تبیین نقش قانون الهی در پایایی تمدن اسلامی از نظرگاه آیت‌الله جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی، قم، جمهوری اسلامی ایران

2 دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه تهران و مدرس تفسیر و علوم قرآن موسسه عالی اسراء

چکیده

امروزه هویت فردی و اجتماعی بشر به حوزة تمدنی بستگی دارد که به آن تعلّق دارد، هر مقدار این حوزة تمدنی قوی­تر و بالنده­تر باشد، افراد و جوامع متعلّق به آن تمدن، احساس ارزشمندی بیشتری می­کنند، ازاین­رو جهت ارزشمندسازی هویت فردی و اجتماعی جامعه‌ی اسلامی، باید به دنبال تمدن­سازی بر اساس قانون الهی بود. ازجمله اهداف علمی انتخاب این موضوع، «نشان دادن نقش قانون الهی در پایایی تمدن اسلامی» هست. عوامل متعددی در پایایی تمدن اسلامی دخالت دارند، ازجمله وجود قانون فاخر هست که می­تواند نقش مهمی در پایایی هر تمدنی داشته باشد، اساساً وجود تمدن و ثبات تمدنی در پرتو قوانین خوب و متقن، امری لازم جهت پرورش رفتارهای تمدنی و سپس پایایی تمدنی است. نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در پیِ پاسخ به این سؤال است که نقش قانون الهی در پایایی تمدن اسلامی از نظرگاه آیت­الله جوادی آملی چیست؟ قانون الهی از طریق وحی در قالبِ نبوت به بشر عرضه‌شده است و نمود عینیِ نهایی آن در قرآن کریم و مدینه­النبی متجلی شده است. قانون و مجری قانون باید با اخلاق همراه باشد تا ضمانت اجرایی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

DOI: 10.22070/NIC.2022.15514.1152 DOI: 10.22070/NIC.2022.15514.1152 Elucidation of the divine law's role in the reliability of Islamic civilization from the perspective of Ayatollah Javadi Amoli

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hosein Daneshkia 1
  • Ayyob Zare KHafri 2
1 Associate Professor, Department of History of Islamic Culture and Civilization, University of Islamic Studies, Qom, Islamic Republic of Iran
2 Ph.D. student in Islamic History and Civilization, University of Tehran, and Lecturer in Quranic Interpretation and Sciences, Esra Institute
چکیده [English]

Today, human individual and social identity depend on the civilization domain to which it belongs. The stronger and more prosperous this domain of civilization is the more individuals and societies belonging to that civilization fill valuable. Therefore, in order to value the individual and social identity of the Islamic society, one should seek to build a civilization based on divine law. One of the scientific goals of choosing this subject is to "show the role of divine law in the reliability of Islamic civilization." Numerous factors are involved in the reliability of Islamic civilization, including the existence of a prominent law that can play an important role in the reliability of any civilization. Basically, the existence of civilization and the stability of civilization in the light of fine and compelling laws is a necessary matter to cultivate civilizational behaviors and then for the reliability of civilization. Through a descriptive-analytical method, the present article seeks to answer the question of what is the role of divine law in the reliability of Islamic civilization from the point of view of Ayatollah Javadi Amoli? The divine law has been presented to mankind through revelation in the form of prophecy, and its final objective appearance is manifested in the Holy Qur'an and the city of the Prophet, Madinat al-Nabi. The law and the law enforcer must be accompanied by ethics in order to have legal sanctions.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Divine Law
  • Reliability
  • Islamic Civilization
  • Javadi Amoli
  • قرآن کریم.
  • نهج ­البلاغه.
  • آرناسون، یوهان­پی (1399)، جامعه­شناسی تمدن، ترجمة سالار کاشانی، تهران، ترجمان علوم انسانی.
  • وینی، سیدمرتضی (1390)، توسعه و مبانی تمدن غرب، تهران، نشر واحه.
  • بابایی، حبیب­الله (الف1393)، کاوش­های نظری در الهیات و تمدن، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • بابایی، حبیب­الله (ب1399)، تنوع و تمدن در اندیشه اسلامی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • بابایی، حبیب­الله (ج1399)، جستارهای نظری در اسلام تمدنی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • جوادی آملی، عبدالله (1386)، تفسیر تسنیم، ج1، قم، نشر اسرا.
  • جوادی آملی، عبدالله (1389)، تفسیر تسنیم، ج6، قم، نشر اسرا.
  • جوادی آملی، عبدالله (1395)، تفسیر تسنیم، ج40، قم، نشر اسرا.
  • جوادی آملی، عبدالله (1396)، تفسیر تسنیم، ج41، قم، نشر اسرا.
  • جوادی آملی، عبدالله (1397)، تفسیر تسنیم، ج43، قم، نشر اسرا.
  • جوادی آملی، عبدالله (1390)، فطرت در قرآن، قم، نشر اسرا.
  • جوادی آملی، عبدالله (1398/6/22)، «مقاله آینده جهان»، سایت بنیاد علوم وحیانی معارج.
  • زارع­خفری، ایوب (1398)، تمدن در تفسیر تسنیم، قم، دانشگاه معارف اسلامی.
  • سبحانی، جعفر (1390)، المحاضرات فی الالهیات، تلخیص علی ربانیّ گلپایگانی، ترجمه‌ی عبدالرحیم سلیمانی بهبهانی، قم، انتشارات رائد.
  • سعیدیان جزی، مریم (1399)، خطوط کلی مهندسی تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیت­الله جوادی آملی، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره3، شماره1(پیاپی5)، صص304-271.
  • سلیمانی، زهرا، منتظرالقائم، اصغر (1400)، بررسی ویژگی‌های کارگزاران تمدن‌ساز در قرآن (با تأکید بر کارگزاران حکومتگر)فصلنامه قرآن، فرهنگ و تمدن، صص48-75.
  • شیخ مفید (1389)، الارشاد فی معرفه حجج­الله علی العباد، قم، نشر فرهنگ اسلامی.
  • صادقی، ابراهیم، خاکی قراملکی، محمدرضا (1398)، امکان‌سنجی مهندسی تمدن نوین اسلامی ازمنظر مدل ارتباطی دین و علم مدرن در اندیشه علامه جوادی آملی، فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی.
  • عرفان، امیرمحسن (1395)، آموزه امت اسلامی در قرآن کریم و تبیین قابلیت­های فرهنگی و تمدنی آن، قم، دانشگاه معارف اسلامی.
  • قانع، حمیدفاضل (1396)، نوسازی تمدن اسلامی از نگاه مالک­بن­نبی، قم، پژوهشگاه بین­المللی المصطفی.
  • کلینی، یعقوب (1392)، الکافی، قم، نشر دارالحدیث.
  • مجموعه مقالات (1399)، تمدن و جهانی شدن، ترجمه‌ی رسول نوروزی و فضه خاتمی نیا، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • ملاعباسی، محمد (1397)، راه ناهموار تمدن، تهران، ترجمان علوم انسانی.
  • میکل، آندره (1393)، اسلام و تمدن اسلامی، ترجمه ی حسن فروغی، تهران، انتشارات سمت.
  • منتظر القائم، اصغر (1394)، نقش پیامبران ابراهیمی در تمدن­سازی، قم، دفتر نشر معارف.
  • مهدی امیری (1393)، تعقل و تدین در ساحت‌های تمدن از منظر آیت‌الله جوادی آملی، مجله نقد و نظر دوره 19، شماره 74، صص 117-143.
  • نوروزی فیروز، رسول (1394)، تمدن به‌مثابه سطح تحلیل، مجله نقد و نظر، دوره بیستم، شماره چهارم، صص 101-131.
  • هاشمی، سیدمحمد (1398)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج اول، اصول و مبانی کلی نظام، تهران، نشر میزان.
  • هارت، هربرت (1393)، مفهوم قانون، ترجمه ی محمد راسخ، تهران، نشر نی.