بررسی نقش فرهنگ جهادی در ایجاد تمدن نوین اسلامی با تأکید بر اخلاق اسلامی در بین معلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین علیهالسلام، تهران، ایران.

2 استاد معلم، دکترای جامعه شناسی، خلخال، ایران.

چکیده

هدف: در عصر حاضر با توجه به اهمیت دستیابی به ایجاد تمدن نوین اسلامی پژوهش‎های گوناگونی برای روشن کردن ابعاد و زوایای آن و نیز متغیرهای اثرگذار بر شکل‎دهی آن انجام شده است. این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی اخلاق کار اسلامی در رابطۀ بین فرهنگ جهادی با نگرش به ایجاد تمدن نوین اسلامی انجام گرفته است. روش پژوهش: جامعۀ آماری دربردارندۀ همۀ معلمان آموزش‌وپرورش منطقۀ خلخال است که در سال ‎تحصیلی 1403-1402 مشغول خدمت بوده‌اند که با استفاده از روش نمونه‏گیری خوشه‌ای چندمرحله‏ای شمارۀ 320 پرسش‌نامه به‎گونۀ تصادفی بین آن‎ها توزیع شد. روایی و پایایی پرسش‌نامه با استفاده از آزمون‌های روایی محتوایی، میانگین واریانس استخراج‌شده، پایایی آمیخته و آلفای کرونباخ با نرم‌افزار Smart Pls به دست آمد که ضریب‌های به‌دست‌آمده روایی و پایایی ابزار سنجش را تأیید کردند. یافته‌های پژوهش: نتیجه‌های پژوهش نشان داد فرهنگ جهادی و اخلاق کار اسلامی در نگرش معلمان به ایجاد تمدن نوین اسلامی تأثیر معناداری دارند. همچنین معیارهای Z و R2 نشان داد اخلاق کار اسلامی در رابطۀ فرهنگ جهادی با نگرش به ایجاد تمدن نوین اسلامی نقش اثرگذار مثبتی دارد. این مقاله به‌دنبال پاسخ‌گویی به سؤال اثرگذاری اخلاق اسلامی معلمان در ایجاد تمدن نوین اسلامی است. آموزش‌وپرورش در جایگاه متولی امر تربیت می‌تواند تمهیدهای انگیزشی لازم را برای به‌کارگیری عنصرهای فرهنگ جهادی و اخلاق اسلامی در جهت تمدن‌سازی نوین اسلامی در کلاس‌های درس اتخاذ کند.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining the Role of Jihadi Culture in the Creation of Modern Islamic Civilization, with Emphasis on Islamic Ethics Among Teachers

نویسندگان [English]

  • seyed Mohammad reza Rashidi Alehashem 1
  • Parviz saboorikazaj 2
1 Associate Professor, Department of Sociology, Imam Hussein Guards Officer Training and Training University, Tehran, Iran
2 Professor Moallem, Ph.D in Sociology, Khalkhal, Iran
چکیده [English]

