نقش قدرت در تأسیس تمدن نوین اسلامی در اندیشه امام خمینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام، قم، جمهوری اسلامی ایران.

2 عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران

3 دکتری انقلاب اسلامی و پژوهشگر پژوهشگاه بین المصطفی(ص)، قم، جمهوری اسلامی ایران

چکیده

امام خمینی سرشتی سراسر سیاسی برای اسلام ناب محمدی و نه اسلام آمریکایی قائل است و معتقد است که مسلمانان باید سنگرهای کلیدی جهان را فتح کنند. این فتح با تشکیل تمدن نوین اسلامی میسر است(اهمیت). از آنجا که قدرت نقشی کلیدی در تأسیس و حفاظت از تمدن دارد، مسئله مقاله، بررسی نقش قدرت در تأسیس تمدن نوین اسلامی در منظومه فکری امام خمینی است(مسئله). از منظر امام خمینی، تمدن فقط دارای ابعاد مادی و سخت نیست، بلکه بر اساس دستگاه هستی شناسانه و انسان‏شناسانه ایشان، تمدن علاوه بر بعد مادی، دارای لایه‏های باورها، گرایش‏ها و رفتارها و ساختارها می‏باشد. این سه لایه کاملاً درهم تنیده هستند و ساختارها را پدید می‏آورند(چارچوب نظری). قدرت فرهنگی ناظر به لایه باروها و گرایش‏ها، قدرت سیاسی و اقتصادی ناظر به لایه باورها و رفتارهاست. قدرت فرهنگی از سایر ارکان تمدن مهم‏تر است و به عنوان زیربنای سایر ارکان می‏باشد و با تقویت قدرت فرهنگی، قدرت اقتصادی و سیاسی، افزایش می‏یابد و با تضعیف فرهنگ و قدرت فرهنگی، سایر ارکان تضعیف می‏شوند. در عین حال، اگر قدرت اقتصادی یا قدرت سیاسی هم تضعیف شوند، تشکیل تمدن با چالش مواجه می‏شود(یافته‏ها). از منظر امام خمینی، آبشخور فرهنگ، اسلام است و اسلام، نه یکی از عناصر تمدن، که خود تمدن‏ساز می‏باشد. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیلی ـ اکتشافی و بهره‏گیری از روش دلالت مطابقی و التزامی که از دانش منطق و اصول فقه اخذ شده، این رویکرد را در اندیشه سیاسی امام خمینی بررسی نموده است(روش).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of power in the establishment of a new Islamic civilization In the intellectual system of Imam Khomeini

نویسندگان [English]

  • najaf lakzaei 1
  • ali elhami 2
  • reza lakzaei 3
1 Professor of all political sciences, Baqer al-Uloom University, Qom, Iran.
2 Faculty member of Tehran University of Medical Sciences, Iran.
3 Doctor of the Islamic Revolution and researcher of the Inter-Mustafa Salavat-Allah Research Institute, Qom, Iran.
چکیده [English]

Imam Khomeini believes in a purely political nature for pure Muhammadan Islam, not American Islam, and believes that Muslims must conquer the key strongholds of the world. This conquest is possible with the formation of a new Islamic civilization (importance). Since power plays a key role in the establishment and protection of civilization, the issue of the article is to examine the role of power in the establishment of a new Islamic civilization in Imam Khomeini's system of thought (issue). From Imam Khomeini's point of view, civilization has not only material and difficult dimensions, but according to his ontological and anthropological system, civilization, in addition to the material dimension, has layers of beliefs, tendencies, behaviors and structures. These three layers are completely intertwined and interconnected to form structures that fit together (theoretical framework). In Imam Khomeini's thought, civilization has eight types and has four layers. Cultural power refers to the layer of fortifications and tendencies, political and economic power refers to the layer of beliefs and behaviors. Cultural power is more important than other pillars of civilization and is the foundation of other pillars, and with the strengthening of cultural power, economic and political power increases, and with the weakening of culture and cultural power, other pillars are weakened. At the same time, if economic power or political power is weakened, the formation of civilization will be challenged (findings). From Imam Khomeini's point of view, the source of culture is Islam, and Islam is not one of the elements of civilization, but the civilization itself. The present article examines this approach in Imam Khomeini's political thought using the analytical-exploratory method and using the method of corresponding and obligatory signification obtained from the knowledge of logic and principles of jurisprudence (method).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern Islamic Civilization
  • Imam Khomeini
  • Economic Power
  • Cultural Power
  • Political Power

