مقایسه گرایش های شناختی، رفتاری و عاطفیِ هویت دینی دانش‌آموزانِ متوسطه دوم با ویژگی های دموگرافی مختلف مبتنی بر ارزش های تمدن اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم

2 پژوهشگر دانشکده و پژوهشکده علوم اجتماعی و فرهنگی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، جمهوری اسلامی ایران

چکیده

مهم ترین مسئله در نیل به تمدن اسلامی تربیت جوانان مومن انقلابی است. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت و مقایسه هویت دینی دانش آموزان متوسطه دوم، در جهت سنجش میزان تربیت ایمانی و دینی آن‌هاست. مرحله‌ی اول پژوهش، استخراج ارزش‌های انقلاب اسلامی از بیانات مقام معظم رهبری بوده است؛ این مرحله از پژوهش از نوع تحلیل محتوا است. مرحله‌ی دوم با روش پیمایشی از نوع همبستگی انجام شده است و ابزار آن، پرسش‌نامه برگرفته از پژوهش غریب­زاده و حسین‌پور بوده و با تغییراتی که بر اساس ارزش های استخراج شده از بیانات مقام معظم رهبری صورت گرفته، مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه‌ی آماری در این پژوهش دانش‌آموزان دوره متوسطه دومی است که در کشور جمهوری اسلامی ‌ایران در سال 1398-1397 در تمامی رشته های نظری و رشته فنی حرفه ای، مشغول به تحصیل بوده‌اند. حجم نمونه اولیه در این پژوهش، متشکل از1915 نفر است که از پنج کلانشهر تهران، مشهد، تبریز، اصفهان و شیراز اخذ شده اند. برای نمونه‌گیری در مرحله­ی اول از روش نمونه­گیری در دسترس هدفمند استفاده شده است. مرحله دوم نمونه­گیری به صورت خوشه‌ای تصادفی (در شهر تهران منطقه6، در مشهد ناحیه7، در شیراز ناحیه3، در اصفهان ناحیه4 و در تبریز ناحیه4)، انجام شده است. بین هویت دینی دانش­آموزان بر حسب جنسیت تفاوت معنادار وجود دارد؛ اما برای سایر موارد (شهر، رشته و درآمد) این تفاوت معنادار نیست. میانگین هویت دینی و گرایش­های آن­ در گروه جنسیت در دانش­آموزان پسر بیشتر از دانش­آموزان دختر است. اختلاف میانگین میان دو شهر تهران و اصفهان و دو رشته علوم انسانی و فنی در هویت دینی از بقیه موارد بیشتر است. در رابطه با درآمد، بالاترین اختلاف میانگین در هویت دینی، مربوط به اختلاف میان دو درآمد کمتر از2میلیون و 4تا6 میلیون است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of Cognitive, Behavioral and Emotional tendencies of Upper-Secondary School Students’ Religious identity with Different Demographic Peoperties Based on the Islamic Civilization Values

نویسندگان [English]

  • Armin Mansouri 1
  • Abbasali Soleymani Khashab 2
1 Ph,D student, Islamic philosophy and theology, University of Qom, Qom, IR-Iran
2 Researcher, Faculty of Social and Cultural Sciences, Imam Hossein university
چکیده [English]

The most important issue in achieving Islamic civilization is the education of the revolutionary faithful youth. The purpose of this study is to investigate the situation and compare the religious identity of high school students in order to assess their religious education. Using content analysis   method, the first stage of the research included extracting the values ​​of the Islamic Revolution derived from the Supreme Leader’s statements. The second stage has been done through correlational survey method, applying a questionnaire taken from Gharibzadeh and Hosseinpour’s research customized based on the values ​​extracted from the Supreme Leader’s statements. The statistical population in this study included the high school students who were studying in the Islamic Republic of Iran during the 2016-2019 educational year. The sample size consisted of 1915 people. The purposive available sampling method was used for sampling at the first stage. Then, in the second stage, the random cluster sampling method was used. The analysis showed that there is a significant difference between students' religious identities in terms of gender; But in other studied terms, i.e. city, field and monthly salary, this difference is not significant. The average of religious identity and its tendencies in the gender terms is higher in male than female students. The results of the post hoc test also showed that the average difference between the two cities of Tehran and Isfahan and the two fields of humanities and technology is greater than the other cases. In terms of income, the highest average difference in religious identity is related to the difference between the two incomes categories of less than 20 million and 40 to 60 million IRR.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Students
  • Islamic civilization
  • Religious identity
  • Gender
  • Monthly salary
  • Field
  • City

مراجع

قرآن کریم
 امینی، محمد، رحیمی، حمید، مزروعی، حسن، (1393)، تحلیل و ارزیابی هویت ملّی و دینی دانشجویان دانشگاه کاشان و علوم پزشکی کاشان، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، دوره4، شماره3، پیاپی12، 413-434
 امینی، محمد، حمید رحیمی، نعمت اللهی، حمید، (1396)، بررسی وضعیت ابعاد هویت دینی و ملی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشگاه کاشان)، آموزش عالی، سال دهم، شماره39، صص182-157
 ترابی، زهرا (1388)، بررسی رابطه سبک­های دلبستگی و سبک­های هویت با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان دختر پیش­دانشگاهی شهر قزوین، به راهنمایی: حسن شمس اسفندآباد، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین، کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی
جعفری، حسنعلی، مهرداد، حسین، (1391)، بررسی رابطه بین ترجیحات نظام ارزشی و هویت اجتماعی دانشجویان، فصل نامه مطالعات جامعه شناختی جوانان، سال سوم، شماره هفتم، 9-24
چیت ساز قمی، محمدجواد ، (1383)، گسست نسلی در ایران: افسانه یا واقعیت، به اهتمام علی اکبر علیخانی، تهران:  پژوهشکده علوم انسانی جهاد دانشگاهی
حیدری، آرمان، رمضانی باصری، عباس، (1394)، بررسی رابطۀ جهت گیری ارزشی مدرن با هویت دینی و مقایسه جنسیتی آن (مورد مطالعه: دانش‌آموزان متوسطه شهر مرودشت)، جامعه پژوهی فرهنگی، سال ششم، شماره چهارم، 29-56
 خادمی، حسن، آزاد ارمکی، تقی، (1382)، ترجیهات ارزشی دانش‌آموزان تهرانی، نامه پژوهش فرهنگی، سال هشتم، شماره8، 3-28
خمینی، روح الله، (1359)، صحیفه نور، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)
 رجبی، طاهره، (1397)، بررسی الگوی تربیتی مبتنی بر جهاد در زمینه سازی تمدن نوین اسلامی، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره1، شماره1، 49-30
 زرودی، علی، برزویی، محمدرضا، (1399)، تاثیرات و پیامدهای تربیتی فضای مجازی در تحقق تمدن نوین اسلامی ، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره3، شماره1، 369-329
 سفیری، خدیجه، معماریانی، زهره، (1390)، بررسی هویت دینی و ملّی دختران و پسران مقطع متوسطه، با تأکید بر پایگاه اقتصادی و اجتماعی (مطالعه ی موردی مناطق دو و یازده تهران)، فصل نامه خانواده، شماره3و4، صص31-7
غریب­زاده، رامین، حسین­پور، رضا، (1398)، ارزیابی هویت دانشجویان مبتنی بر ارزش­های انقلاب اسلامی، طرح پژوهشی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
 قربانی، قدرت الله، (1383)، هویت ملی از دیدگاه استاد مطهری، مطالعات ملی، سال پنجم، شماره2، صص86-63
کلانتری، عبدالحسین، عزیزی، جلیل، زاهد زاهدانی، سعید، (1388)، هویت دینی و جوانان (نمونه ی آماری جوانان شهر شیراز)، تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره6، صص141-125
لطف آبادی، حسین، نوروزی، وحیده، (1383)، بررسی چگونگی نگرش دانش‌آموزان دبیرستانی و پیش‌دانشگاهی ایران به جهانی شدن و تاثیر آن بر ارزش‌ها و هویت دینی و ملی آنان، فصل نامه نوآوری های آموزشی، سال سوم، شماره9، 88-119
مطهری، مرتضی، (1367)، انسان کامل، تهران: صدرا
 میرفردی، اصغر، ولی نژاد، عبدالله، (1396)، واکاوی رابطه هویت ملی و میزان دین داری در مناطق در حال گذار (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه یاسوج)، جامعه شناسی ایران، دوره هجدهم، شماره1، صص183-158
 نیکروی، حمید، (1392)، ارزیابی هویت ملی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی شهر یاسوج در سال تحصیلی1392-1391، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته ی علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب
ولی نژاد، عبدالله، (1394)، بررسی هویت دینی دانشجویان و رابطه آن با برخی عوامل اجتماعی: مورد مطالعه ی دانشجویان دانشگاه یاسوج، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یاسوج
 Berzonsky, M.D. (2003). Identity style and well-being: Does commitment matter?
International Journal of Theory and Research, 3(1), 131- 142.
Kroger, J. (1996). Identity in Adolescene: The balance between self and other.
London: Routledge press.
srdjan, dusanic. (2019). Religious identity of youth in republika Srpska: Importance, perception and measurment, GODIŠNJAK ZA PSIHOLOGIJU, Vol. 16, 2019, 151-156
Edgar, F. B., & Rhonda, M. (2008). Encyclopedia of Sociology (2nd Edition).
New York: Polity Press.
Lim, C., & Putnam, R. D. (2010). Religion, Social Networks, and Life
Satisfaction. American Sociological Review., Vol. 75, No. 6, pp. 914–933.
سایت های اینترنتی:
آیت الله العظمی خامنه‌ای، سیدعلی، (19/2/1397)، «بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دانشگاه فرهنگیان»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه‌ای(مد ظله العالی)، https://www.farsi.khamenei.ir
آیت الله العظمی خامنه ای، سیدعلی (12/9/1379)، «بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه ای(مد ظله العالی)، https://www.farsi.khamenei.ir
آیت الله العظمی خامنه‌ای، سیدعلی، (16/2/1387)، «بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مردم کازرون»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه‌ای(مد ظله العالی)، https://www.farsi.khamenei.ir
آیت الله العظمی خامنه‌ای، سیدعلی، (25/7/1390)، «بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجتماع مردم پاوه»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه‌ای(مد ظله العالی)، https://www.farsi.khamenei.ir
آیت الله العظمی خامنه‌ای، سیدعلی، (23/3/1368)، «بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم بیعت دانشجویان»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه‌ای(مد ظله العالی)، https://www.farsi.khamenei.ir
آیت الله العظمی خامنه‌ای، سیدعلی، (8/12/1379)، «بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی‌ در دیدار اعضای اتحادیه های انجمن های اسلامی دانش آموزان و مسئولان امور تربیتی سراسر کشور»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه‌ای(مد ظله العالی)، https://www.farsi.khamenei.ir
فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی
دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 7
فروردین 1400
صفحه 197-230

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار