مؤلفه‌های تدوین خط‌مشی‌های عمومی در دولت اسلامی با رویکرد تمدن‌سازی نوین اسلامی (با محوریت بیانات مقام معظم رهبری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، جمهوری اسلامی ایران

2 استاد مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

3 دانشیار مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

4 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

چکیده

خط‌مشی‌های عمومی، تصمیماتی هستند که نظام خط‌مشی‌گذاری در قالب مراحل خط‌مشی‌گذاری و برای حل مسائل عمومی اتخاذ می‌کند. فرآیند خط‌مشی‌گذاری در سه حوزه تدوین، اجرا و ارزشیابی می‌باشد، که نقش تدوین در آن برجسته است. اکنون که در گام سوم از گام‌های پنج‌گانه تمدن نوین اسلامی، یعنی دولت اسلامی قرار داریم، ضرورت شناخت مؤلفه‌های تدوین خط‌مشی‌های عمومی در دولت اسلامی، به‌عنوان گامی در جهت تحقق جامعه اسلامی و نهایتأ تمدن نوین اسلامی حائز اهمیت است. لذا هدف از این پژوهش، ارزیابی مؤلفه‌های تدوین خط‌مشی‌های عمومی در دولت اسلامی با رویکرد تمدن‌سازی نوین اسلامی می‌باشد. روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی، با مطالعه‌ی کتابخانه‌ای و بررسی اسناد و مدارک از طریق جستارهای مرتبط با عنوان پژوهش، از سایت رسمی مقام معظم رهبری می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ابعاد مؤلفه‌های تدوین خط‌مشی‌های عمومی در دولت اسلامی به عواملی چون اطلاعات، دانش و بصیرت بستگی دارد. نتیجه‌گیری کلی اشاره به آن دارد که، خط‌مشی‌های عمومی بایستی طوری تدوین شود که در آن به ارزش‌ها و هنجارهای جامعه، منافع و مصلحت عامه مردم، عوامل تعیین‌کننده حد و مرزها، انعطاف و آینده‌نگری، اخلاق‌مداری، شفافیت و روشنی، قابلیت انطباق، قابل فهم بودن و مسائل و مشکلات عموم مردم توجه گردد، تا با گذر از دولت اسلامی و تحقق جامعه اسلامی، زمینه ایجاد تمدن نوین اسلامی محقق گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Components of Compiling Public Policies in Islamic State With the approach of modern Islamic civilization (With the focus on the statements of the Supreme Leader)

نویسندگان [English]

  • Davoud Hosseinpour 1
  • Fattah Sharif zadeh 2
  • Vajhollah Ghorbanizadeh 3
  • Yousef Zal 4
1 Associat Professor of Public Management, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 Professor of Public Management, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
3 Associat Professor of Public Management, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
4 Ph.D. Student of Public Management, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Public policies are decisions made by the policy system in the form of policy steps to solve public issues. The process of policy making is in three areas Compiling, implementation and evaluation, The role of Compiling is prominent. Now that we are in the third step of the five steps of the modern Islamic civilization, the Islamic State, The necessity of understanding the components of public policy Compiling in Islamic State, It is important as a step towards the realization of Islamic society and ultimately of modern Islamic civilization. Therefore, the purpose of this study is to evaluate the components of Compiling public policies in Islamic State with the approach of modern Islamic civilization. The research method, qualitative content analysis, library study and document review Through research related to the title of the research, is the official site of the Supreme Leader. The findings show that the dimensions of the components of public policy Compiling in Islamic State depend on factors such as information, knowledge and insight. The general conclusion is that, the general policies should be formulated in such a way Where the values and norms of society, the interests and interests of the general public, the determinants of boundaries, the flexibility and the future, Consider ethics, transparency and clarity, adaptability, comprehensibility and issues and problems of the general public, With the passage of Islamic State and the realization of Islamic society, the ground for the creation of a new Islamic civilization will be realized.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Compilation of public policy
  • Civilization
  • Modern Islamic Civilization
  • Islamic Society
  • Islamic State
  • The Civilization Approach
آوتویت، ویلیام و باتامور، تام (1392)، فرهنگ علوم اجتماعی قرن بیستم، ترجمه‌ی حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
آیینه‌وند، صادق (1395)، اندیشمند مصلح مالک بن نبی، چاپ دوم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
اصغری، حفیظ‌الله(1396)، مؤلفه‌های تدوین خط‌مشی از سنت علوی (ع)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، مؤسسه آموزش عالی علوم انسانی، جامعه‌المصطفی‌العالمیه.
الوانی، سیدمهدی(1393)، تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی (ویراست دوم)، چاپ نوزدهم، تهران: نشر سمت.
الوانی، سیدمهدی؛ پورعزت، علی‌اصغر و نجابت، انسیه، (1394)، بررسی دلایل اثربخش نبودن عملکرد سیستم خط‌مشی‌گذاری ایران در زمینه فقرزدایی (مطالعه موردی: لایحه «فقرزدایی در کشور جمهوری اسلامی ایران»)، تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه، مدیریت دولتی، دوره7، (شماره1): صص1-18.
الوانی، سیدمهدی و شریف‌زاه، فتاح(1392)، فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
امامی، سیدمجتبی(1395)، تبیین مؤلفه‌های ظرفیت خط‌مشی‌های انقلاب اسلامی در لایه‌های تمدنی بر اساس اندیشه مقام معظم رهبری، دومین همایش ملی تمدن اسلامی، تهران: دانشگاه شاهد.
بشیریه، حسین(1386)، آموزشدانشسیاسی، چاپهشتم، تهران: نشرنگاهمعاصر.
بورلو، ژوزف(1386)،تمدناسلامی، ترجمه‌یاسداللهعلوی، مشهد،:بنیادپژوهش‌هایاسلامی.
جوادیآملی،عبدالله(1391)،جامعهدرقرآن، قم:مرکزبین‌المللینشراسراء.
جوادیآملی،عبدالله(1385)،ولایتفقیهولایتفقاهتوعدالت، قم:مرکزبین‌المللینشراسراء.
چیت‌سازان، علیرضا و آرام، محمدرضا(1395)، بازخوانی الگوی نهادی «تکافل اجتماعی» در اداره امور عمومی در گستره تمدن نوین اسلامی، دومین همایش ملی تمدن نوین اسلامی، تهران: دانشگاه شاهد.
دانایی‌فرد، حسن(1388)، روش‌شناسی تدوین خط‌مشی ملی کارآفرینی کشور: چارچوبی مفهومی، توسعه کارآفرینی، سال دوم، (شماره 6): صص 125-155.
دهخدا، علی‌اکبر(1377)، لغت‌نامه دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
روح‌الامینی، محمود(1394)، زمینه فرهنگ‌شناسی: تألیفی در انسان‌شناسی فرهنگی و مردم‌شناسی، تهران: نشر عطار.
شریف‌زاده، فتاح؛ سیدنقوی، میرعلی؛ واعظی، رضا و نقوی حسنی، سیدعلیرضا، (1398)، ارائه‌ی الگوی الزامات خط‌مشی‌گذاری آینده‌محور برای صنعت نفت ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی سیاست‌گذاری عمومی، دوره‌ی 5، (شماره 3): صص 45-61.
شریف‌زاده، فتاح و معدنی، جواد(1396)، مفاهیم اساسی و پیشرفته دانش تصم‌گیری و خط‌مشی‌گذاری عمومی، تهران: انتشارات قلم همت.
عالم، عبدالرحمن(1387)، بنیادهایعلمسیاست، چاپهجدهم، تهران،: نشرنی.
عمید، حسن(1390)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: نشر امیرکبیر.
غلامی،رضا(1396)،فلسفهتمدننویناسلامی،تهران: نشرسورهمهر.
فیرحی، داود(1392)، نظامسیاسیودولتدراسلام، چاپدهم، تهران: نشرسمت.
قلی‌پور، رحمت‌الله(1392)، تصمیم‌گیری سازمانی و خط‌مشی‌گذاری عمومی، چاپ چهارم، تهران: نشر سمت.
قلی‌پور، رحمت‌الله؛ عباسی، طیبه؛ هادی و مهدی(1397)، شناسایی عوامل تسهیل‌کننده‌ شواهد محور کردن فرایند خط‌مشی‌گذاری در حوزه‌ علوم، تحقیقات و فناوری، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دوره8، (شماره26)، صص65-84.
قنبردوست، مجتبی(1396)، واکاوی نظریه‌های دولت‌سازی در تمدن‌های غربی و اسلامی، سومین همایش ملی تمدن نوین اسلامی، تهران: دانشگاه شاهد.
کشاورز شکری، عباس؛ رحیمیان، محمد؛ و رهنما، مهدی(1395)، بررسی موانع تحقق تمدن‌سازی نوین اسلامی و ارائه راهکارهای کاربردی، دومین همایش ملی تمدن نوین اسلامی، تهران: دانشگاه شاهد.
لوکاس، هنری استیون(1366)، تاریخ تمدن، ترجمه‌ی عبدالحسین آذرنگ، تهران: انتشارات کیهان.
محمدی مزرعی، خدیجه و نادری، مهدی(1395)، بایسته‌های دولت اسلامی در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی بر اساس آراء و دیدگاه‌های مقام معظم رهیری (مدظله‌العالی)، دومین همایش ملی تمدن نوین اسلامی، تهران: دانشگاه شاهد.
مرکزمطالعاتراهبردیناجا(1395)،نظموامنیتدررویکردتمدنیباتأکیدبرتمدننویناسلامی، تهران:مرکزمطالعاتراهبردیناجا.
مصباحیزدی،محمدتقی(1377)،حقوقوسیاستدرقرآن، قم: مرکزبین‌المللینشراسراء.
معین، محمد(1390)،فرهنگفارسی،تهران: انتشاراتامیرکبیر.
مومن کاشانی، نوشین(1397)، تدوین مدل تمایل ‌خط‌مشی‌گذاران به اقتباس خط‌‌مشی دولت باز در ایران مبتنی بر چارچوب اشاعه خط‌‌مشی، رساله دکترای مدیریت دولتی، مؤسسه‌ی عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
مهدی‎‌زاده، حسین(1394)، بینش تمدنی، منظومه‌ی اعتقادات اجتماعی، تقریری از کلام اجتماعی حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری، چاپ سوم، قم: نشر کتاب فردا.
نجفی، موسی(1393)، نظریه تمدن جدید اسلامی، فلسفه‌ی تکامل تمدن اسلامی و جوهر افول یابنده‌ی تمدن غرب، چاپ سوم، اصفهان: نشر آرما.
نجفی، موسی و یوسفی، بتول(1397)، نسبت نظام مردم‌سالاری دینی با تمدن غرب (تمدن موجود) و تمدن مهدوی (تمدن موعود)، جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال نهم، (شماره اول): صص1-19.
نوری، عباس(1396)، دولت اسلامی؛ شاخص‌ها و موانع تحقق آن در اندیشه‌ی مقام معظم رهبری، سومین همایش ملی تمدن نوین اسلامی، تهران: دانشگاه شاهد.
هانتینگتون،ساموئل، (1374)،نظریهبرخوردتمدن­ها،ترجمه‌یمجتیامیری،تهران:دفتر مطالعاتسیاسیوبین‌المللی.
Birkland, T. (2001), Scientists and Coastal Hazards: Opportunities for Participation and Policy  Change. Environmental Geosciences, Vol. 8, N. 1, pp. 61-67.
Bloomberg, L. D., & Volpe, M. (2012), “Completing your qualitative dissertation: A roadmap from beginning to end”.
Coates, J. F. (2010), "The future of foresight—A US perspective", Technological Forecasting & Social Change, 77, 1428–1437.
Dye,T. (2002), Understanding Public Policy. New Jersey: Prentic Hall.
Flick, U. (2014). An introduction to qualitative research.
Habegger, B. (2010), “Strategic foresight in public policy: Reviewing the experiences of the UK, Singapore, and the Netherlands”, Futures, 42, 49–58.
Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldaäna, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook (Third edition.). Thousand Oaks, California.
Patton, M. Q. (2015). Qualitative research and evaluation methods: Integrating theory and practice (4th Edition).
 
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌الله‌العظمی سبحانی (1390)، «ضرورت تشکیل حکومت»، www.tohid.ir
 دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای، مجموعه‌ی بیانات مقام معظم رهبری، «تمدن نوین اسلامی»،www.khamenei.ir
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (1392)، «ولایت فقیه»، www.imam-Khomeini.ir