Purpose: In today's world, recognizing the significance of establishing a new Islamic civilization, numerous studies have been conducted to clarify its dimensions and aspects, as well as the variables that influence its formation. This research aimed to investigate the mediating role of Islamic work ethics in the relationship between Jihadi culture and attitudes toward the establishment of a new Islamic civilization.
Methodology: The research is quantitative in nature, and its purpose is practical. We employed a survey technique to conduct the study. The statistical population consists of all education teachers in the Khalkhal region who are working during the academic year 2023-2024. Using the multi-stage cluster sampling method, 320 questionnaires were randomly distributed among the participants. The validity and reliability of the questionnaire were assessed using content validity tests, average variance extracted, mixed reliability, and Cronbach's alpha, utilizing Smart PLS software. The resulting coefficients confirmed the validity and reliability of the measurement tool. To assess the convergence of the questionnaire items, the correlation of their factor loadings was examined. Based on the average variance extracted (AVE) calculated using Smart PLS software, it was concluded that the indicators for each construct demonstrate a strong fit. Jihadi culture has an effect size of 0.424 on attitudes toward modern Islamic civilization. The calculated Z value (Z = 4.265) exceeds the absolute value of 1.96, indicating the significance of the coefficients and
supporting the research hypothesis. Additionally, the mediating role of Islamic work ethics in the relationship between Jihadi culture and attitudes toward the establishment of a new Islamic civilization, as determined by the Sobel test, indicates that the indirect effect of Jihadi culture, mediated by Islamic work ethics, on attitudes toward the creation of a new Islamic civilization is 0.432. Therefore, based on the value of the Z-statistic (Z = 5.454), the inclusion of Islamic work ethics in the multivariate analysis alongside jihadi culture results in a 43% increase in the impact of jihadi culture on attitudes toward establishing a new Islamic civilization. Examining the third hypothesis of the research on the effect of Islamic work ethic on attitudes toward the establishment of a new Islamic civilization reveals that the Islamic work ethic variable has an effectiveness of 0.597 in influencing attitudes regarding the creation of this new civilization. In other words, the variable of Islamic work ethics directly accounts for 59% of the changes in attitudes toward the establishment of a new Islamic civilization. The Z statistic value (Z = 6.756) further supports the research hypothesis.
Findings: The results of the research showed that Jihadi culture and Islamic work ethics have a significant effect on teachers' attitudes towards creating a new Islamic civilization. Also, Z and R2 criteria showed that Islamic work ethic has a positive effect in relation to Jihadi culture with the attitude towards creating a new Islamic civilization. Education, as the guardian of education, can take the necessary motivational measures to apply the elements of Jihadi culture and Islamic ethics in the direction of modern Islamic civilization in the classrooms.
Conclusion: Additionally, an examination of the role of Islamic work ethics in shaping attitudes toward the establishment of a new Islamic civilization reveals that these ethics—encompassing both individual and social dimensions such as "preserving human dignity, practicing moderation, fostering friendliness, maintaining confidentiality, adhering to the principle of excellence in work, and demonstrating trustworthiness role in contemporary Islamic civilization. In other words, the confirmation of the second hypothesis of the research indicated that the variable of Islamic work ethics significantly influences the development of a new Islamic civilization. With the internalization of positive behaviors among individuals and the moral guidance provided by educators, the essential foundation and framework for realizing this new Islamic civilization are established.
 
 
 
 
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • New Islamic Civilization
  • Jihad Culture
  • Islamic Work Ethics
  • Teachers
  • Socialization

مراجع

  • قرآن کریم
  • ابن‌منظور، جمال‌الدین محمد‌بن‌مکرم (1۴1۴ق). لسان‌العرب، بیروت: نشر دار صادر.
  • احمدی، حسین، و محیطی، حسن (1398). ظرفیت‌سنجی اندیشه‌های اخلاقی در ایجاد نظام ارزشی تمدن نوین اسلامی. دوفصلنامۀ مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، ۲(۲)، 1۴۶.https://jref.ir/63799
  • ارشدی، نسرین، و پیریایی، صالحه (1393). رابطۀ اخلاق کار اسلامی با عملکرد شغلی، خشنودی شغلی و قصد ترک شغل کارکنان. مدیریت اسلامی، 22(۹)، ۲۱۳-۲۳۴.https://www.google.com/url?sa
  • اسدی، محسن، و شیرزاد، مهران (۱۳۹۱). نقش اخلاق کاری اسلامی در فرهنگ و تعهد سازمانی. اسلام و مدیریت، ۱(۲)، ۱۳۳-۱۵۰. https://www.google.com/url?sa
  • امام‌خمینی، سید روح‌الله (138۵). صحیفۀ امام‌خمینی (ره)، ج9، تهران: عروج (موسسۀ چاپ و تنظیم آثار امام‌ خمینی ره).
  • تاجیک رستمی، محمد (139۴). زندگی به سبک جهادی (فرهنگ جهادی) در بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت امام ‌خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، زاهدان: مجد اسلام.
  • جان‌احمدی، فاطمه (138۶). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، قم: نشر معارف.
  • جهان‌بین، فرزاد، و معینی‌پور، مسعود (١٣93). فرایند تحقق تمدن اسلامی از منظر آیت‌الله خامنه‌ای. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، شمارۀ 39 ، ۲۹-۴۶.https://ensani.ir/fa/article/365360
  • حسینیان، سیدحسن (139۶). بررسی رابطۀ بین تعهد سازمانی و تمایل به ترک خدمت معلمان زن مدارس متوسطۀ اول ناحیۀ ۴ ادارۀ کل آموزش‌وپرورش استان قم. چهارمین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزۀ علوم‌ انسانی و مطالعات اجتماعی ایران.

https://sid.ir/paper/895773/fa

  • دارا، جلیل، و قربانی تازه‌کندی، سعید (1398). بازشناسی نقش مؤلفه‌های فرهنگی حکومت اسلامی در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی پژوهش‌نامۀ انقلاب اسلامی. ۹(۳۱)، ۲۰۹-۲۳۶. https://www.sid.ir/paper/210643/fa
  • راغب اصفهانى، حسین‌بن‌محمد (1۴12ق). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوى و ادبى، تهران: نشر مرتضوی.
  • رجبی، طاهره، و میرزامحمدی، محمدحسن (1397). بررسی الگوی تربیتی مبتنی‌بر جهاد در زمینه‌سازی تمدن نوین اسلامی. دوفصلنامۀ مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، 1(۱)، ۳۰-۴۹.

https://www.ensani.ir/fa/article/journal-number/49929/

  • رنجبر، مجتبی، اعتباریان خوراسگانی، اکبـر و هادی، و پیکانی، مهربان (139۶). مطالعۀ کیفی توسـعه و تغییر فرهنگ سازمانی و شناسایی نقاط اهرمی آن با رویکرد اصلاح اخلاق کار در سازمان‌های دولتی. مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، ۹(۳)، ۱۰۹-۱۲۳.

https://www.magiran.com/paper/1768808

  • زنگی‌آبادی، محمد، و شبان‌نیا، قاسم (139۶). بررسی شاخص‌های فرهنگ جهادی در اندیشۀ مقام معظم رهبری. ماهنامۀ معرفت، 2۶(۹)، ۲۳-۳۱. https://www.google.com/url?sa
  • ساروقى، احمد (139۵). تعهد سازمانى و رابطۀ آن با ترک خدمت. فصلنامۀ مدیریت دولتى، مرکز آموزش مدیریت دولتى. شمارۀ 3۵، 2۵. -https://www.sid.ir/paper/426335/fa4
  • سبحانی‌نیا، محمدتقی، و نورمحمدیان، علی (1401). عناصر بنیادین اخلاق فردی و روان‌شناسی در ساخت انسان تمدن‌ساز. دوفصلنامۀ مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، ۵(۲): ۱۹۵-۲۲۰.https://www.sid.ir/search/journal/pape
  • عنایتی، ترانه، بهنام‌فر، رضا، و ضامنی، فرشیده (1392). رابطـۀ اخلاق کار و تعهد سازمانی در پرستاران بیمارستان حضرت فاطمۀ زهرا (سلام الله علیها) شهر ساری. نسیم تندرستی، ۲(۲)، ۵۵0. https://elmnet.ir/doc/994413-42911
  • غفاری هشجین، زاهد، و ناصر خاکی، حسن (139۵). زمینه‌ها و بایسته‌های تحقق تمدن نوین اسلامی از منظر تمدن‌گرایان. نشریۀ علوم سیاسی، شمارۀ 75، ۱۲۳-۱۵۰.https://kms.dte.ir/Article/410177223-86167
  • فرهی، علی، سنجقی، محمد ابراهیم، سلطانی، محمدرضا، و محمدیان، یداﷲ (1395). طراحی الگوی فرهنگ جهادی یکی از نهادهای انقلاب اسلامی. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام‌حسین (علیه السلام)، ۸(۲)، ۵۳-۸۳.

https://journals.sndu.ac.ir/article_861.htmlr.

  • قهارزاده، فروغ (1393). بررسی تأثیر اخلاق اسلامی بر کارکنان سازمان. کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت.
  • کرد فیروزجایی، اسدالله (1۴02). نقش جهاد کبیر در تحقق تمدن نوین اسلامی با تأکید بر اندیشۀ امام‌خامنه‌ای. نشریۀ مطالعات سیاسی تمدن نوین اسلامی، پیاپی 5، ۱۶۴-۱۷۹.https://www.magiran.com/paper/2684386
  • محمدی، مسلم، و گلوردی، مهدی (1392). مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای در سازمان با الگو گرفتن از مبانی دینی. اسلام و مدیریت، ۳(۲)، ۱۶۱-۱۸۰. https://rsm.rihu.ac.ir/article_351.html
  • مرتضوی، سید میرمحمود، و عراقی، جلال (1387). عنصر مراقبت در فرهنگ و مدیریت جهادی. مجموعه مقاله‌های برگزیدۀ همایش فرهنگ و مدیریت جهادی.

https://ensani.ir/file/download/article/1558245107-10115-97-13.pdf

  • مرتضوی، مهدی، و زارع‌پور نصیرآبادی، فضل‌الله (1391). فرهنگ سازمانی جهادی؛ عامل کلیدی مدیریت جهادی. مهندسی فرهنگی، ۷ (7۲-7۳)، 1۰۰-1۱۴.https://www.magiran.com/paper/1095120
  • مصباح یزدی ، محمدتقی (١٣73). دروس فلسفۀ اخلاق، تهران: انتشارات مؤسسۀ اطلاعات.
  • مصباح یزدی، محمدتقی (١٣٨٧). جنگ و جهاد در قرآن، قم: مرکز انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی (رحمة الله علیه).
  • مصباح، مجتبی (١381). فلسفۀ اخلاق، تهران: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی (ره).
  • معدنی، جواد، حسین پور، داوود، و یاری، معصومه (١٣9۵). طراحی مدل فرهنگ جهادی مبتنی‌بر مبانی دینی و ارزش‌های انقلاب اسلامی در دانشگاه اسلامی. نشریۀ مدیریت در دانشگاه اسلامی، ۵(۱)، ۴۹-۷۰. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1365158
  • مودی، علی‌محمد، نصر اصفهانی، اسماعیل، و هلالی، علی (138۶). آسیب‌شناسی و ارزیابی فرهنگ و مدیریت جهادی. مجموعه مقاله‌های اولین همایش ملی فرهنگ و مدیریت جهادی. https://sciexplore.ir/Documents/Details/500-420-763-764
  • Holy Quran
  • Ahmadi, H., UmbiMohiti, H. (2018). "Measuring the capacity of moral thoughts in creating the value system of modern Islamic civilization". Two Quarterly Journals of Fundamental Studies of Modern Islamic Civilization, 2(2): 120-146. https://jref.ir/63799,Article [In Persian].
  • Arshadhi, N., Piriai, S. (2013). "The relationship between Islamic work ethics and job performance, job satisfaction and employees' intention to leave their jobs". Islamic Management, 22(9), 213-234.

https://www.google.com/url?sa [In Persian].

  • Asadi, M., Shirzad, M. (2012). "The role of Islamic work ethics in organizational culture and commitment". Islam and Management, 1(2): 133-150. https://www.google.com/url?sa= [In Persian].
  • Dara, J., & Ghorbani Taze Kennedy, S. (2018). "Recognizing the role of the cultural components of the Islamic government in the formation of the modern Islamic civilization from the perspective of Ayatollah Khamenei". Scientific-research quarterly journal of the Islamic Revolution. 9(31), 209-236. https://www.sid.ir/paper/210643/fa [In Persian].
  • Ebn-e-Manzoor, J. (1993). Arabic language Beirut: Dar Sader Publishing House.
  • Enayati, T., Behnamfar, R., Zameani, F. (2013). "The relationship between work ethics and organizational commitment in nurses of Hazrat Fatima Zahra Hospital (peace be upon them) in Sari". Nasim Tossansi, second volume, number 2:550

https://journals.iau.ir › article_64126 https://elmnet.ir/doc/994413-42911

[In Persian].

  • Farhi, A., Sanjaghi, M., Soltani, M., & Muhammadian, Y. (2015). "Designing a model of Jihadi culture, one of the institutions of the Islamic Revolution". Human resource management research of Imam Hossein University (peace be upon him), 8(2): 53-83.

https://journals.sndu.ac.ir/article_861.html [In Persian].

  • Forqusto, P. (2016). "Social norms of work ethic and incentives in organization", Vol 128, 231-250.
  • Ghafari Hashjin, Z., Naser Khaki, H. (2016). "The grounds and requirements of the realization of modern Islamic civilization from the point of view of civilizationists". Journal of Political Science, No. 75, 123-150.

https://kms.dte.ir/Article/410177223-86167/ [In Persian].

  • Ghaharzadeh, F. (2013). "Investigating the impact of Islamic ethics on the organization's employees". International accounting and management conference. https://www.magiran.com/paper/2684386/ [In Persian].
  • Hosseinian, H. (2016). "Investigation of the relationship between organizational commitment and the desire to leave the service of female teachers of the first secondary schools of the 4th district of the General Department of Education of Qom province". The fourth national conference of modern researches in the field of humanities and social studies of Iran, https://sid.ir/paper/895773/fa [In Persian].
  • Khomeini, R. (2006). Imam Khomeini's Book (RA), Volume 9, Tehran: Aruj Oruj (Institute for Publishing and Editing the Works of Imam Khomeini RA) [In Persian].
  • Jahanbin, F & Moinipour, M. (2014). "The process of realizing Islamic civilization from the perspective of Ayatollah Khamenei". Scientific Research Quarterly of Islamic Revolution Studies, No. 39, 29-46.

https://ensani.ir/fa/article/365360- [In Persian].

  • Jan Ahmadi, F. (2007). History of Islamic Culture and Civilization, Qom: Ma'arif Publishing House [In Persian].
  • Kurd Firouzjaei, A. (2023). "The role of the Great Jihad in the realization of the new Islamic civilization with an emphasis on the thought of Imam Khamenei". Journal of Political Studies of Modern Islamic Civilization, 5 consecutive, 164-179. https://www.magiran.com/paper/2684386/[In Persian].
  • Madani, J., Hosseinpour, D., & Yari, M. (2016). "Designing a jihadi culture model based on religious foundations and values ​​of the Islamic revolution in an Islamic university". Journal: Management in Islamic University, 5(1): 49-70. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1365158/ [In Persian].
  • Misbah Yazdi, M. (1994). Moral philosophy courses. Tehran: Information Institute Publications [In Persian].
  • Misbah Yazdi, M. (2008). War and Jihad in the Qur'an. Qom: Publishing Center of Imam Khomeini Educational and Research Institute (may God have mercy on him) [In Persian].
  • Misbah, M. (2002) Moral philosophy. Tehran: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute (may God have mercy on him) [In Persian].
  • Modi, A., Nasr Isfahani, I., & Helali, A. (2007). "Pathology and evaluation of Jihadi culture and management". Proceedings of the first national conference on jihadi culture and management.

https://civilica.comForqusto.P.(2016). "Social norms of work ethic and incentives in organization", Vol 128, 231-250.   

https://sciexplore.ir/Documents/Details/500-420-763-764 [In Persian].

  • Mortazavi, Seyyed M., Iraqi, J. (2008). "Element of care in jihadi culture and management", a collection of articles, selected from the conference on jihadi culture and management, (Bija): (Bina)

https://ensani.ir/file/download/article/1558245107-10115-97-13.pdf

[In Persian].

  • Mortazavi, M., Zarepour Nasirabadi, F. (2012). "Jihadist Organizational Culture; The key factor of Jihadi management". Cultural Engineering, seventh year, number 73-72, 100-114.

https://www.magiran.com/paper/1095120/ [In Persian].

  • Muhammadi, M., Glordi, M. (2012). "Professional ethics components in the organization based on religious foundations". Islam and management, 3(2), 161-180. https://rsm.rihu.ac.ir/article_351.html [In Persian].
  • Ragheb Esfahani, H. (1991). Translation and research of the words of the Qur'an with literal and literary interpretation. Tehran: Mortazavi Publishing.
  • Rahman, NM., Mohammad, M. (2006). "The relation ship between Islamic work ethics and organization commitment: a case analysis". Manage Rev2006, 41, 79-89.
  • Rajabi, T., Mirzamohammadi, M. (2017). "Investigation of the educational model based on Jihad in the context of modern Islamic civilization". Two Quarterly Journals of Fundamental Studies of Modern Islamic Civilization, first period, number 1, 30-49. https://www.ensani.ir/fa/article/journal-number/49929/ [In Persian].
  • Ranjbar, M., Etebarian Khorasgani, A & H, & Peykani, M. (2016). "Qualitative study of the development and change of organizational culture and identification of its leverage points with the approach of reforming work ethics in government organizations. Iran's Social Development Studies", 9(3), 109-123. https://www.magiran.com/paper/1768808/ [In Persian].
  • Saroqi, A. (2015). "Organizational commitment and its relationship with leaving the service. Public Management Quarterly", Public Management Training Center. Number 35, 4-25. https://www.sid.ir/paper/426335/fa.
  • Sobhani Nia, M., Nurmohamedian, A. (2022). "Fundamental elements of individual ethics and psychology in building a civilized man". Two Quarterly Journals of Fundamental Studies of Modern Islamic Civilization, 5(2): 195-220. Enayati, https://www.sid.ir/search/journal/pape [In Persian].
  • Tajik-Rostami, M. (2014). "Jihad style life (Jihad culture) in the statements of the Supreme Leader of the Islamic Revolution Imam Khamenei (Madazla-ul-Ali)". Zahedan: Glory of Islam. [In Persian].
  • Zangi-Abadi, M & Shaban-nia, (2016). "Investigating Jihadi Culture Indicators in the Supreme Leader's Thought". Marafat Monthly, 26(9), 23-31. https://www.google.com/url?sa [In Persian].
فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی
دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 15
فروردین 1404
صفحه 205-230

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار