Realism in the study of modern Islamic civilization

Dadjoo, Ibrahim

doi:10.22070/nic.2019.901

Realism in the study of modern Islamic civilization

Document Type : Original Article

Author

Ibrahim Dadjoo

Associate Professor, Institute of Islamic Culture and Thought

10.22070/nic.2019.901

Abstract

The new Islamic civilization is based on the Iranian Islamic model of progress and this also depends on the Islamic humanities. Islamic humanities also depend on the type of approach we have towards it. In the case of Islamic humanities, and consequently in the case of the Iranian Islamic model of new Islamic progress and civilization, two main approaches can be distinguished: the unrealistic approach and the realistic approach. Unrealistic approaches are mainly contractualist approaches, they do not believe in reality and cognition of reality, and in recognizing the three, instead of looking at reality and realistic principles, they comment on the definition, contract and de dicto that individuals and correspondents are granted. Realist approaches believe in reality and cognition of reality, and in recognizing the three, instead of looking at the definition, contract, and dictation of individuals and schools, they place them on the axis of reality, the realist, and de facto foundations that should They are discussing. The orthodoxy of the earlier ones and the contractualism of the later ones (which make up almost all the philosophies and philosophies of the contemporary Western sciences) are unrealistic approaches; And the realism of the ancients and the approximate realism (which is crystallized in the essentialism and realism of the last forty years in the West, which is largely unknown in Iran) are realistic approaches. Reconstruction of the earlier realism and approximate realism, based on the strong realism of Islamic philosophy, has led me to a new strong realism. Based on this strong new realism, the three seem to be interdependent, and their explanation requires a "single theory" that can provide realistic explanations of the three. The present article follows this new approach.

Keywords

20.1001.1.2676525.1398.2.1.4.2

References

الاشعری، ابوالحسن (1953م)، اللمعفی‌الرّدعلیاهلا لزیغوالاهواءوالبدع، به کوشش جوزف مک کارتی، لبنان بیروت.
ابن‌سینا، (1403 ق)، الاشارات و التنبیهات، با شرح خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، دفتر نشر کتاب، چاپ دوم.
ابن‌سینا، (1390 ش)، الهیات از کتاب شفاء، ویرایش و ترجمه ابراهیم دادجو، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم.
ابن‌فرقل(1972 م)، نشأهْ الآراء و المذاهب و الفرق الکلامیهْ، مصر ـ قاهره، جلد 1.
اعتماد، شاپور (به کوشش)(1375 ش)، دیدگاه‌ها و برهان‌ها: مقاله‌هایی در فلسفه علم و فلسفه ریاضی، ایران ـ تهران، نشر مرکز.
الیس، برایان، ذات‌گرایی علمی، ترجمه و پژوهش ابراهیم دادجو، ایران-تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، درشرف چاپ.
باقری، خسرو(1386)، «علم دینی: امکان، ماهیت و ضرورت»، در مجموعه مقالات کنفرانس توسعه دانش و فناوری در ایران، ج 1، ایران-تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی .
باقری، خسرو(1382 ش)، هویت علم دینی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول.
بیگی، هادی(تابستان 1391 ش)، «بررسی و نقد رویکرد طه عبدالرحمن به اسلامی‌سازی علوم انسانی»، ایران ـ تهران، فصلنامه «ذهن»، شماره 50.

10. بیگی، هادی(1392 ش)، «روش‌شناسی فلسفه تحلیلی ـ کاربردی طه عبدالرحمن با تأکید بر مسئله هویت انسان معاصر»، فصلنامه «ذهن»، شماره 55، زمستان.

11. جوادی آملی، عبدالله(1386ش)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، تحقیق احمد واعظی، ایران-قم، اسراء.

12. جمعی از نویسندگان(1385 ش)، علم دینی (دیدگاه‌ها و ملاحظات)، تدوین و تعلیقات سیدحمیدرضا حسنی و...، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.

13. حجازی السقاء، محمد(1988م)، صحه اصول مذهب اهل المدینهْ، مصر ـ قاهره.

14. خراسانی، آخوند محمدکاظم(1416ق)، کفایه الاصول، مع حواشی المحقق المیرزا ابی‌الحسن المشکینی، تحقیق الشیخ سامی الخفاجی، ایران-قم، منشورات دارالحکمه، الطبعه الاولی.

15. خسروپناه، عبدالحسین(1393ش)، در جستجوی علوم انسانی اسلامی، ایران ـ تهران، دفتر نشر معارف، چاپ اول.

16. دادجو، ابراهیم(تابستان 1397)، مقاله «ذات‌گرایی جدید در فلسفه علم معاصر(جریانی مهمّ امّا ناآشنا در ایران معاصر)»، ایران- تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، فصلنامه «ذهن»، شماره 74.

17. دادجو، ابراهیم، ذات‌گرایی جدید در فلسفه علم معاصر(جریانی مهمّ امّا ناآشنا در ایران معاصر)، تألیف و ترجمه، ایران- تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در شرف چاپ.

18. دادجو، ابراهیم، مابعدالطبیعه از نگاه ارسطو و ابن‌سینا، ایران-تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1390ش.

19. دادجو، ابراهیم، واقع‌گرایی در علوم انسانی اسلامی، ایران- تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در شرف چاپ.

20. رایشنباخ(1371 ش)، پیدایش فلسفه علمی، ترجمه موسی اکرمی، ایران ـ تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول.

