مطالعه ظرفیت‌های توسعه فضای مجازی با رویکرد تحقق تمدن نوین اسلامی (از منظر متخصصان فضای مجازی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، تهران، جمهوری اسلامی ایران

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه تهران، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

چکیده

مقاله حاضر پژوهشی با رویکرد مطالعه ظرفیت‌های توسعه فضای مجازی در راستای تحقق تمدن نوین اسلامی است که با هدف بررسی رابطه فن آوری ارتباطات و فضای مجازی با تمدن سازی اسلامی در جهان اسلام از منظر کارشناسان و متخصصان فضای مجازی انجام شده‌است. توسعه و گسترش فضای مجازی در جوامع اسلامی و آسیب‌های ناشی از آن در کنار وابستگی مردم به استفاده از این فناوری نشان می‌دهد که نمی‌توان آینده تمدنیِ بدون وجود فضای مجازی را متصور بود. از آن جهت که تاکنون چنین مطالعه ای انجام نشده و نیاز به تولید علم در این موضوع وجود دارد، نگاه اکتشافی بر پژوهش حاکم است و ترکیبی از روش‌های کیفی برای دستیابی به نتایج متقن استفاده شد. مصاحبه با متخصصان فضای مجازی، تجمیع نظرات، تدوین پرسشنامه اولویت سنجی و دریافت اولویت‌های توسعه بر اساس سه دوره زمانی و نیازهای کشورهای اسلامی روندی است که مقاله‌ی حاضر دنبال کرده است. 11 مولفه مهم استخراج شد و در نهایت نشان داد که متناسب با دوره‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، شکل توسعة ظرفیت‌های فضای مجازی برای تحقق تمدن اسلامی متفاوت خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of cyberspace development capacities with the approach of realization of modern Islamic civilization

نویسندگان [English]

  • Younes Nourbakhsh 1
  • seyedeh fatemeh nemati 2
1 Associate Professor at the Department of Sociology, The Faculty of Social Sciences, The University of Tehran. Tehran, I.R.Iran.
2 Ph.D Student in Cultural Sociology, The University of Tehran. Tehra, I.R.Iran.
چکیده [English]

