الزامات نهادینه‌سازی سبک زندگی اسلامی- ایرانی مبتنی‌بر آموزه‌های امام رضا(ع) در راستای شکل‌گیری تمدن اسلامی؛ مطالعۀ کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.

چکیده

یکی از مسائل مهم در تمدن اسلامی سبک زندگی و الزامات نهادینه شدن آن است. مسئلۀ اصلی این پژوهش بررسی الزامات نهادینه‌سازی سبک زندگی اسلامی- ایرانی مبتنی‌بر آموزه‌های رضوی در راستای شکل‌گیری تمدن اسلامی است و هدف از انجام آن احصای الزامات بیان‌شده از نگاه نخبگان دانشگاهی و حوزوی است. روش پژوهش کیفی و اطلاعات و داده‌های پژوهش با مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساخت‌یافته گردآوری و با شیوۀ تحلیل مضمون تجزیه‌وتحلیل شده است. جامعۀ مورد مطالعه نخبگان دانشگاهی و حوزوی استان کرمانشاه در سال 1402 بود که براساس رویکرد نمونه‌گیری هدفمند و نظری بنا بر اشباع نظری، با 12 نفر مصاحبه انجام گرفت. پس از بررسی و تحلیل از اطلاعات برای پاسخ به سؤال اصلی و اینکه مهم‌ترین الزامات نهادینه‌سازی سبک زندگی اسلامی- ایرانی چیست، مشخص شد که این الزامات شامل «الزامات مبنایی (عوامل دانشی و شناختی، بینشی و نگرشی، رفتاری و عملکردی)؛ ساختاری و فنی (تهیۀ زیرساخت‌ها و الزامات ساختاری) و اجرایی (عوامل و شرایط مدیریتی، الگوها و ضمانت ‌اجرا)» قابل جمع‌بندی است که نتایج پژوهش ضمن واکاوی مؤلفه‌های سبک زندگی اسلامی- ایرانی مستخرج از سیرۀ امام رضا(ع) به ارتباط آن در ایجاد و شکل‌گیری تمدن اسلامی توجه دارد.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Requirements for Institutionalizing the Islamic-Iranian Lifestyle Based on the Teachings of Imam Reza (AS) Toward the Formation of Islamic Civilization; A Qualitative Study

نویسنده [English]

  • Tayyebeh Zareie
Assistant Professor, Department of Education, Islamic Azad University, Kermanshah Branch, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

Purpose: The current research aims to investigate and identify the requirements for institutionalizing the Islamic-Iranian lifestyle based on the teachings of Razavi, to contribute to the formation of Islamic civilization.
Methodology: The current research employs a qualitative method, utilizing a thematic analysis approach. The study population consisted of elites knowledgeable about the subject in Kermanshah province in 2023. A total of 12 individuals were purposefully selected for interviews and data collection through theoretical and snowball sampling techniques.
Findings: The findings are presented in two parts. The descriptive findings include the demographic and descriptive characteristics of the participants. Most participants were in the age group of 35 to 40 years, and the majority held a doctorate in Quran and Hadith sciences. Additionally, they were primarily employed in university settings. The qualitative findings obtained after coding the information revealed the requirements for institutionalizing the Islamic-Iranian lifestyle in alignment
 
 
 
 
 
 
 
