بررسی الگوی تربیتی مبتنی بر جهاد در زمینه سازی تمدن نوین اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شاهد

2 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شاهد

چکیده

تحقق تمدن نوین اسلامی در عصر حاضر اهمیت ویژه ای پیدا کرده است و از ابعاد و زوایای مختلف بررسی گردیده است. در این مقاله هدف این است که از منظر تربیتی و با محوریت قراردادن مفهوم جهاد در قرآن چگونگی تحقق تمدن اسلامی بررسی شود و تربیت مبتنی بر جهاد به عنوان بایسته اساسی تحقق تمدن اسلامی مطرح گردد. برای رسیدن به این منظور با استفاده از روش تحلیل مفهومی ابتدا  مفاهیم مختلف و ابعاد متفاوت جهاد در آموزه های اسلامی با تاکید بر قرآن بررسی گردید و در پایان به استنتاج و تحلیل چگونگی تاثیر پذیری و تاثیر گذاری بین انسان و تمدن با محوریت جهاد پرداخته شد. جهاد نوع مواجهه تمدن اسلامی با تمدنهای رقیب را بر اساس چهار نوع رویارویی هجوم، دفاع، تقیه و هجرت مشخص می کند. اکنون در شرایطی که انقلاب اسلامی به وقوع پیوسته و مرحله نظام سازی انجام گرفته است، لازم است تمدن اسلامی در موقعیت فعال و هجومی قرار گیرد. موفقیت در این مواجهه تمدنی به چگونگی تربیت انسان تمدن ساز بستگی دارد. الگوی تربیتی مبتنی بر جهاد ظرفیت وسیعی دارد تا با تلفیق قلمروهای تربیت جهادی درعرصه فردی و اجتماعی به شکل گیری بینش، کنش و منش جهادی برای تحقق تمدن نوین اسلامی کمک کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the educational model based on jihad in laying the groundwork for a new Islamic civilization

نویسندگان [English]

  • Tahereh Rajabi 1
  • Mohammad Hasan Mirzamohammadi 2
1 Ph.D student, Philosophy of Education, Shahed University
2 Associate profesor of Educational Sciences department of Shahed University
چکیده [English]

The realization of the new Islamic civilization in the present era has gained special importance and has been studied from different dimensions and angles. In this article, the aim is to study how the realization of Islamic civilization is done from an educational perspective and with the focus on the concept of jihad in the Qur'an. Jihad-based education should be considered as a basic requirement for the realization of Islamic civilization. To achieve this goal, using the method of conceptual analysis, first the different concepts and different dimensions of jihad in Islamic teachings with emphasis on the Qur'an were examined and at the end, inference and analysis of influences and relations between man and civilization with the focus on jihad. Jihad determines the type of confrontation of Islamic civilization with rival civilizations based on four types of confrontation: invasion, defense, taqiyyah (Conservative strategy) and migration. Now, in the circumstances that the Islamic Revolution has taken place and the stage of systematization has taken place, it is necessary for the Islamic civilization to be in an active and offensive position. The success of this civilization depends on how the civilized man is educated. The educational model based on jihad has a wide capacity to help the formation of jihadi vision, action, and character for the realization of the new Islamic civilization by combining the realms of jihadi education in the individual and social arenas

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jihad training model
  • Jihad training areas
  • Jihadi situations
        1-باقری،خسرو،(1388)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. ج2.تهران، انتشارات مدرسه.
2- برزینکا،ولفگانگ،(1371)، نقش تعلیم و تربیت در جهان امروز، ترجمه مهرآفاق بایبوردی. تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
3- جانی پور، محمد و ستوده نیا، محمدرضا،(1392)، جهاد مقوله ای فرهنگی- اعتقادی در چارچوب سبک زندگی اسلامی،دو فصلنامه تخصصی پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم.چاپ1 .
4- جوادی آملی، عبدالله،(1387)،دین شناسی، قم، مرکز نشر اسراء.
5- حسینی، حسین،(1395)، تمدن پژوهی،مطالعات مفهومی تمدن اسلامی، تهران، جامعه شناسان.
6- حکیمی،محمدرضا،(1389)، خورشید مغرب،قم،دلیل ما.
7- خاکرند،شکرالله،(1390)، سیر تمدن اسلامی، قم، موسسه بوستان کتاب.
8- خمینی،روح الله،(1378)، تعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی: اهمیت،جایگاه و عوامل موثر بر تعلیم و تربیت، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام.
9- داوودی،محمد وحسینی زاده،سیدعلی،(1389)، سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل بیت(ع)، تهران، سمت.
10- رجبی،طاهره و نوروزی، رضاعلی،( 1394 الف)، ماهیت مبارزه و قلمروهای تربیتی آن در آموزه های اسلامی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی.
11- رجبی،طاهره و نوروزی، رضاعلی،(1394 ب)، تاملی بر جهاد و موقعیت های تربیتی آن از منظر قرآن. اسلام و پژوهش های تربیتی.
12- رستمی نسب،عباسعلی، (1388)، فلسفه تربیتی ائمه اطهار(ع)، کرمان، دانشگاه شهید باهنر.
13- رستمی، محمد،(1394)، زندگی به سبک جهادی: فرهنگ جهادی در بیانات رهبر معظم انقلاب، قم، نشر شهید کاظمی.
14- صفایی حائری،علی،(1382)، انتظار، قم، لیله القدر.
15- صفایی حائری،علی،(1388)، قیام، قم، لیله القدر.
16- طباطبایی،محمدحسین،(1374)، تفسیر المیزان،ترجمه­ سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفترانتشارات اسلامی.
17- علاسوند،فریبا،(1392)، هنجارشناسی سبک زندگی دینی: تبیین سه اصل محوری. زن در فرهنگ و هنر.
18- علم الهدی،جمیله،(1384)، مبانی تربیت اسلامی و برنامه ریزی درسی بر اساس فلسفه صدرا، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
19- غفاری هشجین،زاهد و ناصر خاکی،حسن،(1395)، زمینه ها و بایسته های تحقق تمدن نوین اسلامی از منظر تمدن گرایان، علوم سیاسی، ش 75.
20- کیلانی،ماجدعرسان،(1389)، فلسفه تربیت اسلامی: مطالعه تطبیقی فلسفه تربیت اسلامی و فلسفه های تربیتی معاصر،تهران،سمت.
21- مصباح، محمدتقی،(1382)، جنگ و جهاد در قرآن،تدوین و نگارش: اسکندری، محمدحسین؛نادری قمی، محمدمهدی. قم، انتشارات موسسه پژوهشی امام خمینی.
22- مطهری، مرتضی،(1389)، دین و دوران(خلاصه آثار شهید مطهری،دفتر ششم)،تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
23- مکارم شیرازی، ناصر،(1374)،  تفسیر نمونه، تهران ، دارالکتب الاسلامیه.