مؤلفه‏ های ساختاری تمدن سازی اسلامی(با رویکرد آینده‌پژوهی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت‌علمی فرهنگستان علوم اسلامی

2 دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی فرهنگی دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

ارائه یک پارادایم الهی در پاسخ به سیطره تمدنی غرب در جهان اسلام نیازمند حرکت به سمت ساخت تمدن نوین اسلامی است. برای نیل بدین مهم، تبیین علمی و ایجاد گفتمان تمدنی با تمییز مؤلفه‌های اثرگذار در تمدن سازی اسلامی ضروری بوده و چنانچه مؤلفه‌های ساختاری تمدن سازی اسلامی مجموعه‌ای از عوامل منسجم است که با ترکیب مطلوب و تنظیم روابط منطقی آن‌ها با یکدیگر شبکه روابط عناصر در نظام تمدنی را شکل می‌دهد، در این تحقیق با رویکرد اکتشافی- آمیخته ضمن بررسی ادبیات نظری، در بخش کیفی با روش تحلیل محتوا و انجام مصاحبه با 11 تن از خبرگان، مؤلفه‌های اصلی بُعد ساختاری تمدن سازی اسلامی با عناوین؛ حکومت‌مداری اسلامی، بین‌الملل اسلامی، جامعه کارآمد اسلامی، شکل‌گیری انقلاب اسلامی و نظام سازی اسلامی از طریق تهیه پرسشنامه و پیمایش خبرگی میان 50 نفر از جامعه آماری)با فرض N= n ( به کمک فنون آمار استنباطی مانند آزمون تی یک نمونه، آزمون تحلیل عاملی و آزمون فریدمن با بهره‌گیری از نرم‌افزار Spss در بخش کمی تحقیق مورداعتبار سنجی و اولویت‌بندی قرارگرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Structural components of Islamic civilization (with a futurology approach)

نویسندگان [English]

  • Alireza Piruzmand 1
  • Mohammad Khorshidi 2
1 Member of the Academic Board of the Academy of Islamic Sciences
2 Ph.D student in Cultural Strategic Management, Higher National Defense University
چکیده [English]

Presenting a divine paradigm in response to the domination of Western civilization in the Islamic world requires a move towards building a new Islamic civilization. To achieve this, scientific explanation and the creation of a civilizational discourse by distinguishing the effective components in Islamic civilization is necessary. In this research, with an exploratory-mixed approach, while examining the theoretical literature, in the qualitative part with the method of content analysis and conducting interviews with 11 experts, the main components of the structural dimension of Islamic civilization with the titles; Islamic governance, Islamic internationality, efficient Islamic society, formation of Islamic revolution and Islamic system by preparing a questionnaire and expert survey among 50 members of the statistical community) with the assumption of N = n (using inferential statistical techniques such as one sample t test, analysis of Friedman factor test and test using SPSS software in the quantitative part of the research has been validated and prioritized.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civilization
  • Islamic civilization
  • Construction of Islamic civilization
  • new Islamic civilization
  • Structural dimension

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. آقا بخشی، علی؛ افشاری راد، مینو، (1386)، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، چاپار، چاپ دوم.
  3. امام خامنه‏ای (مدظله‌العالی)، سید علی، مجموعه بیانات قابل‌دسترس در سایت www.khamenei.ir.
  4. بروجردی، مصطفی، (1388)، گسترش و نوسازی تمدن اسلامی، عوامل و موانع،  مندرج در گزیده مقالات چهارمین کنفرانس تبیین اندیشه سیاسی امام خمینی-ره- (تمدن اسلامی در اندیشه سیاسی امام خمینی-ره-)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) ، چاپ سوم.
  5. بهمن، شعیب، (1391)، تمدن اسلامی- ایرانی از افول تا احیا، تهران، تیسا.
  6. پهلوان ، چنگیز،( ١٣٨٨)، فرهنگ و تمدن ، تهران ، نی.
  7. پیروزمند، علی‌رضا، (1390)، مردم‌سالاری دینی: میثاقی با امام جامعه - نظام سازی مبتنی بر مردم‌سالاری دینی، قابل‌دسترس در مجله سوره اندیشه، شماره 56 و 55.
  8. تابان، محمد، شیری، اردشیر، اکبرنژاد، مهدی، یوسفیان، صفورا،(1395)، نظام‌سازی اسلامی در حوزه اجتماعی از منظر علم مدیریت و فقه اسلامی، پژوهش‏های علم و دین، سال هفتم، شماره2.
  9. تافلر، الوین، (1370)، موج سوم، ترجمه: شهین‏دخت خوارزمی، تهران، چاپ آسمان ، چاپ پنجم.

10. تافلر،الوین،هایدی، (1376)، به‌سوی تمدّن جدید، ترجمه:محمّدرضا جعفری، تهران، سیمرغ.

11. جان‏احمدی، فاطمه، (1393)، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، قم، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) در دانشگاه‌ها(معاونت پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی)، انتشارات معارف.

12. جعفری، محمدتقی،(1375)، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

13. خاکرند، شکرالله،(1390)، سیر تمدن اسلامی، قم، مؤسسه بوستان کتاب(مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم).

14. دورانت، ویل و آریل،(1384)، درآمدی بر تاریخ تمدن،ترجمه: احمد بطحایی، خشایار دیهیمی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.

 

15. زمانی­محجوب، حبیب، (1395)، نوسازی تمدن اسلامی، مندرج درتمدن پژوهی، مطالعات مفهومی تمدن اسلامی، تهران، جامعه شناسان.

16. سالاری، محمدمهدی،(1395)، جایگاه واژه‌سازی و نهادسازی در تأسیس تمدن بزرگ اسلامی، قابل‌دسترس در سایت.www.pajoohe.ir

17. طاهرزاده، اصغر،(1389)، تمدن‏زایی شیعه، اصفهان، گروه فرهنگی المیزان، چاپ پردیس معنوی.

18. عرفان، امیرمحسن،(1393)، نقش باورداشت آموزه مهدویت در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی، قم، معارف.

19. علایی، حسین،(1390)، مؤلفه‌های تأثیر گذار بر تدوین الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت با توجه به تجربیات دوران دفاع مقدس، سیاست دفاعی، شماره74.

20. غفاری هشجین، زاهد و خاکی، حسن ناصر،(1394)، مؤلفه‏ها و راهبردهای تحقق تمدن نوین اسلامی ازمنظر تمدن گرایان، مجموعه مقالات همایش ملی تمدن نوین اسلامی، تهران: دانشگاه شاهد.

21. غلامی، رضا،(1396)، فلسفه تمدن نوین اسلامی، تهران، سوره مهر.

22. لوئیس، برنارد،(1384)، برخورد فرهنگ‏ها، ترجمه: بهمن‏دخت اویسی، تهران، نشر تاریخ ایران، چاپ دوم.

23. متولی امامی، سید محمدحسین،(1394)، جستارهایی نظری در باب تمدن اسلامی، قم، نشر معارف.

24. مرکز مطالعات راهبردی ناجا،(1395)، نظم و امنیت در رویکرد تمدنی با تأکید بر تمدن نوین اسلامی، تهران، مرکز مطالعات راهبردی ناجا.

25. مشکانی سبزواری ، عباسعلی و الویری ، محسن(13٩٠)، درآمدی بر ظرفیت‏های تمدن سازی فقـه، فصلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، شماره ٣.

26. مطهری، سید مرتضی،(1368)، مجموعه آثار،تهران، انتشارات صدرا،  ج7 و2.

27. مطهری، سیدمرتضی،(1380)،مجموعه آثار شهید مطهری، تهران، صدرا،چاپ دهم ،ج15.

28. موسوی، سید مهدی،(1390)، جامعه سازی اسلامی، مجله حوزه، قابل‌دسترس در سایت www.tebyan.net.

29. میرزایی اهرنجانی، حسن،(1377)، سازمان‏های عقلایی، طبیعی و باز، تهران، سمت.

30. ناصحی‏فر، وحید و عسکری ماسوله، سعید،(1396)، تبیین مدل توسعه منابع انسانی مبتنی بر الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، مدیریت فردا، شماره51.

31. نجفی ، موسی،(١٣٩١)، تفکر و تمدن ، تهران، پژوهشگاه علوم‌ انسانی‌ و مطالعات‌ فرهنگی .

32. نجفی، موسی،(1388)، انقلاب فرامدرن و تمدن اسلامی،  تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، چاپ دوم.

  1. 33.  نجفی،موسی،(1394)، «فلسفه تحول تاریخ» در شرق و غرب تمدن اسلامی، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.

34. نصراصفهانی،احمدرضا؛ زمانی، بی‌بی عشرت و دهقانی، مهدی،(1389)، ارتباط تمدن سازی دینی با نهضت تولید علم با نگاهی راهبردی، مجله مجموعه مقالات تولید علم و جنبش نرم‌افزاری در حوزه معرف اسلامی، شماره1.

35. نصر، سیدحسین،(1385)، اسلام- مذهب تاریخ و تمدن، ترجمه: عباس گیلوری، تهران، نشر روزبهان.

36. همتی، همایون،(1390)، رابطه دین و تمدن، مجله روابط فرهنگی(ویژه‌نامه نهمین هم‌اندیشی نمایندگان فرهنگی ج.ا.ا در خارج از کشور)، شماره1.

  1. Abul Ala Mawdudi, 1968, Political Theory of Islamic Publication Ltd, Lahore.
  2. Williams, Rhysh(2005),“religion as a cultural system: theoretical and‌empirical‌ developmentsince Geertz”, In the blackwell companion tosociology of relgion,newyork: blackwell‌.
  3. www.article.tebyan.net/193048.
  4. www.pajoohe.ir/62009.
  5. www.khamenei.ir

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار