رویکرد تمدّن‌ساز رسول خدا (ص) در مواجهه با یهودیان صدر اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه قرآن و حدیث دانشگاه شاهد، تهران، ایران

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی‌ارشد الهیات دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

چکیده

از طلیعۀ پیدایش تمدّن اسلامی تا به امروز، همواره دین اسلام با دیگر ادیان، از جمله یهودیت در تعامل بوده است. تعامل دو تمدّن اسلام و یهودی را می‌توان از زوایای گوناگون به بحث نهاد. بررسی نخستین پیوندهای دو تمدّن اسلام و یهودیّت در کانون شکل‌گیری دین اسلام (یعنی مکّه و مدینه) در دهه‌های آغازین طلوع خورشید اسلام، از اهمّیت بسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل نخستین دادوستدهای دو تمدّن یادشده انجام‌شده است. یکی از نمودهای پیوند اسلام با یهودیّت را می‌توان در پرسش‌های گوناگون و پیوستۀ یهودیان از شخص رسول خدا (ص) به‌عنوان رهبر تمدّن اسلامی و بنیان‌گذار آخرین دین الهی پی گرفت. این پژوهش از نظر هدف، بنیادی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است که با مطالعۀ اَسنادی انجام شده است. نگاهی به فراوانی و محتوای پرسش‌های یهودیان از رسول خدا (ص) و نیز واکنشِ آنها به پاسخ‌های آن حضرت، از یک‌سو نمایانگر هدف یهودیان از طرح پرسش‌های‌ آن‌ها بوده و از سوگیریِ دغدغه‌های آنان پرده برمی‌دارد و از سوی دیگر، الگوی تمدّن‌ساز اسلام در نحوۀ رویارویی با پرسش‌های صاحبان دیگر ادیان را به دست می‌دهد. رفتار عملیِ رسول خدا (ص) در رویارویی با اهل کتاب که الگویِ قرآنیِ تمدّن‌ساز در تعامل حکیمانه با اهل کتاب به‌شمار می‌رود؛ مبتنی بر چهار رکنِ محوری است: 1. تکیه بر باورهای مشترک (کلمة سواء) 2 .جدالِ اَحسَن 3. حکمت 4. موعظۀ حسنه.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The civilizing approach of the Prophet of Islam (PBUH) in his Interaction with the Jews during the early days of Islam

نویسندگان [English]

  • Hasan asgharpour 1
  • Sadegh zamani Dastgerdi 2
1 Assistant professor in Department of Quran & hadith, Faculty of Humanities, University of Shahed, Tehran, Iran.
2 Master of Theology student, Shahed University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Purpose: The research was conducted to investigate and analyze the initial interactions between Islam and Judaism. A significant aspect of the connection between these two civilizations is observed through the ongoing inquiries by Jews regarding the Prophet of Islam (PBUH), who serves as the leader of Islamic civilization and the founder of the last divine religion. This research holds fundamental importance due to its objective.
Methodology: This study employs descriptive-analytical methodology, specifically qualitative document analysis. It investigates the historical data regarding the presence of Jews in Islamic civilization, their inquiries to the Prophet of Islam (pbuh), and His responses. The gathered information will be thoroughly examined, analyzed, and assessed Findings.  
Conclusion: The achievements of this research show: The presence of Jews, a few years before the advent of the religion of Islam and the Prophet Muhammad (PBUH), is definite in the field of revelation; therefore, in the analysis and analysis of the political, social and cultural changes of that era, they should not ignore their role and influence. The Jews, through several social coexistence with Arabs and Muslims, played a role in many of the early cultural and social transformations of Islam, and believed in the position and credibility of Jewish thoughts and words due to the repeated promotion of their religion and the induction of the liberal thought, a group of Arabs and simple Muslims. According to historical evidence and the statement of some ancient historians, one of their goals in the Arabian Peninsula was to attend a region based on the repeated eyelashes of the previous prophets, the source of the emergence of the last Prophet and the formation of Islamic civilization. The questions of the Jews from
the the Prophet of Islam (PBUH) can be found in four general areas: 1. History of the ancients and the past nations; 2. Beliefs: 3. The laws and Legal issues; 4. issues related to Empirical science. The increasing number of Belief questions that make up 72 percent of the total questions, indicates the importance of this issue to the Jews. in the 29 questions raised in this regard, has been raised such issues as: The divinity of God, the polytheisism, faith in the divine prophets, the signs of prophecy, the quiddity of the soul, the resurrection. Since in Judaism, The laws and Legal issues have been widely proposed, they have tried to measure the degree of conformity of the Prophet Muhammad’s (pbuh) replies to their jurisprudential. The nature of the questions of the Jews in the field of laws is discussed by such topics as: “Rajm”, “Menstruation”, “Ahellah” and ... It forms. Their scientific questions also refer to the nature of natural phenomena (thunder), fetal gender and... Has been allocated. The reason for the Jewish question of the Prophet (pbuh) can be categorized into six titles: 1. seeking understanding and awareness, 2. testing the Prophet (PBUH), 3. lying and denial of truths 4. distortion of truths, 5. ignorance (unreasonably) and 6. obstinacy and rejection of the acceptance of the right.
