خطوط کلی مهندسی تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیت‌الله جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری تاریخ اسلام، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان، اصفهان، جمهوری اسلامی ایران.

چکیده

نظریه‌های تمدنی برپایه بنیانهای فکری و رهیافتهای اجتماعی اندیشمندان شکل می‌گیرد و امکان سنجش و ارزیابی الگوهای تمدنی با آن وجود دارد. آیت‌الله جوادی به عنوان یکی از اندیشمندان برجسته مسلمان معاصر بر ضرورت بازیابی هویت تمدنی مسلمانان توجه دارند و دیدگاه ایشان به دلیل برخورداری از شاخصه‌هایی چون اصالت، اندیشه ورزی، حریت، روش حکیمانه و مواجهه منطقی با تمدن‌های رقیب از اهمیت برخوردار است. این تحقیق با توجه به رویکرد تمدنی انقلاب اسلامی، ماهیت تمدن نوین اسلامی را از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی مورد بحث قرار می‌دهد تا امکان بهره مندی بیشتر از رهنمودهای ایشان در مطالعات بنیادی تمدن نوین اسلامی فراهم گردد. هدف اصلی این تحقیق تبیین خطوط کلی اندیشه تمدنی آیت‌الله جوادی است. پرسش اصلی این است که مبانی و عناصر تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیت‌الله جوادی آملی چیست؟ در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی که مبتنی بر شیوه کتابخانه ای و اسنادی است؛ به این پرسش پاسخ داده شده و متن بیانات، آثار و تقریرات ایشان کانون توجه بوده است. از این تحقیق به دست می‌آید تمدن نوین اسلامی در اندیشه ایشان یک ضرورت اجتناب ناپذیر و اولویت مطلوب است. بنیانهای فکری و نظری این اندیشه بر مبانی فلسفی و اعتقادی مبتنی بر منابع اصیل اسلامی، بینش عقلی و آزاد اندیشی است. تمدن نوین اسلامی دارای عناصر گوناگون، پیوسته و چهره ملکوتی است. الگوی تمدن نوین اسلامی بر اساس رشد کوثری است و از ویژگی‌های چون خودکفایی موزون، پایدار، خلاق، آزاد، جامعه گرا و بهره مند از میراث گذشته برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The outline geometry of the new Islamic civilization from the perspective of Ayatollah Javadi Amoli

نویسنده [English]

  • Maryam Saeedyan Jazi
Ph.D ,Associate professor, Department of Islamic Knowledge, faculty of Theology and the Teaching of Ahl Al-Bayt (AS), University of Isfahan, Iran
چکیده [English]

Theories of civilization are formed based on the intellectual foundations and social approaches of thinkers. It is possible to measure and evaluate the patterns of civilization with it. Ayatollah Javadi Amoli is one of the leading Muslim thinkers and, contemporary influential people who pay attention to the civilized identity of Muslims. His view is important because of the originality, wise method and logical confrontation with rival civilizations. This research pays attention to the civilizational approach of the Islamic Revolution, and discusses the nature of the new Islamic civilization from the perspective of Ayatollah Javadi Amoli. it is possible to benefit more from his guidelines in the fundamental studies of modern Islamic civilization. The main purpose is to explain the outlines of the thought of civilization of Ayatollah Javadi Amoli. The main question that what are the foundations of modern Islamic civilization in the thought of Ayatollah Javadi Amoli? The research method is descriptive, analytical and, based on data collection in a documents (the text, works and lectures of Ayatollah Javadi Amoli). This study shows that the new Islamic civilization in the thought of Ayatollah Javadi Amoli is an inevitable necessity and desirable priority. The intellectual and theoretical foundations of this idea are based on: epistemology, anthropology, ontology and value principles, the original Islamic sources (Qur'an and Sonnat), rational insight and free thinking. Accordingly, the new Islamic civilization has various elements, continuous, divine face and all issues of concern. The model of modern Islamic civilization is based on the development of "Kowsari" versus proliferative development, and it has characteristics such as balanced, sustainable, creative, free, social and benefiting from the heritage of the past.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ayatollah Javadi
  • New Islamic Civilization
  • Islam
  • humane
  • Free Thought
  • Wisdom
امام علی بن ابیطالب(ع)(1381)، نهج‌البلاغه، جمع‌آوری سید رضی، ترجمه محمد دشتی، قم: انصاریان.
بهروزی لک، غلامرضا و دهکردی، علی جعفر(بهاروتابستان1398)، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره2،شماره1،353-386 .
پارسانیا، حمید (بهار1390)، فلسفه حقوق بشر، اسراء، سال 3، شماره 3، پیاپی 7، 129-146.
جوادی، عبدالله(1384)، بنیان مرصوص، قم: اسراء.
جوادی، عبدالله(1363)، مجموعه‌ی سخنرانی‌ها پیرامون ولایت فقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
جوادی، عبدالله(1372)، شریعت در آینه‌ی معرفت، تهران: نشر فرهنگی رجاء.
جوادی، عبدالله(1374)، تفسیر موضوعی قرآن کریم، جلد 8، تهران: نشر رجاء.
جوادی، عبدالله(1378)، ولایت فقیه ولایت فقه و عدالت، قم: اسراء.
جوادی، عبدالله(1380)، صورت و سیرت انسان در قرآن (الف)، قم: اسراء.
جوادی، عبدالله(1380)، انتظار بشر از دین(ب)، قم: اسراء.
جوادی، عبدالله(1388)، حقیقت موزون، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی.
جوادی، عبدالله(1381)، زن در آیینه‌ی جمال و جلال، قم: اسراء.
جوادی، عبدالله(1381)، نسبت دین به دنیا، جلد 2، قم: اسراء.
جوادی، عبدالله(1384)، فلسفه‌ی حقوق بشر، قم: اسراء.
جوادی، عبدالله(1385)، حق و تکلیف در اسلام، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله(1387)، جامعه در قرآن، قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی، عبدالله(1388)، مفاتیح الحیات، قم: اسراء.
جوادی، عبدالله(1390)، منزلت عقل در هندسه‌ی معرفت دینی، قم: اسراء.
جوادی، عبدالله(1393)، معرفت‌شناسی در قرآن، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1/10/139)، "بیانات در دیدار پروفسور مارکو ساسولی استاد برجسته حقوق بین‌الملل بشر دوستانه دانشگاه ژنو"، خبر حوزه: آرشیو پایگاه اینترنتی صراط نیوز(seratnews.ir). 5 (الف)
جوادی آملی، عبدالله(1/10/1395)، "بیانات در همایش غدیر"، آرشیو پایگاه اینترنتی صراط نیوز،(seratnews.ir) (ب)
جوادی آملی، عبدالله(1/10/139)، "بیانات با عنوان موسیقی عارفانه از نظر آیت‌الله جوادی آملی حفظه اللهآرشیو پایگاه اینترنتی صراط نیوز،(seratnews.ir)(ت)
جوادی آملی، عبدالله(1/10/1390)، "بیانات در دیدار بهداد سلیمی قهرمان وزنه‌برداری جهان، جمعی از مسئولین و رؤسای ورزشی شهرستان‌های استان مازندران و تعدادی از هیئت‌های ورزشی و قهرمانان رده‌های المپیکی و جهانی"؛ قم، آرشیو پایگاه اینترنتی صراط نیوز،(seratnews.ir)(ث)
جوادی آملی، عبدالله(1/10/1395)، "بیانات در دیدار اعضای شورای برگزاری همایش ملی هنر و تبلیغ"، آرشیو پایگاه اینترنتی صراط نیوز،(seratnews.ir) (ج)
جوادی آملی، عبدالله(1/10/1395)، "بیانات در دیدار جمعی از مدیران و کارشناسان ارشد وزارت امور خارجه با حضور در محل بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء"، آرشیو پایگاه اینترنتی صراط نیوز،(seratnews.ir) (چ)
جوادی آملی، عبدالله(1/10/1395)، "بیانات، بخشی از صحبت‌های آیت‌الله جوادی در رابطه با فیلم «محمد رسول‌الله (ص)"، آرشیو پایگاه اینترنتی صراط نیوز،(seratnews.ir) (ح)
جوادی آملی، عبدالله(1/10/1395)، "بیانات در جلسه درس اخلاق هفتگی خود که این هفته با حضور جمعی از مدیران و کارکنان شرکت مخابرات استان تهران"، آرشیو پایگاه اینترنتی صراط نیوز،(seratnews.ir) (خ)
جوادی آملی، عبدالله(12/10/1398)، "بیانات در همایش:الگوی فقاهت ویژه نکوداشت مقام علمی مرحوم آیت‌الله سید محمد محقق داماد(ره)"، آرشیو پایگاه اینترنتی حوزه نیوز، (hawzahnews.com) (د)
جوادی آملی، عبدالله(19/11/1398)، "بیانات در دیدار ریاست دانشگاه ادیان و مذاهب"، آرشیو پایگاه اینترنتی دانشگاه ادیان و مذاهب، (urd.ac.ir) (ذ)
جوادی، عبدالله(1/10/1395)، "پیام آیت‌الله جوادی به همایش فلسفه اسلامی و چالش‌های جهان امروز"، آرشیو پایگاه اینترنتی صراط نیوز،(seratnews.ir) (الف)
جوادی آملی، عبدالله(1/1/1398)، "دروس اخلاق"، پنجشنبه، 25 دی 1393، موجود در http://www.shafaqna.com/persian/services/marjeiats/item/102753 ت
جوادی آملی، عبدالله (25/10/1399)، "تفسیر سوره همزه"، تاریخ 01/07/1399، موجود در آرشیو پایگاه اینترنتی، javadi.esra.ir، ج
سلطانی، مصطفی؛ فرمانیان، مهدی؛ روحی، نبی الله (زمستان1398)، بنیان‌های فکری تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری، مطالعات راهبردی ناجا، سال4، شماره4: صص5-29
صادقی، ابراهیم و خاکی، محمدرضا(بهار و تابستان1398)، امکان سنجی مهندسی تمدن نوین اسلامی از منظر مدل ارتباطی دین و علم مدرن در اندیشه علامه جوادی آملی، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره2، شماره1:صص1-36
کریمی، علیرضا؛ افشاری، مرتضی(بهار و تابستان 1397)، تحلیل دیدگاه‌های امام خمینی و امام خامنه‌ای پیرامون نقش هنر و هنرمند در پیکره تمدن اسلامی، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره1، شماره1: صص50-64.

نجفی، موسی(1392)، نظریه تمدن جدید اسلامی، تهران: آرما.