مراجع

امام خمینی، سید روح الله(1378). صحیفه امام، تهران: چاپ چهارم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(اکثر جلدها).
امام خمینی، سید روح الله(1389). شرح چهل حدیث، چاپ پنجاه و یکم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
امام خمینی، سید روح الله(1377). شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
امام خمینی، سید روح الله (1381). تقریرات فلسفه امام خمینی، تقریر عبدالغنی اردبیلی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
امامی، جواد(1381).‌ خاطرات علی اکبر مسعودی خمینی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
آشوری، داریوش(1393). تعریف‏ها و مفهوم قرهنگ، تهران: آگه.
جانعلی زاده چوب بستی، حیدر(1386). جامعهمتمدنازدیدگاهامامخمینی، مطالعات ملی، شماره 29، بهار.
جوادی آملی، عبدالله (1388). اسلام و محیط زیست، قم: مرکز نشر اسراء.
حر، سید حسین (1394). نقش مسجد در تکوین و رشد فرهنگ و تمدن اسلامی، معارف قرآن و عترت، سال اول، شماره 1، پاییز.
حرعاملی، محمدبن حسن (1391). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
دنگچی، مهدی(1394). احیای تمدن اسلامی از نگاه امام خمینی و مقام معظم رهبری، فرهنگ پژوهش، شماره 22، تابستان.
دوان شولتز، سیدنی شولتز(1384). ترجمه یحیی سیدمحمدی، ویرایش دوم، تهران: مؤسسه نشر ویرایش.
دورانت، ویل و آریل(1387). تاریخ تمدن، ج1، ترجمه احمد آرام و دیگران، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
رشید رضا(بی تا). الخلافة او الامامة العظمی،  القاهرة: الناشر الزهراء للاعلام العربی.
رشیدی، بهروز(1388). تجدید حیات تمدن اسلامی از منظر امام خمینی، مطالعات روابط بین‌الملل، پاییز و زمستان، شماره 8 و 9.
زرقانی، سیدهادی(پاییز و زمستان 1392). سنجش و رتبه‌بندی قدرت ملی کشورها در جهان اسلام، دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 1، شماره 2.
زمانی محجوب، حبیب(1395). بایسته‏های تمدن اسلامی از دیدگاه امام خمینی، پژوهش‌های سیاست اسلامی، شماره 9، بهار و تابستان.
صادقی، محمد(1394). تمدن اسلامی از دیدگاه امام خمینی، سپهر سیاست،‌ سال دوم، شماره 6، زمستان.
صالحی امیری، سید رضا(1386). مفاهیم و نظریه‌های فرهنگی، تهران: ققنوس.
صدر، موسی(1395). ادیان در خدمت انسان،‌ تهران: مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی.
فوزی، یحیی و صنم‏زاده،‌محمدرضا،(1391). تمدن اسلامی از دیدگاه امام خمینی، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال سوم، شماره 9، زمستان.
 کارگر، محمود(1395). جایگاه عدالت در تمدن‏سازی از منظر فارابی، امام خمینی و مقام معظم رهبری، فرهنگ پژوهش، شماره 27، پاییز.
لک‏زایی، رضا(1387). سیاست و سعادت در اندیشه حکیم متأله، حضرت امام خمینی، پژوهش و حوزه، شماره 34 و 35، تابستان و پاییز.
لک‏زایی، رضا(1394) مؤلفه‏های بنیادین اندیشه سیاسی امام خمینی، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص).
لک‏زایی، رضا(1398). صورت‏‏بندی نظریات فرهنگی بر اساس منظومه فکری امام خمینی، دو فصلنامه جریان‌شناسی دینی معرفتی در عرصه بین‌الملل، شماره 2، پاییز و زمستان.
لک‏زایی، رضا؛ ارجینی، حسین(1398). ایضاح مفهومی قدرت در اندیشة سیاسی امام خمینی، دوفصلنامه معرفت سیاسی، شماره 22، پاییز و زمستان.
لک‏زایی، شریف (1387). سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه. دفتر اول؛ نشست­ها و گفتگوها، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
مایل افشار، فرحناز(1391). بررسی تأثیر جایگاه ژئوپلیتیک و ژئواکونومی در مؤلفه‌های قدرت ملی ایران، ره نامه سیاست‌گذاری، دوره 3، شماره 1، بهار.
مرتضوی، خدایار و علی‏کرمی، فریبا(1393). ژئواکونومی خاورمیانه و جهانی شدن اقتصاد، فصلنامه علمی ـ پژوهشی سیاست، دوره 44، شماره 3، پاییز.
مورگنتا، هانس جی(1384). سیاست میان ملت‏ها، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل، چاپ سوم.
واسطی، عبدالحمید. تارنمای مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام؛ مشاهده شده در تاریخ 10/10/97؛ http://isin.ir/node/2151

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار