الگوی عقلانیت اسلامی انقلابی، راهکاری برای نیل به تمدن نوین اسلامی (مطالعه موردی جشنواره مردمی فیلم عمار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

2 استادیار علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

چکیده

انقلاب اسلامی ایران با تحول در بنیادهای نظم سیاسی جامعه، نهادهای تازه‌ای را در ساخت و توزیع قدرت پس از انقلاب ایجاد کرد. گرچه نهادهای برآمده از انقلاب اسلامی نتوانست به‌طور کامل ماهیت و ساختار بروکراسی به‌جای مانده از نظام پهلوی را دگرگون سازد. وجه اشتراک نهادهای انقلاب اسلامی علی‌رغم تمایز کارکردی آن‌ها، بازتولید در زمان‌ها و عرصه‌های متفاوت بر اساس نیازها و تهدیدات پیشرو، بسط جغرافیایی و محیطی، تضاد آشکار با ساختارهای بوروکراتیک دولتی نشان می‌دهد که این نهادها برگرفته از نظام عقلانیت اسلامی مبتنی بر آموزه‌های انقلاب اسلامی است که در تعارض با عقلانیت سکولار می‌باشد. در این مقاله با بهره‌گیری از مولفه‌ها، کارکردها و سازوکارهای جشنواره مردمی فیلم عمار، به‌عنوان آلترناتیو و جایگزین در برابر نهاد مدرن سینما به ارائه‌ی الگوی عقلانیت اسلامی انقلابی می‌پردازیم و سعی در پاسخ به این سؤال داریم که نظام عقلانیت اسلامی انقلابی چه ویژگی‌هایی دارد و نقش آن در راستای تمدن‌سازی نوین اسلامی چیست؟ فرض ما در مقاله این است که نهادهای برآمده از انقلاب اسلامی تنها در صورتی کارآمد، پیشرو، اصیل و مبتنی بر جهت‌گیری انقلابی هستند که مبتنی بر شاخصه‌های نظام عقلانیت اسلامی و انقلابی باشند و در سازمان، کارکرد و اقدامات خود آن را در نظر بگیرند. براین اساس، نظام عقلانیت اسلامی انقلابی مهم‌ترین نرم‌افزار و سخت‌افزار دولت‌سازی در تمدن نوین اسلامی دانسته می‌شود.
 
 
 
 
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Model of Revolutionary Islamic Rationality, a Strategy for Achieving a New Islamic Civilization: Case Study of the Ammar People's Film Festival

نویسندگان [English]

  • Hossein Nadian 1
  • Mahdi sadatinejad 2
1 Ph.D Student in Political Science, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Islamic Republic of Iran.
2 Assistant Professor of Political Science, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Islamic Republic of Iran
چکیده [English]

The Islamic Revolution, by transforming the political foundations of society, created new institutions in the construction and distribution of power after the revolution. But these institutions could not completely change the nature of the bureaucracy left over from the Pahlavi regime. The commonality of the institutions of the Islamic Revolution, despite their functional differences, reproduction at different times and in different areas based on emerging needs and threats, geographical and environmental expansion, clearly contradicts the bureaucratic structures of government Which is in conflict with secular rationality .In this article, by using the components, functions and mechanisms of the Ammar People's Film Festival, as an alternative to the modern institution of cinema, we present the model of revolutionary Islamic rationality and try to answer the question of what are the characteristics of the revolutionary Islamic rationality system? What is its role in the direction of modern Islamic civilization? Our assumption is that the institutions that emerged from the Islamic Revolution are efficient, progressive, original and based on revolutionary orientation only if they are based on the characteristics of the system of Islamic and revolutionary rationality and consider its function and actions in the organization. Accordingly, the system of revolutionary Islamic rationality is considered the most important software and hardware of state-building in the new Islamic civilization.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ammar People's Film Festival
  • Revolutionary Islamic Rationality
  • Institutions of the Islamic Revolution
  • New Islamic Civilization
  • Bureaucracy