 
with the development of Islamic civilization. This process resulted in the identification of 48 general concepts and 16 sub-concepts, including knowledge of lifestyle and knowledge of civilization. The Islamic-Iranian approach emphasizes foresight and vision, adherence to Islamic principles, self-belief, and commitment. It incorporates technological measures, strategic planning, interaction, and cooperation. Additionally, it focuses on cultural development, expert and specialized initiatives, and the preparation and compilation of program strategies. This approach is inspired by the way of life of the innocents (PBUH) and includes approved models, supervision, inspection, and comprehensive support and feedback. These concepts were classified into three main categories under the title and Executive Requirements. Each of the aforementioned categories includes several subcategories and concepts. The basic requirements consist of three subcategories: knowledge and cognitive factors, insight and attitude, and behavioral and functional aspects. Structural requirements encompass two categories: infrastructure preparation and structural specifications. Additionally, technical and executive requirements include three categories: management factors and conditions, patterns, and guarantees.
Conclusion: Based on the findings, it can be concluded that the Islamic-Iranian lifestyle is directly linked to one of the key elements of Islamic civilization. In essence, Islamic civilization embodies and reflects this lifestyle in its entirety.
Civilization comprises three essential elements: human existence, collective and group life, and their various manifestations, all of which are reflected in lifestyle. The realization of these elements necessitates specific conditions and requirements, as previously discussed in the research. When examining the relationship between the teachings of Imam Reza (AS) and the Islamic-Iranian lifestyle in the context of the formation and advancement of Islamic civilization, it is evident that the 
life of Imam Reza (AS) serves as a timeless model and a foundational source for all aspects of the Islamic lifestyle and even the Islamic civilization that in order to institutionalize the Islamic-Iranian lifestyle according to Razavi's way of life, in the direction of the formation and excellence of the Islamic civilization, it is necessary to first teach the knowledge, attitudinal and behavioral principles of the lifestyle well and After that, institutionalization of lifestyle should be done by providing structures and through technical and executive conditions and factors. Based on the findings, it can be said that Islamic-Iranian lifestyle is directly related to it as one of the important elements of Islamic civilization, and in fact, Islamic civilization is the realization of its lifestyle and comprehensiveness.
Civilization comprises three essential elements: human existence, collective and group life, and their various manifestations, all of which are reflected in lifestyle. The realization of these elements necessitates specific conditions and requirements, as previously discussed in the research. When examining the relationship between the teachings of Imam Reza (AS) and the Islamic-Iranian lifestyle in the context of the formation and advancement of Islamic civilization, it is evident that the life of Imam Reza (AS) serves as a timeless model and a foundational source for all aspects of the Islamic lifestyle and civilization. To effectively institutionalize the Islamic-Iranian lifestyle in accordance with Razavi principles, it is crucial to first thoroughly teach the knowledge, attitudes, and behavioral principles associated with this lifestyle. Following this, the institutionalization process should be carried out by establishing appropriate structures and implementing the necessary technical and executive conditions and factors.
Based on the research findings, the institutionalization of the Islamic-Iranian lifestyle, grounded in the teachings of Razavi, is a continuous and progressive process aimed at fostering and elevating Islamic civilization.
This process is influenced by the outlook and worldview of the society's people regarding life and creation, which in turn can impact the design and provision of lifestyle choices. Nevertheless, drawing from authentic and rich sources such as the Qur'an and the biographies of the Innocents (AS), particularly Imam Reza (AS), as well as incorporating the insights of societal elites, can yield favorable and meaningful outcomes for the institutionalization of the Islamic lifestyle in Iran. This approach contributes to the formation and advancement of Islamic civilization.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • The requirements of institutionalization
  • Islamic-Iranian lifestyle
  • Razavi teachings
  • Theme analysis
  • Islamic civilization

مراجع

  • قرآن کریم
  • اسماعیلی جوشقانی، محمد، اسفیدانی، محمد رحیم، و شاه‌حسینی، محمدعلی (1398). طراحی مدل نوین سبک زندگی ایرانی- اسلامی با روش گرندد تئوری. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 9(3)، 89-114. https://journals.iau.ir/article_671688.html
  • اکبری، مرتضی، و رضایی، فریدون (1396). واکاوی شاخص‌های تمدن اسلامی در نگاه مقام معظم رهبری (مدظله). الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، 3(5)، 85-108.

