Pathology of the ideological approach to religion in the revival of Islamic civilization

Document Type : Original Article

Author

Researcher at Imam Khomeini Institute, Qom, Iran

Abstract

One of the most important grand plans for the revival of Islamic civilization and the exit of the Islamic world from the state of backwardness and decline of civilization has been the project of "ideologizing Islam”. The program initially began with Seyed Jamal's approach to Islam and the Islamic world and was followed by her successors. In this approach, Islam is introduced as the most important instrument for the development of Arab society during the early years of Islam’s emergence, being able to create Islamic civilization in a short period and can be reused to bring the Islamic world to the forefront once again. The most famous preachers of the two famous intellectuals of the Islamic world, i.e.  Dr. Ali Shariati in the Shiite sect and Seyyed Qutb in the Sunni sect, has taken this approach. This is a new approach to religion and a new interpretation of the Qur'an that is completely different from the interpretation of traditional scholars in the Shiite and Sunni seminaries. Regarding the wide influence of this approach among scholars in the Islamic world, this approach made most of the society inclined to religion, especially its civilization dimension. However, despite this pros, such intellectuality brought about such political and Jihandi groups as Muslim Brotherhood, Taliban, Al-Qa’edah, ISIS etc. in Sunni sect, and Mujahedin organization, Forghan, etc. in Shiite sect. In this research, the author has attempted to study the civilizational potentials and their threats to religion, specially the Qur’an through the analysis of the fundamentals of this approach.

Keywords


ارشاد، حسین، (2020)، هرمنوتیک و روانشناسی تکفیر،
http://www.rawanonline.com/hermeneutics-takfeer-htm/
الافغانی، السید جمال‌الدین الحسینی، (2002م)، الآثار الکامله، ج1-8، با تحقیق سید هادی خسروشاهی، القاهره: مکتبه الشروق الدولیه.
برزگر، ابراهیم، (1392)، مجرای فهم تکفیری­ها: مشابهت‌های تکفیری­ها و خوارج، فصلنامة پژوهشهای راهبردی سیاست، سال دوم، شماره 7، صص147-164.
جعفریان، رسول، (1389)، جریان‌ها و سازمان‌های سیاسی ایران، قم: نشر علم.
---------- (1382)، سید اسدالله خرقانی روحانی نوگرای روزگار مشروطه و رضاشاه، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
حلبی، علی‌اصغر، (1356)، زندگی و سفرهای سیدجمال‌الدین اسدآبادی، تهران: انتشارات زوار.
حورانی، آلبرت، (1970)، الفکر العربی فی عصر النهضه، بیروت: دار النهار للنشر.
خرقانی، سید اسد الله، (1382)، روح التمدن و هویت الاسلام، ضمیمه کتاب سید اسدالله خرقانی، روحانی نوگرای روزگار مشروطه و رضاشاه، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
---------- (1339)، محوالموهوم و صحو المعلوم یا راه تجدید عظمت و قدرت اسلامی، تهران: نشر غلامحسین نورمحمدی خمسه‌پور.
خمینی، روح الله، (1389)،  صحیفه امام، ج3، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام(ره).
داوری اردکانی،‌ رضا، (1394)، خرد سیاسی در زمان توسعه نیافتگی، تهران: نشر سخن.
راش، مایکل، (1383)، جـامعه و سـیاست، تـرجمه منوچهر صبوری، تهران: سمت.
رائین، اسماعیل، (1357)، فراموشخانه و فراماسونری در ایران، ج1، تهران: انتشارات امیرکبیر.
رشیدرضا، سید محمد، (2010م)، مجلة المنار، 35ج، کویت: المکتبه الشامله.
زرنگار، حنیف، (بی‌تا)، یادی از یار(شرح مختصری از زندگی‌ حیدرعلی قلمداران)،www.aqeedeh.com.
السید، رضوان، ( 1383)، اسلام سیاسی معاصر در کشاکش هویت و تجدد، ترجمه مجید مرادی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
سروش، عبدالکریم، (۱۳۷۶)، فربه‌تر از ایدئولوژی، تهران: موسسه فرهنگی صراط.
شریعتی، علی، (بی‌تا )، مجموعه آثار، ج1، با مخاطب‌های آشنا، تهران:  حسینه­ی ارشاد.
---------- (1375)، مجموعه آثار، ج11، تاریخ تمدن1، تهران: نشر قلم.
---------- (1377)، مجموعه آثار، ج4، بازگشت، تهران: انتشارات الهام.
---------- (1375)، مجموعه آثار، ج5، ما و اقبال، تهران: انتشارات الهام.
---------- (1364)، مجموعه آثار، ج35، آثار گونه‌گون، تهران: نشر دیدار.
عبدالحمید، محسن، (1983)، جمال الدین الافغانی المصلح المفتری علیه، بیروت: موسسه الرساله.
 علیجانی، رضا، (۱۳۸۰)، ایدئولوژی ضرورت یا پرهیز، تهران: انتشارات چاپخش.
قطب، سید، (1393)، نشانه‌های راه، ترجمه «معالم فی الطریق، محمود محمودی، مرکز نشر اندیشه اسلامی.،«www.ghotb@gmahl.com»
--------- (بی تا)، ویژگی‌های ایدئولوژی اسلامی، ترجمه«خصائص التصور الاسلامی»، سید محمد خامنه‌ای، تهران: بعثت.
کچوئیان، حسین، (بی تا)، مقدمه‌ای بر کتاب فلسفه سیاسی شریعتی، بی جا.
----------- (1376)، پایان ایدئولوژی، تهران: موسسه کیهان.
الگار، حامد، (1359)، نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: انتشارات توس.
لاریـن، خـورخه، (1380)، مـفهوم ایدئولوژی، ترجمه فریبرز مجیدی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
مجتهدی، کریم، (1385)، سیدجمال الدین اسدآبادی و تفکر جدید، چاپ دوم، تهران، نشر تاریخ ایران.
مدد‌پور، محمد، (1389)، سیر تفکر معاصر 2، چاپ چهارم، انتشارات سوره مهر.
مصباح یزدی، محمد تقی، (‌1361)، ایدئولوژی تطبیقی، قم: مؤسسه در راه حق.
مطهری، مرتضی، (1395)، مسئله شناخت، مجموعه آثار شهید مطهری، ج13، تهران: صدرا.
نصری، هانی یحیی، (2011م)،  الإسلام لیس إیدیولوجیا، قاهره: دار الفکر المعاصر.
هویدی، فهمی، (1993)، الاسلام و الدیمقراطیه، قاهره: مرکز الاهرام.
وینسنت، اندرو، (1378)، ایدئولوژی‌های مدرن سیاسی‌، ترجمه‌ مرتضی ثاقب‌فر، تهران: ققنوس.