ابعاد خط‌مشی‌های عمومی در حوزه‌ی تدوین با رویکرد تمدن اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 استاد مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

3 استاد مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

4 دانش‌آموخته‌ی دکترای مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

خط‌مشی عمومی معین می‌کند که چه فعالیت‌ها و اقداماتی در بخش عمومی باید انجام پذیرد و چه اقداماتی نباید انجام گیرد. فرآیند خط‌مشی‌گذاری عمومی شامل مراحلِ شناخت، بیان مسئله، طرح مسئله، تدوین، قانونی‌کردن و مشروعیّت بخشیدن، ابلاغ و اجرا و درنهایت ارزشیابی می‌باشد. اکنون ضرورت شناخت ابعاد خط‌مشی‌های عمومی در حوزه‌ی تدوین، در جهت تحقّق تمدن نوین اسلامی حائز اهمّیّت است. لذا هدف از این پژوهش، استخراج ابعاد خط‌مشی‌های عمومی در حوزه‌ی تدوین با رویکرد تمدن اسلامی می‌باشد. روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی، با رویکرد مضمون (تم) و از طریق مصاحبه‌ی بازِ نیمه‌ساختاریافته‌ی محقّق‌ساخته با خبرگان و صاحب‌نظران در حوزه‌ی خط‌مشی‌گذاری و تاریخ و تمدن می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مضامین فراگیر، به‌عنوان ابعاد خط‌مشی‌های عمومی در حوزه‌ی تدوین با رویکرد تمدن اسلامی عبارت‌اند از: پیشرفت و سازندگی، تعادل، شناخت، تکامل، رسالت، عقلانیّت جامع، مکتب، مبارزه با نظام سلطه­گری، اسلام‌گرایی و سیاست. نتیجه‌گیری کلی اشاره به آن دارد که ابعاد و مضامین فراگیر استخراج‌شده در حوزه‌ی قانون‌گذاری و تدوین، می‌تواند به‌عنوان نقشه‌ی راه و سیاست برای سازمان‌ها و مؤسّسات دولتی در حوزه‌ی اجرا و ارزشیابی مثمرثمر باشد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Dimensions of Public Compiling Policies with an Approach to Islamic Civilization

نویسندگان [English]

  • Davoud Hosseinpour 1
  • Fattah Sharifzadeh 2
  • Vajhollah Ghorbanizadeh 3
  • Yousef Zal 4
1 Associate professor of public administration, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
2 Public administration professor, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
3 Public administration professor, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
4 .Ph.D. student of public administration, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Public policies are decisions, taken by the policy-making system, as the stages of policy-making to solve public issues. Relying on public policies, states pursue the goals of national ideals, so they create national governance. For the public sector, public policy defines what activities and actions should be accomplished, or not. Policy-making stages, including problem identification, problem statement for public organizations, policy formulation, policy legalization and legitimation, public policy dissemination and implementation, implemented policy evaluation, and finally, acquiring information from the reflection of implemented operations are related. At the same time, in the policy-making process, each society will face some specific problems; a part of these problems is related to the field of formulation. To formulate public policies, it is vital to consider the previous policies, formulated on the culture and civilization of the country; thus, the requirement for identifying the dimensions of public policies in the field of formulation is significant to realize modern Islamic civilization.
Purpose: in the present research, we intend to employ the approach of Islamic civilization to outline the dimensions and network of the themes of public policies in the field of formulation and to derive a pattern. Thus, the purpose of this research is to derive the dimensions of public policies in the field of formulation with an approach to Islamic civilization.  
Methodology: considering the research topic, the present research is a qualitative one; the research method is qualitative content analysis with a thematic approach.
Content analysis is referred to as a stage of the information process, by which the content of communications is transformed through a set of classified and systematic rules and converted to summarized and comparable data. In the research, data were gathered by an open semi-structured researcher-made interview with experts in the field of policy-making, history, and civilization. In this research, 24 experts, skilled in public policy-making, history, and civilization, were selected by purposive and judgmental sampling, as well as snowball sampling; their views were used as a pattern for public policies in public organizations, in the field of formulation with an approach to Islamic civilization. Initially, most interviews involved experts, with a background in these fields, who had acquired the required knowledge through studying the related texts.
Findings: the research findings imply that inclusive and organizing themes, as the dimensions and components of public policies in the field of formulation with an approach to Islamic civilization, include development and construction (pragmatism, specialization, revolutionism, jihadi management, talent identification and elitism, planning and targeting); balance (strategy, discipline and cohesion, idealism, idealization, prospect); cognition (holism, populism, modern technologies, identity, discriminology); evolution (education, freethinking and religious discourse, creativity and innovation, retrospection, productivity, Islamic development, and localization); mission (culturalization, civilization, civilizationalism, collaboration, bond of Iranian thinking with Islamic culture,  awareness raising); comprehensive rationality (transparency, accountability, rationality, organizational characteristic, commitment, value-centricity); doctrine (templatability, modelling, people-centricity, ideology, resistance and persistence, up-to-date); fighting against domination system (self-actualization and self-reliance, unity, transformational management); Islamism (Isalm-centricity, compliance with ethical principles, ethics-centricity), and policy (justice, rule of law, security, national governance, foresight, future studies).
Conclusion: the theoretical framework of the research was based on the five steps of modern Islamic civilization and the pattern, provided by the Supreme Leader. Considering the fulfilled first and second steps; that is, the creation of the Islamic Revolution, and the formation of the Islamic system, it is essential that the process of Islamic state formation, in all dimensions and fields, be developed and evolved. In this context, one of the most significant and impressive instances, providing transformational conditions, is to formulate public policies. Hence, given the prospect of modern Islamic civilization, it is essential to outline the dimensions of public policies in the field of formulation and policy-making with an approach to Islamic civilization. The overall conclusions imply that, in the field of legislation and formulation, the derived inclusive dimensions and themes, as a roadmap and policy, can be helpful for public organizations and institutions in the field of implementation and evaluation.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Compilation
  • Islamic civilization
  • Modern Islamic civilization
  • Public policies
  • Civilized approach
  • اسدی­فر، رویا؛ خائف الهی، احمدعلی؛ رضائیان، علی (1390)، مدل شایستگی مدیران دولتی ایران (بر اساس صحیفه‌ی امام (ره)) رویکرد استراتژی تئوری داده­بنیاد، مدیریت دولتی، دوره 3، (شماره 8)، صص 75-92.
  • اصغری، حفیظ‌الله (1396)، مؤلفه‌های تدوین خط‌مشی از سنت علوی (ع)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، مؤسسه آموزش عالی علوم انسانی، جامعه‌المصطفی‌العالمیه.
  • الوانی، سیدمهدی (1393)، تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی (ویراست دوم)، چاپ نوزدهم، تهران، نشر سمت.
  • امامی، سیدمجتبی (1395)، تبیین مؤلفه‌های ظرفیت خط‌مشی‌های انقلاب اسلامی در لایه‌های تمدنی بر اساس اندیشه مقام معظم رهبری، دومین همایش ملی تمدن اسلامی، تهران، دانشگاه شاهد.
  • جان­احمدی، زهرا (1386)، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، دفتر نشر معارف.
  • دانایی‌فرد، حسن (1388)، روش‌شناسی تدوین خط‌مشی ملی کارآفرینی کشور: چارچوبی مفهومی، توسعه کارآفرینی، سال دوم، (شماره 6)، صص 125-155.
  • دانایی­فرد، حسن (1395)، فهم جوهره خط­مشی­های عمومی واکاوی نظری ماهیت تقلیدپذیری خط­مشی­گذاران ملی، دوفصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، دوره 5، شماره 1، صص 24-64.
  • دانشکیا، محمّدحسین؛ زارع­خفری، ایّوب (1400)، تبیین نقش قانون الهی در پایایی تمدن اسلامی از نظرگاه آیت­الله جوادی آملی، دوفصلنامه علمی مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره 5، شماره 1، صص 191-220.
  • دلاور، علی (1393)، روش تحقیق در روان­شناسی و علوم تربیتی، نشر روان.
  • سعیدی، محسن (1397)، بررسی نقش نخبگان در فرآیند تدوین خط‌مشی‌های عمومی مبتنی بر آموزه‌های قرآن کریم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی.
  • شریف‌زاده، فتاح؛ معدنی، جواد (1396)، مفاهیم اساسی و پیشرفته دانش تصمیم‌گیری و خط‌مشی‌گذاری عمومی، تهران، انتشارات قلم همت.
  • عبدالملکی، هادی؛ نظامی­پور، قدیر؛ عشایری، طاها (1396)، نظریه گذار تمدنی به‌مثابه راهبردی برای تحقق تمدن نوین اسلامی با تأکید بر بیداری اسلامی، سومین همایش ملی تمدن اسلامی، تهران، دانشگاه شاهد.
  • قادری، نفیسه­السادات (1400)، شکل­گیری دولت قانون­مدار اسلامی؛ چالش­ها و فرصت­ها در روند تحقق الگوی تمدن نوین اسلامی، دوفصلنامه علمی مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره 4، شماره 2، (پیاپی 8)، صص 191-216.
  • قلی‌پور، رحمت‌الله (1392)، تصمیم‌گیری سازمانی و خط‌مشی‌گذاری عمومی، چاپ چهارم، تهران، نشر سمت.
  • قلی­پور، رحمت­الله؛ عباسی، طیبه؛ هادی، مهدی (1397)، شناسایی عوامل تسهیل­کننده شواهدمحور کردن فرایند خط­مشی گذاری در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 8، شماره 26، صص 65-84.
  • معین، محمد (1388)، فرهنگ فارسی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
  • مقیمی، سیدمحمد (1394)، اصول و مبانی مدیریت از دیدگاه اسلام، نشر نگاه دانش.
  • نجفی، موسی؛ یوسفی، بتول (1397)، نسبت نظام مردم‌سالاری دینی با تمدن غرب (تمدن موجود) و تمدن مهدوی (تمدن موعود)، جستارهای سیاسی معاصر، سال نهم، شماره1، صص 1-19.
  • نوری، عباس (1396)، دولت اسلامی؛ شاخص‌ها و موانع تحقق آن در اندیشه‌ی مقام معظم رهبری، سومین همایش ملی تمدن نوین اسلامی، تهران، دانشگاه شاهد.
  • واشقانی فراهانی، حمیدرضا؛ حبیبی­تبار، حسین (1397)، واکاوی خط­مشی­گذاری عمومی با رویکرد اسلامی، همایش ملی مدیریت، اقتصاد و اقتصاد مقاومتی.
  • دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای، مجموعه‌ی بیانات مقام معظم رهبری، «تمدن نوین اسلامی»،khamenei.ir
  • مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (1392)، «ولایت‌فقیه»، imam-Khomeini.ir   
  • Asadifar, Roya; Khaef Elahi, Ahmad Ali; Rezaeian, Ali (2011), “Iranian public managers’ competency model (based on SAHIFEH-YE IMAM (may his grave be sanctified)), an approach to the strategy of data-driven theory, Public Administration, vol. 3, (issue 8): pp. 75-92. [In Persian].
  • Asghari, Hafizullah (2017), “The components of compiling policy from Alavi tradition (PBUH)”, Master in public administration thesis, Higher Education Institute for Humanities, Jamia Al-Mustafa Al-Alamiyah. [In Persian].
  • Alvani, Seyed Mehdi (2014), “Public decision-making and policy-making (2nd edition)”, 19th edition, Tehran, SAMT publication. [In Persian].
  • Imami, Seyed Mojtaba (2016), “The explanation of the capacity components for Islamic Revolution policies in civilized layers, based on the Supreme Leader’s thought”, the 2nd National Conference on Islamic civilization, Tehran, Shahed University.
  • Janahmadi, Zahra (2007), “History of Islamic culture and civilization”, Daftar-e-Nashr-e-Maaref. [In Persian].
  • Danaeifard, Hassan (2009), “Methodology for compiling the country's national entrepreneurship policy: a conceptual framework”, Entrepreneurship Development, 2nd year, (issue 6): pp. 125-155. [In Persian].
  • Danaeifard, Hasaan (2016), “Understanding the essence of public policies for the theoretical analysis of national policy-makers’ imitability, Biquarterly Journal of Strategic Management Thought, vol. 5, (issue 1): pp. 24-64. [In Persian].
  • Daneshkia, Mohammad Hossein; Zare Khafri, Ayoub (2021), “The explanation of divine law role in the reliability of Islamic civilization in the view of Ayatollah Javadi Amoli”, Scientific Biquarterly Journal of Fundamental Studies in Modern Islamic Civilization, vol. 5, issue 1, Spring & Summer, 2021, (serial 9): pp. 191-220. [In Persian].
  • Delavar, Ali (2014), “Methodology in psychology and educational sciences”, Ravan Publication. [In Persian].
  • Saeidi, Mohsen (2018), “The role of elites in compiling public policies, based on the Holy Quran teachings”, Master in public administration thesis. [In Persian].
  • Sharifzadeh, Fattah; Ma’dani, Javad (2017), “Basic and advanced concepts of decision-making and public policy-making knowledge”, Tehran, Ghalam-e-Hemmat Publication. [In Persian].
  • Abdolmaleki, Hadi; Nezamipour, Ghadir; Ashayeri, Taha (2017), “Theory of civilized transition, as a strategy for achieving modern Islamic civilization, emphasizing on Islamic awakening”, the 3rd National Conference on Islamic civilization, Tehran, Shahed University. [In Persian].
  • Ghaderi, Nafiseh Sadat (2021), “Formation of an Islamic law-abiding state; challenges and opportunities for achieving a model for modern Islamic civilization”, Scientific Biquarterly Journal of Fundamental Studies in Modern Islamic Civilization, vol. 4, issue 2, Autumn & Winter, 2021, (serial 8): pp. 191-216. [In Persian].
  • Gholipour, Rahmatullah (2013), “Organizational decision-making and public policy-making”, 4th edition, Tehran, SAMT Publication. [In Persian].
  • Gholipour, Rahmatullah; Abbasi, Tayebeh; Hadi, Mehdi (2018), “Identifying evidence-driven factors, facilitating policy-making in science, research, and technology”, Quarterly Journal of Strategic Studies in Public Polciy-making, vol. 8, (issue 26) pp. 65-84. [In Persian].
  • Moein, Mohammad (2009), “Persian Dictionary”, Amirkabir publication. [In Persian].
  • Moghimi, Seyed Mohammad (2015), “Principles of management in the view of Islam”, Negah-e-Danesh Publication. [In Persian].
  • Najafi, Mousa; Yousefi, Batoul (2018), “Relation of the religious democratic system with the Western civilization (available civilization) and the Mahdavi civilization (promised civilization), contemporary political queries”, Institute for Humanities and Cultural Studies, 9th year, (issue 1): pp. 1-19. [In Persian].
  • Nouri, Abbas (2017), “Islamic state; standards and obstacles to achieve it, Supreme leader’s thought”, the 3rd National Conference on Modern Islamic Civilization, Tehran, Shahed University. [In Persian].
  • Vasheghani Farahani, Hamid Reza; Habibitabar, Hossein (2018), “Analysis of public policy-making with an Islamic approach”, National Conference on Management, Economy, and Resistance Economy. [In Persian].
  • Anderson, E. J (2011), Public policymaking: an introduction. boston: wadsworth publishing. [In Persian].
  • Anderson, James E (2000), Public policy making, New York: Houghton Mifflin. [In Persian].
  • Bloomberg, L. D., & Volpe, M (2012), “Completing your qualitative dissertation: A roadmap from beginning to end”. [In Persian].
  • Dror, Y (1968), Policy making re-examined.Sanfransisco:Chandler Publishing company. [In Persian].
  • Dye,T (2002), Understanding Public Policy. New Jersey: Prentic Hall. [In Persian].
  • Eyeston, Robert (1971). The threads of public policy: A study in policy leadership, Indianapolis: Bobbs- Merrill. [In Persian].
  • Flick, U. (2014), An introduction to qualitative research. [In Persian].
  • Patton, M. Q. (2015), Qualitative research and evaluation methods: Integrating theory and practice(4th Edition). [In Persian].
  • Sabatier, Paul A. & Weible, Christopher M (2014), Theories of the policy process. Boulder, Colo: Westview press (third edition). [In Persian].
  • Shafritz, Jay M.; Borick, Christopher P (2008), Introducing public policy. Harlow: Longman [In Persian].Websites
  • The Office for the Preservation and Publication of the Works of the Grand Ayatollah Khamenei, Collection of Supreme Leader’s Statements, “Modern Islamic civilization”, www.khamenei.ir [In Persian].
  • The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini’s Works (2013), “The Guardianship of the Jurist”, www.imam-Khomeini.ir [In Persian].