21. رضایی، رحمت‌الله(زمستان 1383ش)، «استنتاج معطوف به بهترین تبیین و توجیه گزاره‌های مربوط به عالم خارج»، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، فصلنامه علمی پژوهشی «معرفت‌ فلسفی»، سال دوم، شماره دوم.

22. زیباکلام، سعید(1385ش)، «تعلّقات و تقویم دینی علوم»، در سید حمیدرضا حسنی و دیگران، علم دینی: دیدگاه‌ها و ملاحظات، ایران-قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

23. سروش، عبدالکریم(1371ش)، اوصاف پارسایان، ایران-تهران، صراط.

24. سروش، عبدالکریم(1370ش)، تفرّج صنع، ایران-تهران، سروش.

25. سوزنچی، حسین(بهار 1391)، گفتگو با نشریه پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی، شماره 1، ویژه‌نامه نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی.

26. سوزنچی، حسین(1388 ش)، معنا، امکان و راهکارهای تحقق علم دینی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، چاپ اول.

27. سید قطب(1394ش)، ویژگیهای ایدئولوژی اسلامی، سید محمد خامنه‌ای، ایران-تهران، بعثت،چاپ اول.

28. شریفی، احمدحسین(1393 ش)، مبانی علوم انسانی اسلامی، انتشارات آفتاب توسعه، چاپ اول.

29. صدرالمتألهین شیرازی، محمد(1981م)، الحکمه المتعالیه فی‌الاسفار العقلیه الاربعه، لبنان ـ بیروت، داراحیاء التراث العربی، الطبعه الثانیه.

30. طباطبائی، سید محمدحسین(1378ش)، نهایهْ الحکمهْ، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی، ایران- قم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول.

31. طباطبائی، محمدحسین و مطهری، مرتضی (1374 ش)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ایران ـ قم، انتشارات صدرا، چاپ هشتم.

32. عارفی، عباس(1388 ش)، مطالبقت صور ذهنی با خارج، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.

33. الغزالی(1421 ق / 2000 م)، تهافت‌الفلاسفهْ، لبنان ـ بیروت، دارالکتب العلمیهْ، الطبعه الاولی.

34. الغزالی(1428 ـ 1429 ق)، مجموعهْ رسائل، رسالهْ القسطاس المستقیم، لبنان ـ بیروت، دارالفکر.

35. قبادی، خسرو(1379ش)، دیدگاه‌های مختلف در باره دانشگاه اسلامی، به سفارش شورای عالی انقلاب اسلامی.

36. کاپلستون، فردریک(1376 ش)، تاریخ فلسفه، جلد 8، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات سروش، چاپ دوم.

37. گلشنی، مهدی(1385ش)، از علم سکولار تا علم دینی، ایران-تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

38. گلشنی، مهدی، دیدگاههای(1369ش)، فلسفی فیزیکدانان معاصر، ایران- تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.

39. مصباح یزدی، محمد تقی(1379 ش)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، ایران- تهران، شرکت چاپ و نشر بین الملل سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ چهارم.

40. مصباح یزدی، محمدتقی(1375ش)، «تبیین مفهوم مدیریت اسلامی»، معرفت، شماره 17.

41. مصباح یزدی،محمد تقی(1392ش)، رابطه علم و دین، تحقیق و نگارش علی مصباح، ایران-قم، مؤسسه امام خمینی(ره).

42. مطهری، مرتضی(1369ش)، آشنایی با علوم اسلامی، ج. 1، ایران-تهران، صدرا.

43. مطهری، مرتضی(1371ش)، ده گفتار، ایران-تهران، صدرا.

44. مطهری، مرتضی(1386 ش)، نهضت‌های اسلامی در صد ساله اخیر، ایران ـ تهران، انتشارات صدرا، چاپ سی و چهارم.

45. المظفر، محمدرضا(1386ش)، اصول الفقه، تحقیق صادق حسن‌زاده المراغی، ایران-قم، منشورات العزیزی، الطبعه الثانیه.

46. المظفر، محمدرضا(1980 م / 1400 ق)، المنطق، لبنان ـ بیروت، دارالتعاریف.

47. ملکیان، مصطفی(1381ش)، راهی به رهایی، ایران-تهران، نگاه معاصر.

48. منصوری، علیرضا(1393 ش)، «استقرای بدبینانه و رئالیسم‌ علمی»، در جمعی از محققان، رئالیسم، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.

49. میرباقری، سیدمحمدمهدی (1387ش)، گفتگوی علمی پیرامون مفهوم علم دینی، ایران-قم، فجرولایت.

50. ناصر خاکی، حسن و نجم، نجمه(1391ش)، « معنا‌یابی علوم انسانی اسلامی در گفتمان‌های اسلام‌گرای معاصر»، در فصلنامه علمی پژوهشی« ذهن»، فصلنامه گروه معرفت شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، شماره50، تابستان.

51. نصر، سیدحسین، «جهان بینی اسلامی و علم جدید»، در سید حمیدرضاحسنی و دیگران، علم دینی: دیدگاه‌ها و ملاحظات.

52. ولایی، عیسی (1391 ش) ، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، نشر نی، چاپ نهم .

Psillos, Stathis, Knowing the Structure of Nature, Essays on Realism and Explanation, Palgrave, MacMillan, 2009.
Sankey, Howard, Scientific Realism and the Rationality of Science, Published by Ashgate Publishing Company, England, 2007.