ارزش شناسی تصرف در طبیعت در جهت تاسیس تمدن نوین اسلامی از دیدگاه استاد مطهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌پژوه دکتری حکمت متعالیه، موسسه اموزشی و پژوهشی امام خمینی ره

چکیده

 تمدن غرب ارزش علم را به کاربردش در تواناسازی بشر برای دخل و تصرف در طبیعت می­داند. با توجه به اقبال عمومی به کاربردهای عملی علوم طبیعیْ امروزه الگوی برگزیده زیست ابزاری تمدن غرب در تمام جوامع سیطره یافته و چالش­هایی سخت را به دنبال آورده است. تمدن نوین اسلامی نمی­تواند پذیرای دربست شیوه غربی تصرف در طبیعت باشد و باید الگویی کارآ مبتنی بر آموزه­های اسلام در این زمینه ارائه دهد. در این مقاله سعی شده تا موضوع ارزش­شناسی تصرف در طبیعت بر اساس آراء استاد مطهری بررسی شود. از این رو، پس از معناشناسی «تصرف در طبیعت» و نگاهی به «علل میل بشر» برای این کار، نشان داده شده که از نظر استاد مطهری، اصل تصرف در طبیعت، کاری جایز، بلکه شایسته است، امّا مطلوبیت­اش منوط به رعایت شرایطی است که هفت نمونه از آنها با استنباط از آثار استاد مطهری ارائه شده است و در نهایت با نگاهی انتقادی به ادبیات این بحث، مقاله را به پایان برده­ایم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The value of manipulations in nature in order to establish a new Islamic civilization from the perspective of Master Motahhari

نویسنده [English]

  • Muhammad Reza Nour Muhammadi
Ph.D student in Transcendent Wisdom, Imam Khomeini Educational and Research Institute
چکیده [English]

Western civilization recognizes the value of science in its application to human empowerment to enter and manipulate the nature. Due to the general popularity of the practical applications of natural sciences, today the preferred bio-instrumental model of Western civilization has prevailed in all societies and has led to severe challenges. The new Islamic civilization cannot accept the Western way of manipulating the nature and must provide an effective model based on the teachings of Islam in this regard. In this article, an attempt has been made to study the issue of the value of capturing nature based on the views of Master Motahhari. Therefore, after the semantics of "Manipulation in nature" and a look at the "causes of human desire" for this work, it has been shown that according to Master Motahhari, the principle of manipulation in nature is not only permissible, but also worthy. Yet, its desirability depends on compliance of seven conditions.  These conditions are presented by inference from the works of Master Motahhari, and finally we have finished the article with a critical look at the literature of this discussion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • natural Science
  • Value measuring
  • Capture in nature
  • Islam
  • New Islamic civilization
  • Motahari
  1. قران کریم.
  2. نهج البلاغه.
  3. اراکی، محسن، (1391)، فقه نظام سیاسی اسلام، ج1، قم، دفتر نشر معارف،  چاپ اول.
  4. ریفکین، جرمی،(1382)، قرن بیوتکنولوژی، ترجمه‌ حسین داودی ، تهران، کتاب صبح، چاپ اول.
  5. روزنبرگ، الکس،(1384)، فلسفه علم، ترجمه‌ی مهدی دشت بزرگی و فاضل اسدی امجد. قم، کتاب طه، چ۱.
  6. گلشنی، مهدی، (1390)، قران و علوم طبیعت ، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چ پنجم.
  7. لیدیمن، جیمز،( 1391) ، فلسفه علم، ترجمه‌ی حسین کرمی، تهران، حکمت، چ۱.
  8. مجلسی، محمد باقر،( 1403ق)، بحار الانوار، ج77 ، 111ج، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ دوم.
  9. مطهری، مرتضی، (1377 الف)، مجموعه آثار، ج‏15 ، تهران، صدرا، چ هشتم.

10. -----------. (1377 ب)، مجموعه آثار، ج20 ، تهران، صدرا، چ هشتم.

11. -----------. (1377 پ)، یادداشتهای شهید مطهری، ج‏10، اول، تهران، صدرا.

12. -----------. (1391)، مجموعه آثار، ج‏22 ، تهران، صدرا، چ هشتم.

13. -----------. (1392 الف)، مجموعه آثار، ج1 ، تهران، صدرا، چ نوزدهم.

14. -----------. (1392 ب)، مجموعه آثار، ج‏2 ، تهران، صدرا، چ بیست و یکم.

15. -----------.( 1392 پ)، مجموعه آثار، ج3 ، تهران، صدرا، چ هفدهم.

16. -----------.( 1392 ت)، مجموعه آثار، ج21 ، تهران، صدرا، تهران، چ نهم.

17. -----------.( 1393 الف)، مجموعه آثار، ج4 ، تهران، صدرا، چ پانزدهم.

18. -----------. (1393 ب)، مجموعه آثار، ج26 ، تهران، صدرا، چ ششم.

19. -----------.( 1393 پ)، مجموعه آثار، ج27 ، تهران، صدرا، چ ششم.

20. ----------. (1393 ت)، مجموعه آثار، ج29 ، تهران، صدرا، چاپ دوم.

21. -----------.(1394)، مجموعه آثار، ج30 ، تهران، صدرا، چاپ اول.