This article was conducted with the aim of studying the development
capacities of cyberspace in order to achieve a new Islamic civilization
and measures the relationship between communication technology
and cyberspace from the perspective of Islamic civilization from the
perspective of cyberspace experts and specialists. The exploratory
view dominates the research and the combination of qualitative
methods were used to achieve strong results.
Eleven basic components, including studies of philosophy of
technology, according to the policy related to cyberspace in Islamic
countries, transfer and innovation related sciences cyberspace,
Development and implementation of executive programs related to
cyberspace, Development of humanities studies related to cyberspace,
Development of virtual content producers, Cyber security
development, Training of software and hardware experts, and
Hardware and software development were achieved as development
capacities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cyberspace
  • Modern Islamic Civilization
  • Philosophy Of Technology
  • Culture
  • Internet
  • Islamic Countries
استراوس، آنسلم و جولیت کوربین (1385)، اصول روش تحقیق کیفی: نظریة مبنایی، رویه و شیوه‌ها، ترجمه بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه انسانی و مطالعات فرهنگی.
اسمعیلی، عبدالکریم و کیقبادی، علیرضا(1398)، تأثیر متقابل فرهنگ و فناوری در ایجاد سازمان‌های آینده‌ساز با تأکید بر تمدن نوین اسلامی، همایش ملی تمدن نوین اسلامی، دوره4.
احمدی پور، زهرا؛  جعفرزاده، حسن و  بویه، چمران(1396)، نقش راهبرد رسانه‌ای در شکل­گیری جنبش‌های نوین اجتماعی در خاورمیانه عربی و شمال آفریقا از منظر ژئوپلیتیک عمومی، جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 5، شماره 10.
اشکواری، محمدجعفر و موسوی، سیده زهرا (1394)، عوامل و زمینه‌های احیاء تمدن اسلامی در گفتار رهبر معظم انقلاب، همایش ملی تمدن نوین اسلامی، دوره 1.
التیامی نیا، رضا؛ علیمی، محمودرضا و حسینی، علی(1392)، بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی در تحولات سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا، فصلنامه دانش سیاسی و بین الملل، سال دوم، شماره 2.
آقایی، سید داوود؛ صادقی، سید سعید و هادی، داریوش(1391)، واکاوی نقش اینترنت و رسانه‌های اجتماعی جدید در تحولات منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (اطلاع­رسانی، سازماندهی و گسترش سریع تحولات)، روابط خارجی، سال چهارم، شماره 2.
جهان بین، فرزاد و میرحسینی، فرشته(1396)، بررسی و مقایسه مؤلفه‌های تمدنی میان چهار کشور جمهوری اسلامی ایران، عربستان، ترکیه، مالزی، مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره 22.
خرمشاد، محمدباقر (1392)، انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی و تمدن نوین اسلامی، راهبرد فرهنگ، سال 6، شماره 23.
علیخانی، محمدحسین و شیخ‌العراقین‌زاده، حسن(1398)، نقش سازمان‌دهی اطلاعات در تحقق تمدن اسلامی، فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، 2(2)، 59-92.
علمداری، علی(1398)، بایسته‌های قانون‌گذاری در فضای سایبر در پرتو افق تمدن نوین اسلامی، همایش ملی تمدن نوین اسلامی، دوره4.
فتحی، محمدجواد و قدبیگی، زهره (1396)، مطالعه تطبیقی تمدن نوین اسلامی و تمدن اسلامی: اشتراکات و افتراقات، همایش ملی تمدن نوین اسلامی، دوره 3.
قنبریان، پیمان (1397)، واکاوی نقش دانشگاه در پرورش تفکر انتقادی و جایگاه آن در عرصه تهاجم فرهنگی تمدن نوین اسلامی، همایش تمدن نوین اسلامی، دوره3 .
کاستلز، امانوئل(1380)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ؛ ظهور جامعه شبکه­ای، ج1، ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز. تهران: انتشارات طرح نو.
محرمی، توحید(1397)، آینده امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی و تحقق تمدن نوین اسلامی، فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، 1(1)، 65-89.
مینایی پور، مرضیه(۱۳۹۷)، خطر پیشرفت علم و فناوری در آینده جهان اسلام و ایران و بررسی آسیب‌ها و تهدیدی‌ها آن برای انسان و جامعه، پانزدهمین همایش پژوهش‌های نوین در علوم و فناوری.
نجفی، نرگس(1383)، تخمین تابع تقاضای اینترنت خانوارها در شهر تهران، پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته علوم اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس.
نصر، سیدحسین (1392)، اسلام، علم، مسلمانان و فناوری، مترجمان مهدی کفائی و حسین کرمی، تهران.
نوربخش، یونس (1398)، بازنمایی انقلاب‌های عربی در نشریات سیاسی و مشهور غرب، نوربخش، یونس، روح الله حسینی، محمد سمیعی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران.
هایم، مایکل (1390)، متافیزیک واقعیت مجازی، ترجمه سروناز تربتی، تهران: انتشارات رخدادنو.
هراتی، محمدجواد و قربی، سید محمدجواد (1397)، حیات طیبه به مثابه غایت تمدن نوین اسلامی، همایش تمدن نوین اسلامی، دوره3. 
یوسف پور، احمد (1397)، بررسی هژمونیک فضای مجازی و تأثیر آن در اسلام­هراسی، همایش تمدن نوین اسلامی، دوره3 .
Morgan, D. L. (1998) “Practical Strategies for Combining Qualitative and Quantitative Methods: Application to Health Research”, Qualitative Health Research, 8(3): 362-376
Targowski, Andrew (2014)"Virtual Civilization in the 21st Century" Books by WMU Authors from 2014-15
McGaughey, William. “Five Epochs of Civilization. Minneapolis” (2000). MN: Thistle rose
http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=40693
http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=12528