https://dorl.net/dor/20.1001.1.23295599.1394.3.5.4.7

  • امام رضا، علی بن موسی (1406ق). فقه منصوب الی امام الرضا(ع)، چاپ اول، مشهد: مؤسسۀ آل‌البیت.
  • آصفی، احمدعلی، اسدی، حسن، و خبیری، محمد (1397). عوامل مؤثر بر نهادینه کردن ورزش همگانی در ایران؛ عوامل فردی. مدیریت ورزشی، 10(3)، 4۳5-4۱5.https://doi.org/10.22080/jsmb.2014.864
  • بیانات مقام معظم رهبری، آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله)، قابل دسترسی درhttps://www.farsi.khamenei.ir
  • تاکوچی، هیروتاکا، و نوناکا، ایکوجیرو (1394). مدیریت دانش شرکت‌های دانش‌آفرین، ترجمۀ علی عطافر، جبار اسلامی، آناهیتا کاوه و سعید انالویی، چاپ سوم، تهران: سماء.
  • توحیدلو، سمیه، و ذاکری، علیرضا (1400). سبک زندگی در برنامه‌های توسعۀ بعد از انقلاب: تعارض اقتصاد و فرهنگ؛ شکاف در سیاست. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 12(2)، 25-53.https://doi.org/10.30465/scs.2021.32141.2259
  • توحیدی‌نیا، روح الله (1400). کارآمدی سیرۀ معصومان (ع) در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی. پژوهش‌های گفتمان تمدنی انقلاب اسلامی، 1(2)، ۵۲-۳۱.https://dorl.net/dor/20.1001.1.37952538.1400.1.2.2.2
  • جان‌احمدی، فاطمه (1386). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، قم: معارف.
  • حیدری، علی جمعه (1397). نقش تعلیم و تربیت در سبک زندگی اسلامی. نورالمصطفی(ص)، 4(6)، 74-99. http://noa.journals.miu.ac.ir/article_3579.html
  • خسروی سهل آبادی، ابوالقاسم؛ ناظمی اردکانی، مهدی ؛ امینی، سید جواد و گودرزی، غلامرضا (1398). پیوند مساجد و آموزش‌وپرورش به‌عنوان عامل مهم زمینه‌ساز در نهادینه‌سازی سبک زندگی اسلامی. مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، 3(10)، 251-290.https://dorl.net/dor/20.1001.1.74672588.1398.3.10.9.3
  • درخشه، جلال، و صفائیان، میثم (1396). نقش عوامل مؤثر بر سبک زندگی ایرانیان در راستای دستیابی به اهداف برنامۀ چشم‌انداز ایران 1404. پژوهش‌های انقلاب اسلامی، 6(20)، 101-119. https://www.roir.ir/article_62927.html
  • رحیمی کلیشادی، محمد، گودرزی، غلامرضا، و محمدی کلیشادی، مریم (1397). نقش سبک زندگی ایرانی اسلامی در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی. تحقیقات کاربردی علوم انسانی اسلامی، 6، ۹۰-۱۱۴. https://book.sccsr.ac.ir/product
  • سرخه‌دهی، فاطمه (1392). راهکارها و چالش‌های تحقق سبک زندگی اسلامی؛ به‌مثابۀ بستر تحقق اقتصاد مقاومتی. مجموعه مقالات اولین همایش ملی نقش سبک زندگی در اقتصاد مقاومتی، قابل بازبینی در لینک؛ https://www.sid.ir/paper/819483/fa
  • شکرانی، یاسین، و تمدن، حمیدرضا (1395). واکاوی نقش قرآن کریم و تعلیم و تربیت اسلامی در تمدن سازی. مجموعه مقالات همایش علمی پژوهش سبک زندگی، 1-37.https://civilica.com/doc/582911
  • صمدی، معصومه (1400). استلزامات سبک زندگی اسلامی (با تمرکز بر رابطۀ انسان با خدا) در اسناد تحولی آموزش و پرورش. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 13(1)، 25-40.https://eslampajoheshha.nashriyat.ir/node/241
  • عترت‌دوست، محمد، و مخلص‌آبادی، مبارکه (1۴03). مبانی نظری و بنیان‌های عملی تمدن توحیدی از منظر شهید مطهری. فصلنامۀ مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، 7(1)، 1-32.https://doi.org/10.22070/nic.2024.18609.1280
  • قطبی، ثریا، هادوی، اصغر، رهنما، اکبر، و باغبانی، فاطمه (1393). تحلیل مؤلفه‌های اجتماعی سبک زندگی در روایات امام رضا(ع). مشکوة، 123، 4-۳4.https://dorl.net/dor/20.1001.1.16838033.1393.33.2.1.4
  • قلی‌پور، آرین (1384). نهادها و سازمان‌ها (اکولوژی نهادی سازمان‌ها)، تهران: سمت.
    • کاویانی، محمد (1388). تربیت اسلامی، گذر از رفتار کلی به رفتار رفتاری. پژوهش‌های میان رشته‌ای قرآن کریم، 1(3)، 79-91. https://www.sid.ir/paper/149373/fa
  • کاویانی، محمد (1392). سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن، چاپ دوم، قم: جعفری.
  • کلینی، محمدبن یعقوب (1382). اصول کافی، تهران: مکتب اسلامی.
  • گلابی، سیاوش (1376). اصول و مبانی جامعه‌شناسی، تهران: میترا.
  • مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار، بیروت: مؤسسۀ الوفا.
  • محسنی، مجتبی، و محمدحسین‌زاده، عبدالرضا (1399). جایگاه قرآن در فهم مؤلفه‌های سبک زندگی. فقه و حقوق نوین، 1(1)، 27-36.https://dorl.net/dor/20.1001.1.27171469.1399.1.1.2.1
  • محمدی‌پویا، فرامرز، و ترکاشوند، سینا (1399). تربیت زمینه‌ساز تمدن نوین اسلامی با تأکید بر اندیشه‌های مقام معظم رهبری (مدظله العالی). پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 28(46)، 103-124. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516972.1399.28.46.5.0
  • مصوبۀ مبانی، اصول و الزامات پیاده‌سازی برنامۀ جامع سبک زندگی اسلامی- ایرانی (1401)، تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی، مصوبۀ جلسۀ 872 مورخ 10/8/1۴01.
  • مهدوی کنی، محمدسعید (1386). مفهوم سبک زندگی و گسترۀ آن در علوم اجتماعی. تحقیقات فرهنگی، 1(1)، 199-230. https://doi.org/10.7508/ijcr.2008.01.008
  • علی‌نقی، جعفر، و رهدار، احمد (1۴03). ضرورت‌شناسی مطالعات تمدنی در اندیشۀ امامت. فصلنامۀ مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، 7(1)، 177-196.https://doi.org/10.22070/nic.2024.18631.1284
  • Holy Quran
  • Akbari, M., & Rezaei., F. (2016). Analysis of the indicators of Islamic civilization from the point of view of the Supreme Leader (Madazaleh), Iranian Islamic Model of Progress. 3(5), 85-108.