The pattern (examplar) of the civilization of the Prophet (pbuh) in response to Jewish questions, reflects the response approach of Islamic civilization to the questions and concerns of other followers of religions. This approach, on the one hand, is a model for how to interact with other owners of religions, and on the other hand, show their goodwill or ill will In confronting the truth. In other words, in light of these questions and answers, it is possible to retrieve the civilization benefits in the field of the interaction of religions with each other. The practical behavior of the Prophet in confronting the Jews, is the Qur'anic model of civilization in the wise interaction with the Jews; a pattern based on four pillars: 1. reliance on common beliefs (Kalema Sawā) 2. disputations in the best manner (Jidāl Aḥ­san) 3. Wisdom (ḥik­mat) 4. goodly exhortation (al­mau’iẓatul­ḥasanah).
A look at historical documents and reports shows that the Prophet of Islam (PBUH), in response to Jewish questions, first, has "relied on common beliefs". If this Qur'anic mechanism was not solved, it would have benefited from the controversy of disputations in the best manner (Jidāl Aḥ­san) (ie: Relying on reasonable acceptable assessments). Throughout his entire Way (Method) of the Prophet was based on wisdom and good sermon. In other words, "wisdom" and "goodly exhortation (al­maū’iẓatul­ḥasanah)" formed the intrinsic course of the Prophet in any interaction, including dialog with the Jews. However,  today the model of the civilization mentioned, can also be considered in interaction with followers of other religions, including Jews.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic civilization
  • early Islam
  • Islam and Judaism
  • Jewish questions
  • pattern of civilization
  • قرآن کریم.
  • قاموس کتاب مقدّس (2002م)، بی‌جا: ایلام، سوم.
  • اَندُلُسی، عبدالحق بن غالب بن عطیّه (1422ق)، المُحَرّر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق: عبدالسلام عبدالشافی محمّد، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • ابن‌اثیر جَزَری (1415ق)، اُسْدُ الغابه فی مَعرفه الصّحابه، تحقیق: علی محمّد معوض ـ عادل أحمد عبدالموجود، بیروت: دار الکتب العربی.
  • ابن‌جوزی، جمال‌الدین عبدالرّحمان بن علی (1407ق)، زاد المسیر فی علم التفسیر، تحقیق: محمّد بن عبدالرحمان عبداللّه، بیروت: دار الفکر.
  • ---------- (1412ق)، المُنتَظَم فی تاریخ الأمم والملوک، تحقیق: محمّد عبدالقادر عطا و مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی (1433ق)، الإصابه فی تمییز الصحابه، بیروت: المکتبه العصریه.
  • ---------- (1418ق)، العُجاب فی بیان الأسباب، تحقیق: عبدالحکیم محمّد الأنیس، دَمّام: دار ابن‌جوزی.
  • ---------- (1379ق)، فتح الباری، بیروت: دار المعرفه.
  • ابن‌حمزه طوسی، محمّد بن علی (1419ق)، الثاقب فی المناقب، تحقیق: نبیل رضا عُلوان، قم: انصاریان، سوم.
  • ابن‌زَنْجَوَیه، حمید بن مخلّد (1428ق)، الأموال، تحقیق: شاکر ذیب خَوالده، بیروت: مرکز الملک فیصل للبحوث و الدراسات الإسلامیة، دوم.
  • ابن‌سعد، محمّد (1968م)، کتاب الطبقات الکبیر، تحقیق: احسان عبّاس، بیروت: دارالصادر.
  • ابن‌شُعبه حرّانی، ابومحمّد حسن بن علی (1404ق)، تُحَف العُقول عن آل الرسول (ع)، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، دوم.
  • ابن‌کثیر دِمَشقی، اسماعیل بن عمر (1408ق)، البِدایَه و النِّهایَه، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • ---------- (1412ق)، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: یوسف عبدالرحمان مَرْعَشْلِی، بیروت: دار المعرفه.
  • ---------- (1396ق)، السیره النبویّه، تحقیق: مصطفی عبدالواحد، بیروت: دار المعرفه.
