فناوری‌های نوظهور و تأثیر آنها بر تمدن نوین اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، جمهوری اسلامی ایران

2 محقق و پژوهشگر حوزه آینده پژوهی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، جمهوری اسلامی ایران

چکیده

هدف اصلی و کلان انقلاب اسلامی ایران ایجاد تمدن نوین اسلامی  است. با توجه به این هدف، پرسشی که مطرح می شود؛ این است که «در شرایط کنونی چگونه می توان این هدف را تحقق بخشید؟» با نگاهی به تاریخ ظهور و افول تمدن ها می توان دریافت؛ یکی از پیشران های تمدن ساز، علم و فناوری است. تمامی تمدن ها در طول تاریخ با دستیایی به فناوری های جدید و کارآمد که تأمین نیازها و تقاضاهای بشر را تسهیل کرده اند؛ امکان ظهور و بروز یافته اند. با توجه به تجربه تاریخی، فناوری های نوین و نوظهور و فناوریهایی که در آینده به دست خواهند آمد؛ از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر تحولات و شکل دهنده آینده به شمار می روند. لذا برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، دستیابی به فناوری جدید و نوظهور و تلاش برای مشارکت در فرایند خلق فناوریها در آینده، امری ضروری است. در این مقاله تلاش می شود؛ با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکردی آینده پژوهانه، تأثیر گذاری فناوری های نوین و نوظهور در فرایند تمدن سازی مورد بررسی قرار گیرد و نقش و تأثیر آنها برشکل گیری تمدن نوین اسلامی تبیین شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Technologies and thire Impacts on the New Islamic Civilization

نویسندگان [English]

  • Hakem Ghasemi 1
  • Soudabeh Nasirloo 2
1 Associate Professor, Political Sciences Faculty, Imam Khomeini International University, Qazvin.
2 Researcher in the field of futures studies, Imam Khomeini International University, Qazvin
چکیده [English]

The main goal of the Islamic Revolution of Iran is to create a new Islamic civilization. Regarding this main goal, the main question of this paper is how can we provide the conditions for the creation of the new Islamic civilization? Looking at the history of the rise and fall of civilizations, we find that one of the basic drivers of civilizations is science and technology. All civilizations throughout history have emerged with their access to new technologies that have facilitated the provision of human needs and demands. According to historical experience, new and emerging technologies, and technologies that will be acquired in the future, are among the most important factors that influence developments and shape the future. Therefore, in order to achieve a new Islamic civilization, access to new and emerging technologies and efforts to participate in the process of creating technologies in the future is essential. In this article, an attempt is made by descriptive-analytical method to study the impacts of new and emerging technologies on the process of civilization and to explain their role and impacts on the formation of a new Islamic civilization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Revolution
  • Islamic civilization
  • new Islamic civilization
  • Future study
  • Emerging technologies
اکبری، مرتضی، و فریدون رضایی(1393)، "واکاوی شاخصه های تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری"، مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی و ایرانی، سال سوم، شماره 5، صص 85-108.
ابن خلدون، عبدالرحمن(1375)، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران: علمی و فرهنگی، چاپ هشتم.
اقتصاد آنلاین (28 تیر 1398)، بیست اختراع که زندگی انسان را متحول کرد، قابل دریافت از: https://www.eghtesadonline.com ، ناریخ رجوع: 25/7/1399.
باشگاه خبرنگاران جوان( 30 آبان 1398)، اختراعات و کشفیاتی که جهان را متحول کردند، قابل دریافت از: https://www.yjc.ir/fa/news/7145417 ، تاریخ رجوع: 25/7/1399.
بهمنی، محمد(1393)، «تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیت الله خامنه ای»، نقد و نظر، سال نوزدهم، شماره دوم، صص 198-237.
بهمنی، محمد(1394)، «راهبردها و راهکارهای فرهنگی تحقق تمدن زمینه ساز»، پژوهش های مهدوی، دوره 4 و شماره 14، پاییز 1394، صص 5-22.
پهلوان، چنگیز(1388)، فرهنگ و تمدن، تهران: نشر نی.
 تافلر، آلوین(1378) موج سوم،ترجمه شهیندخت خوارزمی،تهران: انتشارات علم.
تقی زاده، سید حسن ( 1379)، اخذ تمدن خارجی، تهران: انتشارات فردوس.
جهان بین، فرزاد، و مسعود معینی پور(1393)، فرآیند تحقق تمدن اسلامی از منظر حضرت آیت الله خامنه ای، مطالعات انقالب اسلامی، شماره 93 ،صص 29-46.
جلالی، علی اکبر(1383) موج چهارم در راه است، نشریه پرسمان، شماره 20 .
خامنه ای، سیدعلی(1390)، سخنرانی در جمع دانشگاهیان استان کرمانشاه، قابل دریافت از: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=17597تاریخ رجوع: 25/5/1399.
خامنه ای، سیدعلی(1397)، بیانیه گام دوم انقلاب انقلاب خطاب به ملت ایران، قابل دریافت از: https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673 تاریخ رجوع: 25/5/1399.
روح الامینی، محمود(1379)، زمینه فرهنگ شناسی، تهران: عطار.
دهخدا، علی اکبر(1377)، لغت نامه دهخدا، جلد 4، تهران: دانشگاه تهران.
دهشیری، محمد رضا(1394)، تمدن نوین اسلامی؛ بنیادها و چشم اندازه، مجموعه مقالات همایش ملی تمدن نوین اسلامی، تهران: دانشگاه شاهد.
دورانت، ویل و آریل دورانت(1378)، تاریخ تمدن، جلد 11، ترجمه جمعی از مترجمان، تهران: علمی و فرهنگی.
سعیدی نیا، حبیب الله(1390)، علل افول علمی تمدن اسلامی، پژوهش نامه تاریخ اسلام، سال اول، شماره دوم، تابستان 1390، صص 123-96.
صفا، ذبیح الله(1371)، تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی، تهران: دانشگاه تهران.
عروتی موفق، اکبر(1385)، "پیامبر اعظم(ص) بنیانگذار تمدن اسلامی"، معرفت، شماره 110، صص33-42.
عبدالمالکی، هادی، قدیر نظامی پور، و طاها عشایری (1397)، «نظریه گذار تمدنی به مثابه راهبردی برای تحقق تمدن نوین اسلامی»، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره 1، شماره 1، بهار و تابستان 1397، صص 115-151.
عسگری خانقاه، محمد شریف کمالی(1378)، انسان شناسی عمومی، تهران: سمت.
 عصر ایران 2 ، ده کشف و اختراع که جهان را تغییر دادند، قابل دریافت از: asriran.com/000KjL، ناریخ رجوع: 25/7/1399.
غلامی، رضا(الف، 1396)، فلسفه تمدن نوین اسلامی، چاپ اول، تهران: سوره مهر.
غلامی، رضا(ب، 31 تیر 1396)، فناوری و تمدن نوین اسلامی، درس گفتار فلسفه تمدن نوین اسلامی، جلسه هفتم، تهران: خانه اندیشمندان علوم انسانی.
غلامی، علیرضا(18 خرداد 1399)، مهم‌ترین اختراعات تاریخ بشر را بشناسید؛ از آتش و چرخ تا اینترنت!، قابل دریافت از: https://digiro.ir/top-greatest-inventions-of-all-time ناریخ رجوع: 25/7/1399.
فرادید، 1398، قابل دسترس در: https://faradeed.ir/fa/news تاریخ رجوع:                      15/11/1399.
فرهنگ آنلاین معین، قابل دسترس در: https://abadis.ir/moeen ، تاریخ رجوع: 26/10/1399.
فیضی پور، علی اصغر(1386)، "فلسفه سقوط حکومت ها و تمدن ها از نگاه قرآن"، تبیان، شماره 67-66.
قاسمی، حاکم(الف، 1396)، «تمدن اسلامی در مرحلة ‌گذار؛ ضرورت آینده نگاری و راهبردپردازی برای ساختن تمدن نوین اسلامی»، دوفصلنامه آینده پژوهی ایران، دوره 2، ش 2، ش پیاپی 3، پاییز و زمستان 96، صص4-21.
قاسمی، حاکم (ب، 1396)، رقابت تمدنی اسلام و غرب و سناریوهای پیش روی تمدن نوین اسلامی، در مجموعه مقالات نخستین هفته علمی تمدن نوین اسلامی، جلد پنجم، مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا، تهران: سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان چاپ و انتشارات.
گولد، جولیوس، و ویلیام کولب(1392)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، تهران: مازیار.
محمدی، مهدی، و مهدی الیاسی وعلی اصغر سعدآبادی(1394)، مدیریت فناوری و نوآوری در سطح بنگاه، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
مجیر شیبانی، نظام الدین(1337)، تاریخ تمدن، تهران: دانشگاه تهران.
مطهری، مرتضی ( 1385)، خدمات متقابل اسلام و ایران، تهران: نشر صدرا.
معماری، داوود(1396)، « نگاشت آینده تمدنی؛ اضلاع تمدن نوین اسلامی و راه پایدارسازی و پابرجایی آن»، دوفصلنامه آینده پژوهی ایران، سال دوم، شماره سوم، پاییز و زمستان 1396، صص 23-42.
معین، محمد(1378) فرهنگ فارسی معین، تهران: امیرکبیر.
مهرگان، علی(1394)، «موج چهارم: مروری بر موجهای سه گانه تافلر»، روزنامه نگاری الکترونیک، سال اول، شماره اول، زمستان 1394، صص، 59-73.
نصر، سیدحسین(1392)، اسلام، علم، مسلمانان و فناوری، مترجم: مهدی کفائی، حسین کرمی، تهران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
نوربخش، یونس، و سیده فاطمه نعمتی(1399 )، «مطالعه ظرفیت‌های توسعه فضای مجازی با رویکرد تحقق تمدن نوین اسلامی از منظر متخصصان فضای مجازی»، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره 3، شماره 2 ، شماره پیاپی 6، پاییز و زمستان 1399، صص349-376 .
یوسف وند، رحیم و اقبال امیری(1398)، «الزامات و آسیب های تحقق تمدن نوین اسلامی»، پژوهشنامه اندیشه معاصر، سال دوم، ش 2، بهار 1398، صص6.