مراجع

  • آذر، عادل، مقبل باعرض، عباس، نقی پور فر، ولی‌الله، نیسی، عبدالحسین (1396)، طراحی الگوی چند سطحی عقلانیت در سازمان با رویکرد اسلامی، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، سال25، ش4، صص 41- 63.
  • آزاد ارمکى، تقى (1389)، جامعه‌شناسی عقلانیت، قبسات، شماره 1، صص 39–
  • اسفندیاری، شهاب، جمعه، مریم (1398)، جریان‌های «آلترناتیو» در سینمای جهان و ایران (مطالعۀ موردی جشنوارۀ فیلم عمار)، فصلنامه علمی مطالعات میان‌رشته‌ای ارتباطات و رسانه، دوره 2، ش 5، صص 81-.106
  • اسماعیلی، محمدمهدی، عباسی فیروزجا، میثم (1395)، عقلانیت انقلاب اسلامی از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای، دوفصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، دوره ۲، شماره ۲، صص 53- 70.
  • ایروانی، محمدجواد (1374)، نهادگرایی و جهاد سازندگی (پایان‌نامه)، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
  • بشیریه، حسین (1377)، جامعه‌شناسی سیاسی (نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی)، تهران، نشر نی.
  • پارسانیا، حمید (1381)، از عقل قدسی تا عقل ابزاری، فصلنامه علوم سیاسی باقرالعلوم (ع)، شماره 13، صص 7- 16.
  • جلیلی، وحید (1396)، «وحید جلیلی در برنامه جهان‌آرا؛ کسانی که مفهوم آتش به اختیار را نفهمیدند تلقی مضحکی از سیستم و کارکردهای آن دارند/ یکی از مصادیق تفکر ضد ولایی «تعطیلی تفکر و تحلیل» است.»http://www.rajanews.com/news/271946
  • جوادی‌آملی، عبدالله (1381)، نسبت دین و دنیا: بررسی و نقد نظریه سکولاریسم، تهران، نشر اسراء.
  • حافظ‌نیا، محمدرضا (1369)، ضرورت اتخاذ استراتژی نهادی کردن نظام اجرایی کشور، مجموعه مقالات اولین کنگره بزرگ‌نهادهای انقلاب اسلامی، تهران، مرکز چاپ و انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.
  • حافظ‌نیا، محمدرضا (1381)، جغرافیای سیاسی ایران، تهران، انتشارات سمت.
  • حسنی نیک، محمدعلی، مختاریان پور، مجید (1397)، عقلانیت مدیریت جهادی، مدیریت اسلامی، دوره 26, شماره 4، صص 79– 106.
  • حسینی بهشتی، محمد (1359)، عملکرد یکساله حزب جمهوری اسلامی، تهران، حزب جمهوری اسلامی.
  • حسینی، مهدی، موغلی، علیرضا، سرلک، محمدعلی، دلجو، غلامحسین (1395)، طراحی مدل سازمان جهادی، مدیریت سازمان‌های دولتی، دوره 4، شماره 3، صص 13- 28.
  • خامنه‌ای، سیدعلی (1391)، نرم‌افزار حدیث ولایت، بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با دست‌اندرکاران جشنواره عمار در تاریخ 1/11/1391، تهران، موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی.
  • امام خمینی، روح‌الله (1385)، صحیفه امام، جلد 5، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • درخشه، جلال، موسوی‌نیا، سید مهدی (1396)، کارکرد نظریه عقلانیت سیاسی در انقلاب ایران مبتنی بر اندیشه و عمل حکومتی امام خمینی (ره)، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، شماره 13، صص 127- 150.
  • راه چمندی، هادی، کلانتری، عبدالحسین (1392)، جایگاه امام خمینی در انقلاب اسلامی بر اساس نظریه مراحل تحول انقلاب برینتون، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال دوم، شماره 6، صص 1-26.
  • رضایی‌منش، بهروز (1386)، عقلانیت و تئوری سازمان، مقالات فصلنامه مطالعات مدیریت، شماره ۲۱ و 22، صص 187- 197.
  • ریتزر، جرج (1374)، بنیان‌های جامعه‌شناختی، ‌ترجمة دکتر تقی آزاد ارمکی، تهران، سیمرغ.
  • ریتزر، جرج (1379)، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ‌ترجمه‌ی محسن ثلاثی، چاپ چهارم، تهران، علمی.
  • عابدی، زیبا، کشاورز شکری، عباس (1396)، زمینه و بسترهای فکری، ساختاری و کارگزاری ایجاد سازمان کمیته‌های انقلاب اسلامی ایران، جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، شماره 11، صص 123- 148.
  • عظیمی‌شوشتری، عباسعلی (1395)، جریان‌شناسی فکری- فرهنگی عقلانیت اسلامی، قم، انتشارات زمزم هدایت.
  • عیوضی، محمدرحیم، کشیشیان سیرکی، گارینه (1390)، تبیین مسئله عقلانیت ابزاری، ارتباطی و دینی از نگاه امام خمینی و‌ هابرماس، فصلنامه اندیشه نوین دینی، شماره 25، صص 71- 88.
  • فتحی، زهره، خاموشی، پانته‌آ (1395)، شناسنامه سینماهای کشور، زیر نظر محمد حسین فرج، تهران، معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی.
  • قائمی‌نیا، علیرضا (1384)، چیستی عقلانیت، مجله ذهن، شماره 17، صص 3- 23.
  • متولی امامی، سید محمدحسین (1398)، منزلت عقل فقهی در تمدن‌سازی نوین اسلامی، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره 2، شماره 2 (پیاپی 4)، صص 1- 26.
  • مقیسه، رضا، کیقبادی، علیرضا، پدرام، عبدالرحیم (۱۳۹۷)، علائم پیدایش تمدن نوین اسلامی؛ هشداری برای ایجاد و تقویت نهادهای تمدن ساز، دو فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره 1، شماره 1، صص 1- 29.
  • میرترابی، سید سعید (1396)، تحلیل شیوه‌ها و ابعاد نهادسازی در روند ساخته‌شدن دولت پس از انقلاب از منظر نهادگرایی تاریخی، فصلنامه دولت پژوهی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 9، صص 1-41
  • میرزایی اهرنجانی، حسن (1385)، مبانی فلسفی تئوری سازمان، تهران، سمت.
  • ناظمی اردکانی، مهدی (1386)، تجربه مدیریت نهادهای انقلاب اسلامی به‌عنوان سازمان‌هایی نوین، الگویی برای مهندسی فرهنگی سازمان‌ها، مجله علوم انسانی، دوره 16، شماره 70، صص 79- 107.
  • نقی‌پورفر، ولی‌الله، موسوی مقدم، سید محمد (1395)، گزینش مدیران و کارکنان از منظر اسلام با رویکرد به مؤلفه عقلانیت الهی به‌عنوان کلان شاخصه شایسته‌سالاری، مدیریت فرهنگی سازمانی، دوره 14، شماره 1، صص 203- 226.
  • Balle, M (1999), "Making bureaucracy work", Journal of Management in Medicine, 13 (3): 190-200
  • Cook, V.M (2004), “Revising the bureaucratic ideal: the new left and the new public administration”, dissertation for the degree of master of public administration, faculty of the department of political science, Kutzotown university of Pennsylvania.
  • Farazmand, Ali (1987) "The Impacts of the Revolution of 1978-1979 on the Iranian Bureaucracy and Civil Service,"International Review of Bureaucracy, Vol.13,Issue 2.
  • Gajduschek, G (2003 , “Bureaucracy: Is it efficient? Is it not? Is that the question? ” Administration & Society, 34 (6): 700 -723.
  • Genov, N (1991 , Towards a Multidimensional Concept of Rationality: The Sociological Perspective. Sociological Theory, 9(2), 206-211.
  • Laurie Newman DiPadova (1996), Towards a Weberian management theory. lessons from Lowell Bennion‟s neglected masterwork; Journal of Management History, 2(1), 59-74
  • Matheson, C )2007(, "In Praise of Bureaucracy? A Dissent From Australia", Administration & Society, 39(2): 233-261.
  • Stenmark, M (1995 , Rationality in Science, Religion, and Everyday Life, Notre Dame: IN:Notre Dame Press.
فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی
دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 9
فروردین 1401
صفحه 337-372

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار