بازشناسی و تحلیل پیش انگاره های تحقق تمدن نوین اسلامی با رویکرد کلامی با تأکید بر اندیشه امام خامنه ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع)، قم، جمهوری اسلامی ایران

چکیده

امام خامنه ای به عنوان یک متفکر انقلابی مسئله مهمی بنام تحقق تمدن نوین اسلامی را مطرح نمودند که از نظر راه بردی دارای اهمیت است و پژوهش در این موضوع با رویکرد دینی و کلامی از حیث اینکه این موضوع با وعده الهی در قرآن همخوانی دارد، دارای اهمیت است. مسئله این است که اکنون تمدن غرب بر اساس مبانی لیبرالیستی و انسان شناسی اومانیستی به شدت در حال تبلیغ و گسترش است و نگرانی وجود دارد که در آینده نه چندان دور جوامع اسلامی از جمله کشور جمهوری اسلامی را در نوردد و این باآموزه های اسلامی و اهداف انقلاب اسلامی در تعارض است. امام خامنه ای در برابر تهاجم تمدنی غرب، تمدن نوین اسلامی را مطرح کرده اند. از این رو، جهت معرفت افزایی و تقویت بنیه فکری واعتقادی، باید به این پرسش پاسخ داده شود که: پیش انگاره ها و زیرساختهای کلامی و اعتقادی تحقق تمدن نوین اسلامی کدامند؟ پاسخ احتمالی این پرسش این است که باور به دین حداکثری و همراهی با اهلبیت(ع) و مانند آن می تواننداز بنیانهای تحقق تمدن نوین اسلامی محسوب شوند. این مقاله کوشیده است؛ با ابزار کتابخانه ای و نرم‌افزاری و با روش برهان سبرو تقسیم ابتدا همه فرضیه‌ها را مورد سنجش و امتحان قرار دهد و سپس موارد مقبول را انتخاب نماید و سرانجام به این نتیجه رضایت داده است که باور به دین حداکثری، توحید باوری، امامت محوری و انسان شناسی اسلامی از پیش انگاره های تحقق تمدن نوین اسلامی محسوب می شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Recognition and analysis of the preconceptions of the realization of the new Islamic civilization With a theological approach with emphasis on the thought of Imam Khamenei

نویسنده [English]

  • Assadollah Kurdfiroozjaei
Assistant Professor of Philosophy and Theology, Imam Sadegh Institute of Islamic Sciences- Qom- Islamic Republic of Iran.
چکیده [English]

The Supreme Leader, as a revolutionary thinker, raised an important issue called the realization of a new Islamic civilization, which is strategically important, and research on this issue has a religious and theological approach in that it is in line with the divine promise in the Qur'an. It matters. The problem is that Western civilization, based on liberal principles and humanistic anthropology, is now being widely propagated and there is concern that in the not-too-distant future it will permeate Islamic societies, including the Islamic Republic, with Islamic teachings and goals. The Islamic Revolution is in conflict. Imam Khamenei has proposed a new Islamic civilization in the face of the invasion of Western civilization. Therefore, in order to increase knowledge and strengthen the intellectual and doctrinal strength, the question must be answered: What are the preconceptions and theological and doctrinal infrastructures for the realization of the new Islamic civilization? The possible answer to this question is that belief in the maximum religion and association with the Ahl al-Bayt (AS) and the like can be considered as the foundations of the realization of a new Islamic civilization. This article has tried; Using library tools and referring to the Supreme Leader's website, and using the method of Sabro Taksim argument, he first tests and hypothesizes all the hypotheses and then selects the acceptable ones, and finally agrees with the conclusion that believing in the maximum religion, Monotheism, central Imamate and Islamic anthropology are considered as preconditions for the realization of a new Islamic civilization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern Islamic civilization
  • Western civilization
  • theology
  • anthropology
  • reason
  • Imamate
 ابن خلدون عبدالرحمن بن محمد(1363)، مقدمه ابن خلدون، به کوشش:علی عبدالواحد، قاهره: دارالنهضه.
 ابن سینا، حسین بن عبدالله(1361)، الاشارات والتنبیهات، تهران: نشرکتاب.
  ابن فارس، احمدبن فارس(1404ق)، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمدبن مکرم(1414ق)، لسان العرب، بیروت: دارالفکر.
 اکبری، مرتضی و رضایی، فریدون(1394)، واکاوی شاخصه‌های تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری، دوفصلنامه الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، دوره سوم، بهار و تابستان صص85-108.
بازرگان، مهدی(1381)، آخرت و خدا، هدف بعثت انبیا، فصلنامه کیان، شماره 28.
بابایی، حبیب­الله(1396)، تبارشناسی مهوم تمدن در غرب جدید، آیینه پژوهش، سال بیست و هشتم، شماره اول، فروردین و اردیبهشت، صص53-62.
بابایی، حبیب­الله(1393)، کاوش­های نظری در الهیات و تمدن، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
بهمنیاربن المرزبان(بی تا)، التحصیل، تهران: دانشگاه تهران.
بیگدلی، عطاءالله(1396)، تمدن­شناسی، درآمدی برظهور و افول تمدن­ها و وضعیت تمدنی انقلاب اسلامی، تهران: بسیج دانشجویی دانشگاه امام­صادق(ع).
جعفری، محمدتقی(1362)، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، تهران: فرهنگ اسلامی.
جمعی از نویسندگان(1396)، مجموعه مقالات نخستین هفته علمی تمدن نوین اسلامی،  تهران: شرکت چاپ و انتشارات.
 جهان بین، فرزاد و معینی پور، مسعود(1393)، فرایند تحقق تمدن اسلامی از منظر حضرت آیت الله خامنه‌ای، فصلنامه پژوهش‌های مطالعاتی انقلاب اسلامی، سال یازدهم، زمستان، شماره 39، صص29-46.
حقایقی، سیدحسین(1396)، تمدن نوین اسلامی، تهران: شرکت چاپ و انتشارات.
 حلی، حسن بن یوسف(1407ق)، کشف المراد، تعلیقه: حسن حسن زاده آملی، قم: انتشارات اسلامی.
 خامنه‌ای، سید علی(2/8/1382)، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام در سالروز عید سعید مبعث‏؛ قابل دسترسی در نرم افزار حدیث ولایت.
 خامنه‌ای، سید علی(31/6/1366)، بیانات در چهل‏ودومین مجمع عمومى سازمان ملل؛ قابل دسترسی در نرم­افزار حدیث ولایت.
 خامنه‌ای، سید علی(31/6/1366)، بیانات در چهل‏ودومین مجمع عمومى سازمان ملل؛ قابل دسترسی در نرم­افزار حدیث ولایت.
خامنه‌ای، سیدعلی(14/7/1379)، بیانات در جمع اساتید و طلاب حوزه علمیه قم در مدرسه فیضیه.
  خامنه‌ای، سیدعلی(12/9/1379)، بیانات در دیدار کارگزاران نظام.
 خامنه‌ای، سیدعلی(14/11/1390)، خطبه‌های نماز جمعه تهران + ترجمه خطبه عربی.
 خامنه‌ای، سیدعلی(14/3/1372)، بیانات در خطبه‏هاى نماز جمعه تهران‏؛ قابل دسترسی در نرم­افزار حدیث ولایت.
خامنه‌ای، سیدعلی(14/3/1384)، بیانات در مراسم شانزدهمین سالگرد ارتحال امام خمینى (ره)؛ قابل دسترسی در نرم­افزار حدیث ولایت.
 خامنه‌ای، سیدعلی(17/09/ 1387)، پیام به کنگره عظیم حج؛ قابل دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=4821
 خامنه‌ای، سیدعلی(19/2/1384)، بیانات در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه‏هاى استان کرمان‏؛ قابل دسترسی در نرم­افزار حدیث ولایت.
خامنه‌ای، سیدعلی(25/9/1371)،  بیانات در دیدار جمعی از زنان.
 خامنه‌ای، سیدعلی(31/5/1395)، بیانات در دیدار ائمه جماعات مساجد استان تهران.
خامنه‌ای، سیدعلی(5/7/1383)، بیانات در دیدار با جوانان نخبه و دانشجویان‏؛ قابل دسترسی در نرم­افزار حدیث ولایت.
  خامنه‌ای، سیدعلی(6/6/1396)، بیانات در دیدار طلاب حوزه‌های علمیه استان تهران.
خامنه­ای، سیدعلی(1391)، انسان 250 ساله، تهران: مؤسسه جهادی صبا.
خسروپناه، عبدالحسین(1383)، کلام جدید، قم: مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه.
  خمینی، سیدروح الله(1385)، صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
خوئی، میرزا حبیب الله(بی تا)، منهاج البراعه فی شرح نهج‌البلاغه، تهران، مکتبه الاسلامیه.
 دورانت، ویلیام جیمز(1385)، تاریخ تمدن، ترجمه: احمد آرام و دیگران، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
 دیویس، تونی(1378)، اومانیسم، ترجمه: عباس مخبر، تهران، نشر مرکز.
  سروش، عبدالکریم(1374)، مدارا و مدیریت، تهران: صراط.
 السیوری الحلی، مقدادبن عبدالله(1405ق)، ارشادالطالبین الی نهج المسترشدین، قم: آیت الله مرعشی نجفی.
 شریف الرضی، محمدبن حسین(1414ق)، نهج‌البلاغه، تحقیق: صبحی صالح، قم: هجرت.
 طباطبایی، سیدمحمدحسین(1371)، شیعه در اسلام، قم: هجرت.
 طباطبایی، سیدمحمدحسین(1390ق)، بیروت: مؤسسه الاعلمی.
 طوسی، خواجه نصیرالدین(1405ق)، تلخیص المحصل، بیروت: دارالاضواء.
عمید، حسن(1364)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیرکبیر.
 فارابی، ابونصر(1405ق)، فصول منتزعه، تهران: الزهرا.
  فارابی، ابونصر(بی تا)، آراء اهل المدینه الفاضله و مضاداتها، بی‌جا: مکتبه الهلال.
فاضل قانع، حمید(1396)، ظرفیت‌های تمدنی اسلام، قم: مرکزبین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص).
 فیاض لاهیجی، عبدالرزاق(1383)، گوهرمراد، تهران: نشرسایه.
فیاض لاهیجی، عبدالرزاق(بی تا)، شوارق الالهام، اصفهان: انتشارات مهدوی.
  کردفیروزجائی، اسداله(1398)، اعتبار سنجی کارکرد معرفتی عقل با تأکید بر اندیشه شیخ مفید، دوفصلنامه عقل و دین، سال یازدهم، شماره بیستم، بهار و تابستان، صص125-148.
 کلینی، محمدبن یعقوب (1407ق)، اصول کافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
 لیثی واسطی، علی بن محمد(1376)، عیون الحکم والمواعظ، قم: دارالحدیث.
 مطهری، مرتضی(1377)، مجموعه آثار، ج2 و 4، تهران: صدرا
 مظفر، محمدرضا(1379)، المنطق، قم: دارالعلم.
مظفر، محمدرضا(1422ق)، دلائل الصدق لنهج الحق، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
 نراقی، ملامهدی(1369)، انیس الموحدین، تهران: الزهراء.
یاوری سرتختی، محمدجواد(1398)، ظرفیت نظام آموزشی امامیه(با تأکید بر پنج قرن نخست هجری)، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره دوم، شماره اول، بهار و تابستان.