, M., Yavarigohar, F., & Hasankashi, M. (2019). Prioritizing Iran's Competitiveness Factors in Halal Tourism. Journal of Tourism Planning and Development, 8(28): 113-137. https://www.sid.ir/paper/403273/fa [In Persian].
  • Farzaneh, M. B., Khayat, A., & Safarpour, H. (2018). Explaining the Factors of Creating a New Islamic Civilization from the Perspective of the Supreme Leader, Islamic Social Research, 24(118), 177-206.

https://iss.razavi.ac.ir/article_50.html [In Persian].Feyissa Dori, , Hagen-Zanker, J., & Mazzilli, C. (2024). The Entanglement Between Tangible and Intangible Factors in Shaping Hadiya Migration Aspirations to South Africa, International Migration Review, First published online February 6, 2024. https://doi.org/10.1177/01979183241226635

  • Golafshan Yusefi, E., Amini Sabegh, Z., Sadeh, E., & Majidi, M. (2020). The Role of Presenting the Iranian-Islamic Tourism Model in the Economic and Cultural Prosperity of the Country. Islamic Art Studies, 17 (39), 388-401. https://doi.org/10.22034/IAS.2019.206395.1060 [In Persian].
  • Hafiznia, M., & Ramzandarab, E. (2003). A Comparative Study of the Spatial Reflections of Tourism Policies Before and After the Islamic Revolution: A Case Study of Babolsar. Geographical Research, 18, (4), 47-59. https://ensani.ir/fa/article/97320 [In Persian].
  • Hall,‌ C. M., (1994). ‌Tourism‌ and ‌politics: ‌policy, ‌power ‌and ‌place. NewYork:‌ John‌Wiley‌ & ‌Sons.https://books.google.com/books/about/Tourism_and_Politics.html?id=UTl_AAAAMAAJ
  • Hassanvand, D., & Asayesh, H. (2023). The effect of Islamic religious teachings on avoiding squander and charity on the consumption behavior of individuals and distribution of income. Iranian Pattern of Progress, 11 (2), 79-104. https://www.ipoba.ir/article_163742.html [In Persian].
  • Henderson, J. (2002). Tourism and Politics in the Korean Peninsula. Tourism Studies, 13(2), 16-27. https://search.informit.org/doi/abs/10.3316/ielapa.200211545
  • Kazemi, N., & Amini, J. (2024). Deprivation Spatial Concentration in a Developing Country: Evidence from Iran. Regional science policy & practic, 16(2), 1-24. https://doi.org/10.1111/rsp3.12560
  • Khaksari, A. (2012). Planned development of tourism in Iran: the features and the role of planning tourism development in Islamic countries. Social Sciences, 19(58), 1-33. https://doi.org/10.22054/qjss.2012.6872 [In Persian].
  • Allayarifoomani, M., & Khorramshad, M. (2020). Cultural Diplomacy of the Islamic Revolution in the Field of International Cultural Relations. Political Sociology of Iran, 3(1), 145-172. https://doi.org/10.30510/PSI.2020.113611 [In Persian].
  • Omrani, A. (2023). The role of cultural diplomacy with an emphasis on tourism in increasing the political dignity and prestige of the Islamic Republic of Iran. State Studies of Contemporary Iran, 8(3), 11-4.

https://irsj.ihu.ac.ir/article_207830.html [In Persian]

Othman, S. M. E., Fleet, J. A., Steen, M., & Jayasekara, R. (2020). Midwives’ views and experiences of providing healthy eating advice to pregnant women: a qualitative content analysis of semi-structured interviews.Frontiers of Nursing,  7(4), 345-358.https://sciendo.com/article/10.2478/fon-2020-0044

  • Pourfaraj, A., Khoshkhu Imani, M. H., Behbudi, R. (2006). The Effect of Iranian - Islamic Architecture on European Tourists' Perceptive Image of Iran. Tourism Management Studies, 4(12), 57-80.

https://tms.atu.ac.ir/article_5057.html [In Persian].

  • Pourfaraj, A., Salehipour, M., Mahmoudzadeh, S. M., Golmohammadi, A. (2023). The Pattern of Sustainable Interaction between Politics and Cultural Heritage in the Cultural Tourism Development of Islamic Republic of Iran. Journal of Tourism and Development, 12(2), 121-140.

https://doi.org/10.22034/JTD.2021.311886.2489 [In Persian].Rahman, M., K. (2014). Motivating factors of Islamic tourist’s destination loyalty: an empirical investigation in Malaysia. Journal of Tourism and Hospitality Management, 2(1), 63-77.

https://www.researchgate.net/publication/265276986_Motivating_factors_of_Islamic_Tourist's_Destination_Loyalty_An_Empirical_Investigation_in_Malaysia

  • Rezazadeh, M. S., & Najaflou, R. (2012). Islamic Jurisprudence Foundations and Governing Regulations for Foreign Investment. National Conference on International Law in the Mirror of Contemporary Sciences, University of Azad, Urmia. https://www.sid.ir/paper/820724/fa [In Persian].
  • Saeedyan Jazi, M. (2020). The outline geometry of the new Islamic civilization from the perspective of Ayatollah Javadi Amoli. Scientific Journal of New Islamic Civilization Fundamental Studies, 3(1), 271-304.

https://doi.org/10.22070/NIC.2021.5772.1 [In Persian].

  • Safayipour, M., & Damanbagh, S. (2017). Investigating the Development of Halal Tourism in Iran. Heritage and Tourism, 2, (6), 71-97.

https://www.sid.ir/paper/257195/fa [In Persian].Salehipour, M., & Mahmoodi-Raja, Z, (2016). A Critical Analysis of Tourism Patterns in the Strategic Discourse of the Islamic Republic of Iran. Heritage and Tourism, 1(4), 13-31. https://sid.ir/paper/257208/fa [In Persian].

  • Shojaei, M., & Nouri, N. (2007). Examining Government Policies in the Tourism Industry and Presenting a Model for Sustainable Tourism Development in the Country. Management Knowledge, 20(78), 63-90. https://jmk.ut.ac.ir/article_19076.html [In Persian].
  • Varesi, H., & Heidari-Sorshajani, R. (2010). The Role of Tourism in the Convergence of Islamic Countries. The Fourth International Congress of Geographers of the Islamic World, Zahedan, Iran.

https://civilica.com/doc/82884/ [In Persian].Veisi, H. (2017). An Analysis of Tourism Policy in the Upper-Level Laws of the Islamic Republic of Iran. Strategic Studies of Public Policy, 7(25), 93-112. https://sspp.iranjournals.ir/article_29728.html [In Persian].

  • Wang, Y., Van Broeck, A., & Vanneste, D. (2017). International tourism in North Korea: how, where and when does political ideology enter?. International Journal of Tourism Cities, 3(3), 260-272.https://doi.org/10.1108/IJTC-02-2017-0010
  • Worku Tadesse, G. (2023). Heritage resources as a driver of cultural tourism development in Ethiopia: A review. Cogent Arts & Humanities, 10(1), 1-15. https://doi.org/10.1080/23311983.2022.2158623
  • Yousofi, A. (2015). A Jurisprudential Analysis of Free-Market Competition Based on its Conventional Understanding. Figh and History of Civilization, 12(45), 131-163. https://journals.iau.ir/article_527789.html [In Persian].
  • Zamani-Farahini, H., & Henderson, J. (2010). Islamic tourism and managing tourism development in Islamisc societies: The cases of Iran and Saudi Arabia. International Journal of Tourism Research, 12(1), 79–89.

https://doi.org/10.1002/jtr.741

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار