تمدن نوین اسلامی و ویژگی‌های زبان تمدن ساز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد تاریخ و تمدن اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام، گروه تاریخ، قم، جمهوری اسلامی ایران.

2 استادیار تاریخ اسلام و مدرس مجتمع آموزش عالی بنت الهدی وابسته به جامعه المصطفی العالمیه.

چکیده

تمدن نوین اسلامی از مباحث نوظهور جهان اسلام است که موافقان آن برای زمینه­سازی، تقویت و انسجام آن تلاش دارند در بسط نظرات، ارائه‌ی مدل‌های مدنظر، آسیب­شناسی و تبیین­های نظری به تمام ظرفیت‌های مادی و معنوی که در شکل­گیری، نضج و مانائی یک تمدن مؤثرند؛ توجه نمایند. ازجمله عوامل معنوی شایان توجه در شکل­گیری و بسط یک تمدن، زبان تمدن­ساز است. زبانی که حائز شاخص­ها و ویژگی‌هایی است که در قوام، انسجام و پایداری یک تمدن در مقابل غیرهای رقیب و مهاجم ایفای نقش خواهد کرد و با فقدان آن، زندگی انسان پیشرفته، هم­سطح با حیوانات خواهد شد. با اتکاء به قابلیت‌ها و ویژگی‌های چنین زبانی می­توان زمینه‌ی قوام و انسجام تمدن مسلط در آیندۀ جهان اسلام را فراهم آورد. بدین منظور نوشتار حاضر در نظر دارد با روش توصیفی- تحلیلی به این سؤال پاسخ گوید که ویژگی­های زبان تمدن­ساز چه مواردی هستند؟ یافته­های پژوهش حاضر حاکی از آن است که تکامل‌یافتگی و پاسخگویی در زمان، باز بودن و کاربردی بودن، عام و فراگیر بودن، خلاقیت و پویائی و دریافتی و پذیرا بودن ازجمله ویژگی‌های زبان تمدن­ساز است. چنین زبانی قادر خواهد بود به نیازهای روز یک واحد بزرگ و مستقل اجتماعی پاسخ گوید و به‌عنوان ابزاری کارآمد در پاسداشت سرمایه­های تمدنی و عرضه داشت آورده­های جدید ایفای نقش نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modern Islamic Civilization and the Characteristics of Civilizing Language

نویسندگان [English]

  • Mohsen alviri 1
  • Shahnaz karimzadeh sureshjani 2
1 professor of Islamic history and civilization university (BOU) departman of history, Qom .I.R Iran.
2 Assistant professor Islamic History, and lecturer at the Bint Al-Huda Higher Education Complex affiliated with the Mustafa Al-Alamiyah Society.
چکیده [English]