https://dorl.net/dor/20.1001.1.23295599.1394.3.5.4.7 [In Persian].

  • Ali Naghi, J., & Rahdar., A. (2024). Necessity of civilizational studies in Imamate thought. Quarterly Fundamental Studies of Modern Islamic Civilization, 7(1), 177-196. https://doi.org/10.22070/nic.2024.18631.1284 [In Persian].
  • Amini, J., Nazimi Ardakani, M., Gudarzi, Gh., & Khosravi Sahlabadi, A. (2018). The connection between mosques and education as an important factor in the institutionalization of Islamic lifestyle. National Defense Strategic Management Studies, 3(10), 251-290.

https://dorl.net/dor/20.1001.1.74672588.1398.3.10.9.3 [In Persian].

  • Asefi, A., Asadi, H., & Khabeiri, M. (2017). Effective factors on institutionalizing public sports in Iran; Individual factors. Sports Management, 10(3), 415-435. https://doi.org/10.22080/jsmb.2014.864

[In Persian].

  • Derakhshe, J., & Safaian, M. (2016). The role of factors affecting the lifestyle of Iranians in order to achieve the goals of Iran's vision plan 2025. Islamic Revolution Research, 6(20), 101-119.

https://www.roir.ir/article_62927.html [In Persian].

  • Esmaili Joshghani, M., Esfidani, M. R., & Shah-Hosseini, M.A. (2018). Designing a new Iranian-Islamic lifestyle model with the Ground Theory method. Innovation and Creativity in Human Sciences, 9(3), 89-114.

https://journals.iau.ir/article_671688.html [In Persian].

  • Etrat Dost, M., Mukhales Abadi, M. (2024). Theoretical foundations and practical foundations of monotheistic civilization from the point of view of martyr Motahari. Quarterly Journal of Fundamental Studies of Modern Islamic Civilization, 7(1), 1-32.

https://doi.org/10.22070/nic.2024.18609.1280 [In Persian].

  • Golabi, S. (1997). Principles of Sociology, Tehran: Mitra.
  • Guba, E. G., & Y. S. Lincoln. (1989). Fourth generation evaluation, Newbury Park, CA: Sage. ISBN: 9780803932357.
  • Heydari, A. (2017). The role of education and training in the Islamic lifestyle. Noor al Mustafa, 4(6), 74-99.

http://noa.journals.miu.ac.ir/article_3579.html [In Persian].

  • Imam Reza, A. (1985). Jurisprudence assigned to Imam al-Reza (a.s.), first edition, Mashhad: Al-Al-Bayt Institute. [In Persian].
  • Jan-Ahmadi, F. (2007). History of Islamic culture and civilization, Qom: Ma'aref. [In Persian].
  • Kaviani, M. (2009). Islamic education, passing from general behavior to behavioral behavior. interdisciplinary researches of the Holy Quran, 1(3), 79-91. https://www.sid.ir/paper/149373/fa [In Persian].
  • Kaviani, M. (2012). Islamic lifestyle and its measuring tools, second edition, Qom: Jafari.
  • Khan, S. N. (2014). Qualitative research method-phenomenology. Asian Social Science, 10(21), 298-324. https://doi.org/10.5539/ass.v10n21p298
  • Koleini, M. (2003). Usul Kafi, Tehran: Islamic School [In Persian].
  • Mahdavi Kani, M. (2007). The concept of lifestyle and its scope in social sciences; Cultural Research, 1(1), 199-230.

https://doi.org/10.7508/ijcr.2008.01.008 [In Persian].

  • Majlesi, M. (1403 AH). Bihar al-Anwar, Beirut: Alofa Institute [In Arabic].
  • Mohammadi-Pouya, F., & Turkashvand, S. (2019). Education that forms the basis of modern Islamic civilization with an emphasis on the thoughts of the Supreme Leader (Madazla Al-Aali). Research in Islamic Education and Training, 28(46), 103-124.

https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516972.1399.28.46.5.0 [In Persian].

[In Persian].

  • Morrow, R., Rodriguez, A., & King., N. (2015). Colaizzi’s descriptive phenomenological method. The psychologist, 28(8), 643-644.https://doi.org/10.11772/F1359105319890014
  • Qalipour, A. (2004). Institutions and organizations (institutional ecology of organizations), Tehran: Samt [In Persian].
  • Qutbi, S., Hadavi, A., Rahnama, A., & Baghbani, F. (2014). Analysis of the social components of lifestyle in the narrations of Imam Reza (a.s.), Mishkowat, 123, 4-34.

https://dorl.net/dor/20.1001.1.16838033.1393.33.2.1.4 [In Persian].

  • Rahimi Klishadi, M., Gudarzi, Gh., & Mohammadi Klishadi, M. (2017). The role of Iranian Islamic lifestyle in the formation of modern Islamic civilization. applied research of Islamic humanities, 6, 90-114.

https://book.sccsr.ac.ir/product [In Persian].

  • Resolution of the foundations, principles and requirements for the implementation of the Islamic-Iranian comprehensive lifestyle program (2022), Tehran: Supreme Council of the Cultural Revolution, Resolution of the 872nd meeting dated 8/10/1401 [In Persian].
  • Samadi, M. (2021). Requirements of the Islamic lifestyle (with a focus on the relationship between man and God) in the transformational documents of education. Islam and Educational Research, 13(1), 25-40.

https://eslampajoheshha.nashriyat.ir/node/241 [In Persian].

  • Shokrani, Y., & Tamaddon, H. (2016). Analysis of the role of the Holy Qur'an and Islamic education in civilization building. Collection of articles of the scientific conference on lifestyle research, 1-37 [In Persian].
  • Sorkhadehi, F. (2012). Methods and challenges of realizing the Islamic lifestyle; as a platform for the realization of a resistance economy. The collection of articles of the first national conference on the role of lifestyle in a resistance economy, can be reviewed at the link;

https://www.sid.ir/paper/819483/fa [In Persian].

  • Statements of the Supreme Leader, Ayatollah Khamenei (Madzaleh), accessible at https://www.farsi.khamenei.ir [In Persian].
  • Takuchi, H., & Nonaka, I. (2014). Knowledge management of knowledge-creating companies, translated by Dr. Ali Atafar, Jabar Eslami, Anahita Kaveh, and Saeed Analoui, third edition, Tehran: Sama [In Persian].
  • Towhidinia, R. (2021). Efficiency of the lives of the innocents (PBUH) in the formation of modern Islamic civilization. Researches on the Civilizational Discourse of the Islamic Revolution, 1(2), 31-52.

https://dorl.net/dor/20.1001.1.37952538.1400.1.2.2.2 [In Persian].

  • Tohidlo, S., & Zakari, A. (2021). Lifestyle in post-revolutionary development programs: the conflict between economy and culture; The gap in politics. Society for Cultural Studies, 12(2), 25-53.

https://doi.org/10.30465/scs.2021.32141.2259 [In Persian].

فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی
دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 15
فروردین 1404
صفحه 231-254

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار