چالش واگرایی های هویتی جهان اسلام و راه‌حل های همگرایی در تمدن نوین اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی جامعة المصطفی العالمیه

چکیده

  واگرایی، گسترش و توسعه فاصله­گیری هویت های اجتماعی است. مهمترین هویت هایی که در جهان اسلام می توانند در مقابل تمدن نوین اسلامی، به مثابه چالش مطرح باشند، هویت های مذهبی در دو قالب  واگرایی های مذهبی شیعه و سنی و هویت های قومی در قالب واگرایی های قومی ترکی، عربی و فارسی است. برای فایق آمدن بر این هویت ها راه حلهای متعددی پیشنهاد شده است که از جمله مهمترین آن‌ها اندیشه تقریب و تعاملات استراتژیک می باشد. در این مقاله ضمن نقد این دو راه‌حل، راه‌حل سومی به عنوان راه‌حل های تمدنی پیشنهاد شده است که متکی بر ظرفیت های تمدنی است. در این راه‌حل، با عنایت به اینکه هویت های واگرا متنوع و متفاوت تشخیص داده شده است، نوع مواجهه و تقابل ظرفیت های تمدنی با چالش های واگرا نیز متفاوت خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Challenge of Identity Divergences in the Islamic World and Solutions for Convergence in the New Islamic Civilization

نویسنده [English]

  • Abdul Rasool Yaqubi
Member of the Scientific Board of the Mustafa International Society
چکیده [English]

Divergence is the expansion of social identities. The most important identities that can be challenged in the Islamic world against the new Islamic civilization, are religious identities in the form of Shii’a and Sunni religious divergences and ethnic identities in the form of Turkish, Arabic and Persian ethnic divergences. Numerous solutions have been proposed to overcome the divergence these identities, the most important of which is the idea of ​​approximation and strategic interactions. In this article, while criticizing these two solutions, the third solution is proposed as the solution of civilization, which relies on the capacities of civilization. In this way, given that divergent identities have been identified as diverse and different, the type of civilizational capacities confrontation their corresponding challenges will also be different.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The New Islamic Civilization of the Islamic Revolution
  • Identity challenges
  • Ethnic identity
  • Religious identity
  • Civilization capacities
  • Jihadi spirit
  • Civilization
  • Attractions and Tolerance
  1. http://basirat.ir/fa/news/313522/
  2. http://parstoday.com/fa/iran-i158177
  3. ttps://www.porseman.com/article /106837
  4. ابن جریر طبرى، محمد(1387 ق)، ‏تاریخ الامم و الملوک، تاریخ الطبری‏، مصحح: محمد ابو الفضل ابراهیم، تعداد جلد: 11، روائع التراث العربى‏، چاپ دوم، بیروت.
  5. ابن حوقل النصیبی، ابوالقاسم(1992م)، المسالک و الممالک، صورته الارض، منشورات دار مکتبه بالحیاه، بیروت- لبنان.
  6. ابی بکر المقدسی، شمس الدین ابی عبدالله، محمد ابن احمد(2003 م- 1424 ه)، الاقالیم الاسلامیه و ما فیها من المفاوز و البحار و البحیرات و الانهار، احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، دار الکتب العلمیه، الطبعه الاولی، بیروت- لبنان.
  7. اداره کل حقوقی وزارت امور خارجه ایران(1361)، تحلیلی بر جنگ تحمیلی رژیم عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، تهران.
  8. امام خمینی، روح الله(1383)، چهل حدیث (اربعین خدیث)، تهران، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی ره.
  9. امام خامنه ای، سیدعلی(1393)، بیانات در دیدار با نخبگان 17/ 2/87 نقل از ابوذر مظاهری، افق تمدنی، اصفهان، ارما.

10. بیرو، الن(1380)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر ساروخانی، تهران، انتشارات کیهان، چاپ چهارم.

11. جعفری ولدانی، اصغر(1371کانونهای بحران در خلیج فارس، تهران، نشر مؤسسه کیهان.

12. خدوری، مجید(1366ش)، گرایش‌های سیاسی در جهان عرب، ترجمه: عبدالرحمن عالم، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، چاپ اول.

13. خسروی، علیرضا(1391)، دین، انقلاب اسلامی و هویت، تهران، انتشارات تمدن ایرانی، چاپ اول.

14. داوری اردکانی، رضا(1379)، درباره غرب، انتشارات هرمس، چاپ اول.

15. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه(1373)، درآمدی به جامعه شناسی اسلامی، تاریخچه جامعه شناسی، تهران، نشر سمت، چاپ اول.

16. دهقانی، رضا(پاییز 1391)، سیاست خارچی ترکیه در فریند عثمانی گری و نوخلافت اسلامی ، فصلنامه مطالعات جهان، مقاله 3 ، دوره 2، شماره 2.

17. رازی قزوینی، عبدالجلیل (560ق)، ابو الرشید، نصیرالدین(1391 ش) بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض معروف به نقض، تصحیح میر جلال الدین محدث ارموی، قم، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، چاپ اول.

18. الزرقاوی، ابومصعب، الحوار مع الشیخ ابو مصعب الزرقاوی،http://www.tawhed.ws ؛

19. زرقاوی، هل اتاک حدیث الشیعه، http://www.alwahabiyah.com/fa/question/view 

20. زرین کوب، عبدالحسین(1389 ش)، دو قرن سکوت، تهران، نشر سخن، چاپ بیست و سوم.

21. زکی بدوی، احمد(1978)، معجم مصطلحات العلوم الاجتماعیه، مکتبه لبنان ، بیروت، چاپ اول.

22. ساطع الحصری،(1990)، ابوخلدون الاعمال القومیه لساطع الحصری، القسم الاول، مرکز دراسات الوحده العربیه، الطبعه الثانیه، بیروت.

23. ستوده، محمد، و جمعی از پژوهشگران(1392)، موانع و فرصت های همگرایی در جهان اسلام، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول.

24. سعیدی، زامل(پاییز1370)، نظام عربی پس از جنگ خلیج فارس، با نگرش به اوضاع مصر، مجله سیاست خارجی، مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی، سال پنجم.

25. شیخ صدوق(1404 ق)، من لایحضره الفیه، قم، نشر جامعه مدرسین، چاپ دوم.

26. صحرایی، محمد طیب(1392)، دوباره در اوج، بایسته های تمدن اسلامی در آثار شهید مطهری، اصفهان، ارما.

27. الطائی، علی(1382 ش)، بحران هویت قومی در ایران، تهران، نشر شادگان، چاپ دوم.

28. طباطبایی، محمد حسین(1374)، ترجمه تفسیر المیزان‏، ترجمه محمد باقر موسوى همدانى، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم.

29. ظهیری، شعله(زمستان 1392)، مقاله: تقریب عملی مذاهب اسلامی، ضرورت‌ها و راهکارها، فصلنامه علمی تخصصی حبل المتین، مقاله هفتم، دوره دوم، شماره پنجم.

30. عبدالله بن محمد، المذکره الاستراتیجیه(بی­تا،2011)، مؤسسه المأسده الاعلامیه، الطبعه الاولی.

31. فرهنگ 13 جلدی The Oxford English Dictionary – At the Clarendom Press - Volume III

32. کراچکوفسکی، یولیانویچ ایگناتی، تاریخ نوشته های جغرافیایی در جهان اسلامی، ترجمه پاینده، ابوالقاسم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول.

33. کسینجر، هنری(1396)، نظم جهانی، تاملی در ویژگی ملّت‌ها و جریان تاریخ، ترجمه محمد تقی حسینی، تهران،انتشارات علمی فرهنگی، چاپ دوم.

34. کوزر، لیوئیس(1376)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی،  چاپ ششم.

35. کلینى، محمد بن یعقوب(1407 ق)، الکافی (ط - الإسلامیة) ، تهران، چاپ چهارم.

36. گودرزی، حسین(1385ش)، مفاهیم بنیادین در مطالعات قومی، انتشارات تمدن ایرانی، تهران، چاپ اول.

37. گولد، جولیوس و کولب، ویلیام ل(1384 ش)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه مصطفی ازکیا، تهران،نشر مازیار.

38. لغت‌نامه دهخدا، فرهنگ عمید و فرهنگ واژه های مصوب فرهنگستان.

39. متز(۱۳۶۲)، آدام تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری، یا، رنسانس اسلامی، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران، نشر امیرکبیر .

40. مجله سیاست خارجی، مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی، سال پنجم، پاییز 1370، شماره 3.

41. مسعودی، ن (1408 ق/1366ش)، ستیز با صلح، ستاد تبلیغات جنگ، تهران، شورای عالی دفاع جمهوری اسلامی ایران.

42. مطهری، مرتضی(1378)، مجموعه آثار استاد شهید مرتضی مطهری، قم،انتشارات صدرا، چاپ چهارم.

43. منصوری لاریجانی، اسماعیل(1384)، تاریخ دفاع مقدس، قم، انتشارات خادم الرضا (ع)، چاپ سوم.

44. نجفی، موسی (1390)، تمدن برتر، اصفهان، ارما.

45. نجفی، موسی(1392)، نظریه جدید تمدن اسلامی، اصفهان، ارما.

46. نوربخش گلپایگانی، مرتضی (1380)، واژگان علوم اجتماعی، تهران، بهینه، اول.

47. ولایتی، علی اکبر(1390)، پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، تهران، مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی، انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ پنجم.

48. ولایتی، علی اکبر(1380)، تاریخ سیاسی جنگ تحمیلی عراق بر جمهوری اسلامی ایران، تهران، نشر فرهنگ اسلامی.

49. یعقوبی، عبدالرسول(1396)، عوامل واگرایی فرهنگی اجتماعی جهان اسلام، قم، نشر پژوهشگاه          بین المللی المصطفی، چاپ اول.

50. یوسفی غروی، محمد هادی (1393)، کلیات تاریخ تمدن و فرهنگ اسلامی، قم، دفتر نشر معارف.