Modern Islamic civilization is one of the emerging issues of the Islamic world, that for developing and reinforcing the civilization, its supporters try to consider all the material and spiritual capacities that are effective in formation, improvement, and permanence of the civilization in expanding opinions, presenting considered models, identifying problems and theoretical understanding. One of the spiritual factors worthy of attention in the formation and expansion of a civilization is the civilization-building language which has some characteristics and attributes that will play a role in the consistency, cohesion and sustainability of a civilization against the competing and invading rivals, and with the absence of that, advanced human life will be leveled with animals. Relying on the capabilities and characteristics of such language can provide the ground for the consistency and cohesion of dominant civilization in the future of the Islamic world. The present paper intends to answer this question by descriptive-analytical method: What are the characteristics of civilization-building language? The findings of this study indicate that evolution and responsiveness in time, openness and applicability, generality and inclusiveness, creativity and dynamics and reception are among the characteristics of the civilization-building language, such language will be able to respond to the needs of a large and independent social unit and play an effective role in protecting civilizational capitals and presenting new ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • language
  • civilization
  • civilization-building language
  • Islamic civilization
  • modern Islamic civilization
  • ابراهیمی نیا، علی (1394)، کاربرد روانشناسی زبان در سبک زندگی، اولین همایش ملی اسلام و سلامت روان، جهاد دانشگاهی واحد استان هرمزگان.
  • ابن خلدون، عبدالرحمن (بی­تا)، مقدمه ابن خلدون، بیروت: دارالفکر.
  • اسکافی، ابراهیم (1398)، باز هم زبان، بررسی و نقد کتاب زبان باز، فصلنامه نقد کتاب علوم انسانی، سال دوم، شمارۀ پنجم.
  • اکبری، مرتضی و فریدون رضائی (1393)، واکاوی شاخصه های تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری، دوفصلنامه ی مطالعات الگوی پیشرفت ایرانی و اسلامی، شماره 5.
  • الویری، محسن، درسگفتارهای تاریخ تمدن اسلامی.
  • آذر شسب، محمد علی و سعدالله همایونی (1394)، واکاوی فرهنگ و نقش ان در سیاست گذاریها/ برنامه ریزی های آموزش زبان (مطالعه موردی: آموزش زبان عربی در ایران)، دوفصلنامه ی علم زبان، سال 3، شماره 5.
  • آزاده کناری، شعبان (1376)، ملاحظاتی در باب زبان با نگاهی به آموزش زبان فارسی به خارجیان، نامه پارسی، ش 7.
  • آقاگل زاده، فردوس (1381)، زبان و فرهنگ، ارائه شده در دومین همایش فرهنگی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، تهران،
  • آمدی، ابوالفتح (1410ق.)، غررالحکم و دررالکلم، مصحح: سید مهدی رجائی، قم: دارالکتب الاسلامی.
  • باطنی، محمد رضا (1374)، مسائل زبانشناسی نوین، تهران: نشر آگاه.
  • بیانات مقام معظم رهبری، 2/9/1392.
  • بیتس، دانیل و فرد پلاگ (1375)، انسانشناسی فرهنگی، مترجم: محسن ثلاثی، تهران: ناشر علمی.
  • پور عزت، علی اصغر (1387)، مبانی دانش ادارۀ دولت و حکومت، تهران، انتشارات سمت.
  • تی اوراتا، پدرو (1946م)، گزارشی از کتاب روش­های فکر کردن مردم شرق: هند، چین، تبت، ژاپن نوشته ی هاجیمه ناکامورا، هانولولو، مرکز مطبوعاتی شرقی- غربی.
  • جعفری، سجاد (1395)، رسالت جوانان در شکل گیری تمدن نوین اسلامی، نهمین کنگرۀ پیشگامان پیشرفت، تهران.
  • خانیان، حمید (1394)، زبان و فرآیند توسعه، کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران: مرکز همایش­های بین المللی صدا و سیما.
  • خسروانی، عباس، عین القضاتی، پیمان (1398)، نقش علم در تمدن سازی نوین اسلامی، از دیدگاه آیت الله خامنه ای، فصلنامه ی دانش انتظامی مرکزی، ش 26.
  • دهشیری، محمدرضا (1394)، تمدن نوین اسلامی: بنیادها و چشم اندازها، مجموعه ی مقالات همایش ملی تمدن نوین اسلامی، تهران: دانشگاه شاهد، ص 95.
  • رفیعی آتانی عطاء الله و دیگران (1400)، مدل­سازی نقشه ی راه تحقق تمدن نوین اسلامی از گذرگاه گام دوم انقلاب با رویکرد مدل­سازی ساختاری تفسیری، دورۀ 4، شمارۀ 1، (پیاپی 7).
  • روح الامینی، محمود (1375)، مبانی انسان شناسی (گرد شهر با چراغ)، تهران: عطار.
  • زندی، بهمن (1390)، زبان آموزی، تهران: انتشارات سمت.
  • سیدآبادی، علی اصغر (1387)، تأملی بر کتاب زبان باز داریوش عاشوری، شهروند امروز، سال سوم (۶۳).
  • شهدادی، احمد (1384)، زبان معیار: تعریف و نشانه، پژوهش حوزه، سال ششم، شمارۀ 23 و 25.
  • عاشوری، داریوش (1387)، زبانِ باز (پژوهشی درباره زبان و مدرنیت)، تهران: نشر مرکز.
  • کانشنی، فلیکس (بی­تا)، تکثر تمدنی و هویت تمدنی، ترجمه ی رسول نوروزی فیروز و فضه خاتمی نیا، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، گروه مطالعات تمدنی.
  • کوئن، بروس (1382)، درآمدی بر جامعه­شناسی، ترجمه ی محسن ثلاثی، تهران: نشر توتیا.
  • گیدنز، آنتونی (بی­تا)، جامعه شناس، منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
  • لاند، نیک (1387)، زبان و اندیشه، مترجم: حبیب الله قاسم­زاده، تهران: کتاب ارجمند.
  • مانی، مهر نوش و مهرداد افضلی (1379)، زبان راهی نرم به سوی توسعه، مجموعه مقالات توسعه ناشر: پویش فکری توسعه.
  • مدرسی، یحیی و حسین بشیرنژاد (بی­تا)، چرا و چگونه زبانها می­میرند؟، مجله ی زبان و ادب، شماره 30، دانشکده ادبیات، دانشگاه علامه طباطبائی.
  • مدرسی، یحیی، دبیرمقدم، محمد (1376)، مجموعه مقاله های سومین کنفرانس زبان شناسی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ اول.
  • مرادی، مریم و مرضیه رحمانی (1395)، بررسی رابطه متقابل زبان وفرهنگ با استفاده از فرضیه نسبیت زبانشناختی، نقد زبان و ادبیات خارجی، دورۀ 12، شمارۀ 16.
  • مک ورتر، جان (1392)، چرا زبانها تغییر می کنند؟ (در باب زبان و زبانشناسی)، تهران: هرمس.
  • نجفی، موسی (1399)، نظریه تمدن نوین اسلامی از رویکرد فلسفی- نظری تا رویکرد تاریخی– نظری، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دورۀ سوم، شمارۀ 2 (پیاپی 6).
  • نظامی زاده، مهرگان (1373)، زبان و فرهنگ، مجموعه مقالات دومین کنفرانس زبانشناسی، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
  • نوروزی فیروز، رسول و فضه خاتمی­نیا (1397)، زبان و تکوین تمدن اسلامی، مجموعه مقالات همایش دومین هفته تمدن نوین اسلامی، بی جا: سازمان اوقاف و امور خیریه.
  • نوری کلخوران، حسینقلی (بی­تا)، تحول واژگان علم و واژگان زبان در نیمه نخست قرن حاضر، (مجموعه مقالات درباره زبان فارسی و زبان علم) نصرالله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  • نیومایر، فردریک (1378)، جنبه های سیاسی زبان شناختی، ترجمه ی اسماعیل فقیه، تهران: نشر نی.