بنیان‌های اخلاقی دولت اسلامی در اندیشه رهبران انقلاب اسلامی: طراحی مدل مفهومی سیاست ورزی اخلاقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تهران، جمهوری اسلامی ایران(

2 استادیار مرکز معارف اسلامی و ادبیات فارسی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

نسبت اخلاق و سیاست یک از چالش‌برانگیزترین مباحث تاریخ اندیشه‌ی سیاسی کلاسیک و مدرن است به‌طوری‌که باعث شکل‌گیری رویکردهای مختلفی در تبیین نسبت مذکور شده است. این پژوهش با هدف کاربردی کردن اندیشه‌ی رهبران انقلاب اسلامی در تبیین سیاست اخلاقی و دست‌یابی به مدلی مفهومی که روایت گر و مبین اندیشه ایشان است به نگارش درآمده است. اقتضائات تاریخی و معرفتی انقلاب اسلامی ایران، معیار بودن «اندیشه‌ی رهبران» و فقدان خوانش اخلاقی از ساخت قدرت، اهمیت و  ضرورت تبیینی سازگار با پارادایم فکری رهبران انقلاب اسلامی را ایجاب کرده است. بنابراین مسئله‌ی پژوهش حاضر، چگونگی سیاست ورزی اخلاقی در اندیشه‌ی رهبری انقلاب اسلامی است. این مهم با به‌کارگیری دلالت‌های مفهومی سیاست و اخلاق با استفاده از «روش تحلیل مضمون» در اندیشه‌ی امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری مطالعه گردید. با تبیین مسئله و تحلیل داده‌های موجود در این پژوهش چهار راهبرد کاربردی شناسایی شد که به اخلاقی شدن سیاست یاری می‌رساند: یک) لزوم ارجاع سیاست ورزی اخلاقی به مبانی پارادایمی انقلاب اسلامی؛ دو) تقویت پیوند سیاست ورزی اخلاقی با اخلاق فردی؛ سه) لزوم رعایت مصالح در سیاست ورزی اخلاقی؛ چهار) ارتقای اخلاق در حد غایت دولت اسلامی.  
 
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ethical roots of the Islamic State in the Thought of the Leaders of the Islamic Revolution: Designing a Conceptual Model of Ethical Politics

نویسندگان [English]

  • Rouhollah Farhadi 1
  • Alireza Asadi 2
1 Assistant professor of Secretariat of the Supreme Council of the Cultural Revolution, Tehran. I.R. Iran
2 Assistant professor of Center of Islamic Sciences and Persian Literature, Isfahan University of Technology
چکیده [English]

The relationship between ethics and politics is one of the most challenging issues in the history of classical and modern political thought. This challenge has led to the formation of different approaches in explaining this relationship. This research has been written with the aim of applying the thought of the leaders of the Islamic Revolution in explaining moral politics and achieving a conceptual model that expresses their thought. The historical and epistemological features of the Islamic Revolution of Iran, the prominence of the "thought of the leaders" and the lack of a moral reading of the construction of power has demanded the importance and necessity of an explanation consistent with the intellectual paradigm of the leaders of the Islamic Revolution. Therefore, the issue of the present study is how ethical politics in the thought of the leadership of the Islamic Revolution. This issue was studied using the conceptual implications of politics and ethics and using the "method of thematic analysis" in the thought of Imam Khomeini and Ayatollah Khamenei. By explaining the problem and analyzing the data, in this research, four practical strategies were identified that help to moralize politics: a) the need to refer ethical politics to the paradigmatic roots of the Islamic Revolution; Two) Strengthening the link between ethical politics and individual ethics; Three) the need to observe the expediencies in ethical politics; Four) Promoting ethics to the end of the Islamic State.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Politics
  • Ethical Politics
  • Leaders of the Islamic Revolution
  • Methods of Thematic Analysis
امام خمینی، روح‌الله (1371)، شرح چهل حدیث، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امام خمینی، روح‌الله (1372 الف)، آداب‌الصلوه، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امام خمینی، روح‌الله (1372ب)، حکومت اسلامی یا ولایت‌فقیه، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امام خمینی، روح‌الله (1378)، صحیفه امام، مجموعه آثار امام خمینی(ره)، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
امام خمینی، روح‌الله (1379)، الطلب و الاراده، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
امام خمینی، روح‌الله (1381)، تقریرات فلسفه امام خمینی (ره)، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
احمدی، حسین و حسن محیطی (1398)، ظرفیت سنجی اندیشه‌های اخلاقی در ایجاد نظام ارزشی تمدن نوین اسلامی، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره‌ی2، بهار و تابستان.
احمدی طباطبایی، محمدرضا (1387)، اخلاق و سیاست: رویکرد اسلامی تطبیقی، تهران، دانشگاه امام صادق (ع) و پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
اسلامی، حسن (1393)، امام، اخلاق، سیاست، تهران، موسسه تنظیم نشر و آثار امام خمینی (ره).
افلاطون (1374)، جمهور، ترجمه فؤاد روحانی، تهران، علمی فرهنگی.
پورمنوچهری، سیدعلی و محمدرضا فارسیان (1397)، تمدن نوین اخلاقی بر محور تبدل فقاهت سیاسی با رویکردی بر آراء امام خمینی (ره)، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، دوره‌ی1، شماره‌ی2، پاییز و زمستان.
پولانیی، مایکل (1376)، «فراسوی نیهلیسم»، مجموعه مقالات خرد در سیاست، گردآوری و ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران، طرح نو.
پونتارا، جولیانو (1370)، «اخلاق، سیاست و انقلاب»، ترجمه حمید غفاری، نامه فرهنگ، سال دوم، شماره‌ی 5 و 6.
خراسانی، رضا (1390)، اخلاق و سیاست در اندیشه سیاسی اسلام، قم، بوستان کتاب.
خواص، امیر و دیگران (1385)، فلسفه اخلاق، قم، دفتر نشر معارف.
داوری اردکانی، رضا (1383)، «اخلاق و سیاست»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره‌ی26.
دباغ، سروش (1392)، درس گفتارهایی در فلسفه اخلاق، تهران، صراط.
دوبوار، سیمون (1354)، نقد حکمت عامیانه، ترجمة مصطفی رحیمی، تهران، آگاه.
سروش، عبدالکریم (1360)، دانش و ارزش، تهران، یاران.
صدرا، علیرضا (1383)، «تعامل اخلاق و سیاست»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره‌ی26.
فرانکنا، ویلیام (1376)، فلسفه اخلاق، ترجمه هادی صادقی، قم، انتشارات طه.
کاظمى، سیدعلى اصغر (1376)، اخلاق و سیاست، اندیشه سیاسى در عرصه عمل، تهران، انتشارات قومس.
کاظمى، سیدعلى اصغر (1376)، اخلاق و سیاست، اندیشه سیاسى در عرصه عمل، تهران، انتشارات قومس.
کیخا، نجمه (1383)، مناسبات اخلاق و سیاست در اندیشه اسلامی، قم، بوستان کتاب.
کاشی، محمدجواد غلامرضا (1387)، «چهار الگوی برقراری نسبت میان اخلاق و سیاست»، ماهنامه آیین، شماره‌ی 13 و 14.
ماکیاولی، نیکولو (1375)، شهریار، ترجمه داریوش آشوری، تهران، نشر مرکز.
محمودی، سیدعلی (1386)، فلسفه سیاسی کانت: اندیشه سیاسی در گستره فلسفه نظری و فلسفه اخلاق، تهران، نگاه معاصر.
مطهری، مرتضی (1380)، مقدمه‌ای برجهان بینی اسلامی، تهران، صدرا.
مک ناوتن، دیوید (1383)، نگاه اخلاقی، ترجمه حسن میانداری تهران، سمت.
وبر، ماکس (1382)، دین قدرت جامعه، ترجمه احمد تدین. تهران، هرمس.
حسینی خامنه‌ای، سید علی، «بیانات مقام معظم رهبری»،
http://farsi.khamenei.ir