  • ابن‌هشام، ابومحمّد عبدالملک (1383ق)، السیره النبویّه، تحقیق: محمّد محیی‌الدین عبدالحَمید، قاهره: مکتبه محمّد علی صَبیح و أولاده.
  • ابوالحسین کاتب، اسحاق بن ابراهیم بن سلیمان (1387ق)، البرهان فی وجوه البیان، تحقیق: احمد مطلوب و خدیجة الحدیثی، بغداد: دانشگاه بغداد.
  • ابواللیث سمرقندی، نصر بن محمّد (1416ق)، تفسیر السّمرقندی، تحقیق: مُحِب‌الدین ابوسعید عُمَر بن غَرامه العَمرِوى، بیروت: دار الفکر.
  • ابوحاتَم رازی، احمد بن حَمْدان (2003م)، أعلام النّبوه، بیروت: دارالساقی.
  • احمد بن حنبل (1416ق)، المسند، شرح: احمد محمّد شاکر، قاهره: دارالحدیث.
  • احمد علی مَجْدُوب (1417ق)، المُستَوْطَنات الیهودیّه علی عهد رسول اللّه (ص)، قاهره: الدار المصریّه اللبنانیه.
  • ازرَقی، محمّد بن عبدالله (1424ق)، أخبار مکّه و ما جاء فیها مِن الآثار، تحقیق: عبدالملک بن عبداللّه بن دهیش، بیروت، دار الأندلس.
  • الویری، محسن و کریم‌زاده سورشجانی، شهناز (1401ش)، تمدّن نوین اسلامی و ویژگی‌های زبان تمدّن‌ساز، دوفصلنامۀ علمی مطالعات بنیادین تمدّن نوین اسلامی، دورۀ 5، ش 2.
  • بخاری، محمّد بن اسماعیل (1401ق)، صحیح البخاری، بیروت، دارالفکر.
  • بَردینی، عدنان احمد العبد (1431ق)، عقائد الیهود مِن خِلال الحِوار مع النّبی (ص)، غزّه: الجامعه الإسلامیه، پایان نامۀ کارشناسی‌ارشد.
  • بُرُوکِلْمان، کارل (1968م)، تاریخ الشّعوب الإسلامیه، تحقیق: بنیة أمین فارس و منیر بعلبکی، بیروت، دار العلم للملایین.
  • بَغَوی، حسین بن مسعود (1407ق)، مَعالِم التّنزیل فی تفسیر القرآن، تحقیق: خالد بن عبدالرّحمان العَک و مَروان سوار، بیروت، دارالمعرفه.
  • بیهقی، احمد بن حسین (1405ق)، دلائل النبوّه و معرفهُ أحوال صاحب الشّریعه، تحقیق: عبدالمُعطِی قَلعَجی، بیروت، دارالکتب العلمیه و دارالریان للتراث.
  • ---------- (1421ق)، شُعَب الإیمان، تصحیح: ابوهاجر محمّد سعید زغلول‌، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  • ثَعْلَبی نیشابوری، ابواسحاق احمد بن محمّد بن ابراهیم (1422ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، تحقیق: أبی‌محمّد بن عاشور، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  • ثقفی کوفی، ابواسحاق ابراهیم بن محمّد (1395ق)، الغارات، تحقیق: جلال‌الدین محدّث اُرمَوی، تهران، چاپخانه حیدری.
  • الجمیل، محمّد بن فارس (1422ق)، النّبی (ص) و یهود المدینه، ریاض، مرکز الملک فیصل للبحوث والدراسات الإسلامیة.
  • جواد علی (1413ق)، المُفصّل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، بیروت، دارالعلم للملایین، دوم.
  • حاکم نیشابوری، محمّد بن عبدالله (1435ق)، المستدرک علی الصّحیحَیْن، تحقیق: مرکز البحوث و تَقنِیَه المعلومات لدار التأصیل، بیروت، دارالتأصیل.
  • حَبَنَّکَه مَیْدانی، عبدالرحمان حسن (1418ق)، الحضارة الإسلامیة اُسُسُها و وسائلُها و صُوَرٌ مِن تطبیقات المسلمین لها و لَمَحاتٌ مِن تأثیرِها فی سائر الأمم، دمشق، دارالقلم.
  • حِمَوی، یاقوت بن عبداللّه (1397ق)، مُعجَم البلدان، بیروت، دارالصادر.
  • حُمَید الله، محمّد (1407ق)، مجموعة الوثائق السیاسیه للعهد النّبوی و الخلافة الراشده، بیروت، دارالنفائس، ششم.
  • خالدی، صلاح عبدالفتّاح (1419ق)، الشخصیّه الیهودیه مِن خلال القرآن، دمشق، دارالقلم.
  • دارِمی، عبداللّه بن عبدالرحمان (1349ق)، سُنَن الدّارمی، دمشق، مطبعة الاعتدال.
  • دَروَزَه، محمّد عزّت (1966م)، الیهود فی القرآن الکریم، بیروت، المکتب الإسلامی.
  • رشید رضا، محمّد (1414ق)، المَنار (تفسیر القرآن الحکیم)، بیروت، دار المعرفه.
  • رضی، محمّد بن حسین (1414ق)، نهج البلاغه، تحقیق: صبحی صالح، قم، هجرت.
  • سیّار، پیروز (1387ش)، عهد جدید، تهران، نی، دوم.
  • ---------- (1393ش)، عهد عتیق، تهران، هرمس.
  • سیّدباقری، سیّدکاظم و مهاجرنیا، محسن (1401ش)، نگرش تمدّنی به حکمت در اخلاق سیاسی با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای، دوفصلنامۀ مطالعات بنیادین تمدّن نوین اسلامی، دورۀ 5، ش 2.
  • سیّد قطب (1425ق)، فی ظِلال القرآن، بیروت، دارالشروق، سی و پنجم.
  • سیوطی، جلال الدین عبدالرحمان بن ابی‌بکر (1404ق)، الدُرُّ المنثور، بیروت، دارالمعرفه للطباعه والنشر.
  • شهابی، ابراهیم یحیی (1997م)، استراتیجیه القران الکریم فی مواجهه الیهودیه العالَمِیَه، دمشق، منشورات اتّحاد الکُتّاب العرب.
  • صادقی تهرانی، محمّد (1406ق)، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السّنّه، قم، فرهنگ اسلامی، دوم.
  • صدوق، محمّد بن علی بن حسین (1376ش)، الأمالی، تهران، کتابچی، ششم.
  • ---------- (1362ش)، الخِصال، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
  • ---------- (1378ق)، عُیون أخبار الرضا (ع)، تحقیق: مهدی لاجوردی، تهران، جهان.
  • ---------- (1385ش)، علل الشرایع، قم، داوری.
  • ---------- (1387ش)، مصنّفات الشیخ الصدوق (فضائل الشیعه)، تحقیق: گروهی از محققان، قم، دارالمجتبی.
  • ---------- (1403ق)، معانی الأخبار، تحقیق: علی‌اکبر غفّاری، قم، مؤسسه النشر الإسلامی.
  • صفّار، محمّد بن حسن (1404ق)، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (ص)، تحقیق: محسن کوچه‌باغی، قم، کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی، دوم.‏
  • طالقانی، محمود (1362ش)، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار، چهارم.
  • طباطبایی، محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، دوم.
  • طبرانی، سلیمان بن احمد (1398ق)، المُعجم الکبیر، تصحیح: حمدی عبدالمجید سلفی، سعد‌ بن ‌عبدالله حمید و خالد بن عبدالرحمان جریسی، قاهره، مکتبة ابن‌تیمیه، دوم.
  • طَبرِسی، احمد بن علی (1403ق)، الاحتجاج علی أهل اللجاج، تحقیق: محمدباقر خَرسان، مشهد، مرتضی.
  • طَبرِسی، فضل بن حسن (1415ق)، مجمع البیان، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
  • طبری، محمّد بن جریر (1387ق)، تاریخ الرسل والملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق: محمّد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، دارالمعارف، دوم.
  • ---------- (1415ق)، جامع البیان عن تاویل آیِ القرآن، تحقیق: بشّار عوّاد معروف و عصام فارس الحرستانی، بیروت، مؤسسه الرساله.
  • طوسی، محمّد بن حسن (1414ق)، الأمالی، تحقیق: مؤسسه البعثه، قم، دار الثقافه.
  • فتال نیشابوری، محمّد بن حسن (1375ش)، روضه الواعظین و بصیره المتّعظین، تحقیق: محمّدمهدی خَرسان، قم، منشورات الشریف الرضی.
  • فُتوحی، محمود (1393)، آیین نگارش مقالۀ علمی ـ پژوهشی، تهران، سخن، یازدهم.
  • فضل‌الله، محمدحسین (1419ق)، مِن وحی القرآن، بیروت، دارالملاک.
  • قراملکی، احد فرامرز (1387)، روش‌شناسی مطالعات دینی، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چهارم.
  • کُلَینی، محمّد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الإسلامیه.
  • گروهی از نویسندگان (1373ش)، مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین‌المللی فرهنگ و تمدّن اسلامی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • ماوِردی، ابوالحسن علی بن محمّد (1406ق)، أعلام النبوه، بیروت، دارالکتب العلمیة.
  • مِتْز، آدام (1388ش)، تمدّن اسلامی در قرن چهارم هجری، ترجمه: علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران، امیر کبیر، چهارم.
  • مجلسی، محمّدباقر (1403ق)، بحارالأنوار، تحقیق: گروهی از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، سوم.
  • محسن بن محمّد بن عبدالناظر (1409ق)، حوار الرسول (ص) مع الیهود، کویت، دارالدعوة.
  • المرصفی، سعد (1413ق)، الرسول (ص) و الیهود وجهاً لِوَجهه: موقف الیهود من الرّساله و الرسول (ص)، حولی، مکتبة المنار الإسلامیة.
  • معرفت، محمّدهادی (1430ق)، شُبَهاتٌ و رُدُود حول القرآن الکریم، قم، تمهید، چهارم.
  • مَغنِیَه، محمدجواد (1424ق)، التفسیر الکاشف، قم، دارالکتاب الإسلامی.
  • مفید، محمّد بن محمّد بن نعمان (1413ق)، الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم، مؤسسه آل البیت (ع).
  • مقاتل بن سلیمان بلخی(1424ق)، تفسیر مقاتل، تحقیق: احمد فرید، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  • منسوب به شیخ مفید، محمّد بن محمّد بن نعمان (1413ق)، الاختصاص، تحقیق: علی‌اکبر غفّاری و محمود محرّمی زرندی، قم:، الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.
  • نَسَفی، عبداللّه بن احمد (1416ق)، مدارک التنزیل وحقائق التأویل، تحقیق: مروان محمّد الشعّار، بیروت، دارالنفاس.
  • نَوَوی، یحیی بن شرف (1997م)، المجموع (شرح المهذّب)، بیروت، دارالفکر.
  • واحدی نیشابوری، علی بن احمد (1389ق)، أسباب نزول القرآن، تحقیق: احمد صقر، بیروت، دارالکتاب الجدید.

Referencec

  • Holy Quran. [In persian]
  • Hawkes, James (2004), Qāmūs-i Kitāb-i Muqaddas. N.p., Ilam, 3rd [In persian]
  • Andalusi, Abd al-Haq bin Ghalib bin Attia (2001), Al-Muharrar al-Wajiz fi Tafsir al-Kettab al-'Aziz, investigation: Abd al-Salam Abd al-Shafi Muhammad, Beirut: Scientific Library. [In persian]
  • Ibn Al-Athir Jazari (1994), Asad Al-Ghaba fi Marafet Al-Sahabah, investigation: Ali Muhammad Moawwad - Adel Ahmad Abdel-Mawjoud, Beirut: Dar Al-Kutub Al-Arabi. [In persian]
  • Ibn Jawzi, Jamal al-Din Abd al-Rahman ibn Ali (1986), Zad al-Masir in the science of exegesis, investigation: Muhammad ibn Abd al-Rahman Abdullah, Beirut: Dar al-Fikr. [In persian]
  • -------------- (1991), al-Muntaẓam fī taʼrīkh al-mulūk wa-al-umam, investigation: Muhammad Abdul Qadir Atta and Mustafa Abdul Qadir Atta, Beirut: Scientific Books House. [In persian]
  • Ibn Hajar Asqalani, Ahmed bin Ali (2011), Al-Isabah fi tamyiz al Sahabah, Beirut: The Modern Library. [In persian]
  • ------------- (1997), al-Ojab Fi Bayan al-Asbab, investigation: Abd al-Hakim Muhammad al-Anis, Dammam: Dar Ibn Jawzi. [In persian]
  • -------------- (1959), Fath Al-Bari, Beirut: Dar Al-Maarifa. [In persian]
  • Ibn Hamza Tusi, Muhammad ibn Ali (1998), Al-Sagheb Fi Al-Managheb, investigation: Nabil Reza Alwan, Qom: Ansarian, vol. 3. [In persian]
  • Ibn Zangawayh, Hamid bin Mukhalled (2007), (Al-amwal), investigation: Shaker Dheeb Khawaldeh, Beirut: King Faisal Center for Research and Islamic Studies, Vol. 2. [In persian]
  • Ibn Saad, Muhammad (1968), Kitab At-Tabaqat Al-Kabir, investigation: Ihsan Abbas, Beirut: Dar Al-Sadr. [In persian]
  • Ibn Shu'ba al-Harrani, Abu Mohammed al-Hasan bin Ali (1983), Tuḥaf al-ʻuqūl ʻan āl Rasūl . investigation: Ali Akbar Ghafari, Qom: Islamic Publishing Foundation,(Vol. 2). [In persian]
  • Ibn al-Kathir al-Damishqī, Ismail bin Omar (1987), al-Bidaya wa-l-Nihaya, investigation: Ali Shiri, Beirut: Arab Heritage Revival House. [In persian]
  • -------------- (1991), Tafsir al-Quran al-Azim, investigation: Youssef Abd al-Rahman Maraachli, Beirut: Dar al-Ma’rifah. [In persian]
  • -------------- (1976), Al-Sirah al-Nabawiyyah, investigation: Mustafa Abdel Wahed, Beirut: Dar al-Ma’rifah. [In persian]
  • Ibn Hisham, Abu Muhammad Abd al-Malik (1963), Al-Sirah al-Nabawiyyah, investigation: Muhammad Muhyiddin Abd al-Hamid, Egypt: Muhammad Ali Sobeih and Sons Library. [In persian]
  • Abu Al-Hussein Kateb, Ishaq bin Ibrahim bin Suleiman (1967), al-Burhān fī wujūh al-bayān, investigation: Ahmed Matlub and Khadija Al-Hadithi, Baghdad: Baghdad university. [In persian]
  • Abu al-Laith Samarkandi, Nasr ibn Muhammad (1995), Tafsir al-Samarqandi, investigation: Mohib al-Din Abu Sa`id Umar ibn Gharamah al-Amrawi, Beirut: Dar al-Fikr. [In persian]
  • Abu Hatem Razi, Ahmed bin Hamdan (2003), Aalam al nobowah; The Response to the Atheist Abu Bakr Al-Razi, Beirut: Dar Al-Saqi. [In persian]
  • Ahmed Ibn Hanbal (1995), Al-Musnad, commentary: Ahmed Muhammad Shaker, Cairo: Dar Al-Hadith. [In persian]
  • Ahmed Ali Majdoub (1996), Al-mostautanat al yahudiah ala ahd al rasul (pbuh), Cairo: The Egyptian Lebanese House. [In persian]
  • Azraqi, Muhammad bin Abdullah (2003), Akhbar Macca va ma jaa men al asar, investigation: Abdul Malik bin Abdullah bin Dahish, Beirut: Dar Al-Andalus. [In persian]
  • Alviri, Mohsen and Karimzadeh Sureshjani, Shahnaz (2022), Modern Islamic Civilization and the Features of the Civilizing Language, Basic Studies of Modern Islamic Civilization, 5 (2). [In persian]
  • Bukhari, Muhammad bin Ismail (1980), Sahih Al-Bukhari, Beirut: Dar Al-Fikr. [In persian]
  • Bardini, Adnan Ahmed Al-Abd (2010), The Beliefs of the Jews Through Dialogue with the Prophet (PBUH), Gaza: The Islamic University, [dissertation] [In persian]
  • Brockelmann, C. (1968). History of the Islamic peoples, investigation: Bonieah Amin Fares and Monir Baalbaki, Beirut: Dar Al-Elm Leelalaeen. [In persian]
  • Baghawi, Hussein bin Masoud (1986), Ma'alem al-tanzil fi tafsir al-quran, investigation: Khaled bin Abd al-Rahman al-Ak and Marwan Sawar, Beirut: Dar al-Ma’rifah. [In persian]
  • Bayhaqi, Ahmed bin Hussein (1984), Dalael al-Nabowah va Maarafah ahval sahib al-shariaa, investigation: Abdul Muti Qalaji, Beirut: House of Scientific Books and Dar Al-Rayyan for Heritage. [In persian]
  • -------------- (2000), Shuab al-Iman, Correction: Abu Hajar Muhammad Saeed Zaghloul, Beirut: Scientific Books House. [In persian]Thaalabi, Abu Ishaq Ahmad bin Muhammad bin Ibrahim (2001), Alkash va albayan an tafsir al-quran, investigation: Abi Muhammad bin Ashour, Beirut: Arab Heritage Revival House. [In persian]
  • Thaqafi Kofi, Abu Ishaq Ibrahim Ibn Muhammad (1975), Algharat, investigation: Jalal al-Din, Muhaddith Armavi, Tehran: Heidari publication. [In persian]
  • Al-Jamil, Muhammad bin Faris (2001), al-nabi (pbuh) va yahud al-macca, Riyadh: King Faisal Center for Research and Islamic Studies. [In persian]
  • Jawad Ali (1992), al-mufassal fi tarikh al-arab ghabl al-islam, Beirut: Dar Al-Elm Leelalaeen, (2nd). [In persian]
  • Hakem Nishabouri, Muhammad bin Abdullah (2013), Al-Mustadrak ala Sahihin, an investigation by the Research and Information Technology Center, Dar Al-Taseel, Beirut: Dar Al-Taseel. [In persian]
  • Habankah Midani, Abd al-Rahman Hassan (2013),Alhezarat al-eslamiah asasaha va vasaeloha va sovar men tatbighat al-muslemin laha va lmahat men taasiraha fi saer al-umam: Dar al-Qalam. [In persian]
  • Hamwi, Yaqut bin Abdullah (1977), Moujam al-buldan, Beirut: Dar Sader. [In persian]
  • Hamid Allah, Muhammad (1986), Majmuaah al-vasaegh al-siyasiyah lela'hd al-nabawi va khalafat al-rashedah, Beirut: Dar Al-Nafa'is, vol. 6.[In persian]
  • Khalidi, Salah Abdel-Fattah (1998), Al-shakhsiyat al-yahudiah men khelal al-quran, Damascus: Dar Al-Qalam. [In persian]
  • Daremi, Abdullah bin Abd al-Rahman (1930), Sunan al-Darimi, Damascus: Al-Etidal Press. [In persian]
  • Darouzeh, Muhammad Ezzat (1966), al-yahud fi quran al-karim, Beirut: The Islamic Library. [In persian]
  • Rashid Rida, Muhammad (1993), Al-Manar (tafsir al-quran al-Hakim), Beirut: Dar Al-Maarefah. [In persian]
  • Radhi, Muhammad bin Hussain (1993), Nahj al-Balagha, investigation: Subhi Saleh, Qom: Hijrah. [In persian]
  • Sayyar, Pirouz (2008), Ahde Jadid, Tehran: Nei, (2nd). [In persian]
  • -------------- (2014), Ahde Ateeq, Tehran: Hermes. [In persian]
  • Seyed Bagheri, Seyedkazem and Mohajernia, Mohsen (2022), A civilizational approach to wisdom in political ethics with emphasis on Ayatollah Khamenei's thoughts, fundamental studies of modern Islamic civilization, 5 (2) [in Persian].
  • Sayyid Qutb (2004), fi Zelal al-quran,Beirut: Dar Al-Shorouk, vol. 35.[In persian]
  • Seyvati, Jalal al-Din Abd al-Rahman ibn Abi Bakr (1983), al-Durr al-Manthur, Beirut: Dar al-Ma'rifah for printing and publishing. [In persian]
  • Shihabi, Ibrahim Yahya (1997), Estrerategiah al-quran al-karim fi movajiha al-yahud al-aalamiah, Damascus: Publications of the Arab Writers Union. [In persian]
  • Sadeghi Tehrani, Muhammad (1985), al-furqan fi tafsir al-quran bel-quran va sunnah, Qom: Islamic culture, vol 2. [In persian]
  • Sadooq, Muhammad bin Ali bin Hussein (1997), Al-Amali, Tehran: Kitabchi, vol., 6. [In persian]
  • -------------- (1983), Al-Khisal, investigation: Ali Akbar Ghafari, Qom: Islamic Publication Foundation. [In persian]
  • -------------- (1988), Oyoun Akhbar Al-Ridha (PBUH), investigation: Mahdi Lajordi, Tehran: Jahan. [In persian]
  • -------------- (2006), Elal Al-Shara’ei’, Qom: Dawari. [In persian]
  • -------------- (2008), Mussanaffat al-sheikh al-saduq (Fazael al-shia'a), Investigated by: Editor board, Qom: Dar Al-Mujtabi. [In persian]
  • -------------- (1982), Ma’ani al-Akhbar, investigation: Ali Akbar Ghafari, Qom: Islamic Publishing Corporation. [In persian]
  • Saffar, Muhammad bin Hassan (1983), Bassa'er al-darajat fi faza'el a'al al-Muhammad (pbuh), investigation: Mohsen Kocheh Baghi, Qom: Ayatollah Marashi Najafi’s Book, Vol. 2. [In persian]
  • Taleghani, Mahmoud (1983), Partovi az Quran, Tehran: Sharek Sahami Intezar, vol.4. [In persian]
  • Tabatabaei, Muhammed Hussain (1970), Al-Mizan, fi tafsir al-quran, Beirut: Al-Alamy Publications Institution, vol. 2. [In persian]
  • Tabarani, Suleiman bin Ahmed (1978), Al-mu'jam al-Kabir, corrected by: Hamdi Abd al-Majid Salafi, Saad bin Abdullah Hamid and Khalid bin Abd al-Rahman Juraisi, Cairo: Ibn Taymiyyah Library, vol. 2. [In persian]
  • Tabarsi, Ahmed bin Ali (1982), al-ehtejaj ala ahl al-lujaj, investigation: Muhammad Baqer Khorasan, Mashhad: Mortada. [In persian]
  • Tabarsi, Fadl bin Hassan (1994), Majma'a Al-Bayan, Beirut: Al-Alamy Publications Institute. [In persian]
  • Tabari, Muhammad ibn Jarir (1967), Tarikh al-rosol va al-moluk (Tabari’s History), investigation: Muhammad Abu al-Fadl Ibrahim, Cairo: Dar al-Ma’arif, Vol.2. [In persian]
  • -------------- (1994), Jami al-Bayan, an taa'avil a'ayah al-quran, investigation: Bashar Awwad Maarouf and Issam Faris al-Harstani, Beirut: Al-Risala Institute. [In persian]
  • Tusi, Muhammad bin Hassan (1993), Al-Amali, investigation: The Be'esah Foundation, Qom: Dar Al-Thaqafah. [In persian]
  • Fatal Nishabouri, Muhammad bin Hassan (1996), Rawdat al-Wa’izin wa Basira al-Mu’tazin, investigation: Muhammad Mahdi Khorasan, Qom: Sharif al-Radi Publications. [In persian]
  • Fotouhi, Mahmoud (2014), methods of scholarly article writing, Tehran, Sakhn, Vol. 11. [In persian]
  • Fadlallah, Muhammad Hussein (1998), Men vah'ei al-quran, Beirut: Dar Al Malak. [In persian]
  • Garamaleki, Ahad Faramarz (2008), Religious Studies methodology, Mashhad, university of Islamic Sciences Razavi, Vol. 4. [In persian]
  • Kolleini, Muhammad bin Yaqoub (1986), Al-Kafi, investigation: Ali Akbar Ghaffari, Tehran: Dar Al-Kutub Al-Islamiyyah. [In persian]
  • -------------- (eds.) (1994), Proceedings of the First International Conference on Islamic Culture and Civilization, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance. [In persian]
  • Mawerdi, Abu al-Hasan Ali ibn Muhammad (1985), A'alam al-nobowwah, Beirut: Scientific Books House. [In persian]
  • Metz, Adam (2009), Islamic Civilization in the Islamic Century, Translated by: Alireza Zekavati Karaguzlou, Tehran: Amir Kabir, Vol. 4. [In persian]
  • Majlisi, Muhammad Baqer (1988), Bihar al-Anwar, investigation: a group of investigators, Beirut: Arab Heritage Revival House, Vol, 3. [In persian]
  • Muhsin bin Muhammad bin Abd Al-Nazer (1988), Hevar al-Rasul (pbuh) ma'a al-yahud, Kuwait: Dar Al-Da’wa. [In persian]
  • Al-Morsafi, Saad (1992), Al-rasul (pbuh) va al-yahud vajheha levajheh: moughuf al-yahud men resalh va alrasul (pbuh) Hawally: Al-Manar Islamic Library. [In persian]
  • Marefat, Muhammad Hadi (2009), shobahat va rodud haul al-quran al-Karim, Qom: Preface, vol. 4. [In persian]
  • Mughniyeh, Muhammad Jawad (2003), Al-Tafsir Al-Kashef, Qom: Dar Al-Kitab Al-Islami. [In persian]
  • Mufeed, Muhammad bin Muhammad bin Noman (1992), al-irshad fi ma'arafat hojajollah ala al-ebad, Qom: Al-Bayt Foundation (PBUH). [In persian]
  • Muqatil bin Suleiman Balkhi (2003), tafsir Muqatil, investigation: Ahmed Farid, Beirut: Scientific Book House. [In persian]
  • Nasafi, Abdullah bin Ahmad (1995), Madarek al-tanzil va haghaegh al-ha'avil, investigation: Marwan Muhammad Al-Shaar, Beirut: Dar Al-Nafas. [In persian]
  • Nawvi, Yahya bin Sharaf (1997), Al-Majmoo’ (Sharh Al-Muhadhdhab), Beirut: Dar Al-Fikr. [In persian]
  • Related to Sheikh Mufid, Muhammad bin Muhammad bin Numan (1992), Al-Ekhtisas, investigation: Ali Akbar Ghaffari and Mahmoud Muharrami Zarandi, Qom: The International Conference for the Millennium of Sheikh Al Mufid. [In persian]
  • Wahidi Nishabouri, Ali bin Ahmed (2010), Asbab nozul al-quran, investigation: Ahmed Saqr, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Jadeed. [In persian]